Przedmiotowe ocenianie
na lekcjach historii
w Szkole Podstawowej im. św. Jana Pawła II w Trzebiczu
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Klasy 4-8
Przedmiotem oceny są:
- wiadomości i umiejętności według Podstawy Programowej przedmiotu historia – szkoła podstawowa
- zaangażowanie w proces nauczania – uczenia się , praca na lekcji.
Informacja nauczyciela o sposobie oceniania:
1.Informacje o terminie, formie i zakresie sprawdzianów (prac klasowych, testów ) podawane są z tygodniowym wyprzedzeniem.
2.Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może napisać sprawdzianu w określonym terminie wówczas jest zobowiązany uczynić to w innym czasie.
Uczeń uzgadnia z nauczycielem nowy termin:
- w razie długotrwałej usprawiedliwionej nieobecności, uczeń pisze sprawdzian po uzupełnieniu wiadomości, nie później jednak niż 2 tygodniu od powrotu do szkoły,
- w przypadku jednodniowej nieobecności – uczeń zgłasza się do nauczyciela
i ustala termin sprawdzianu; zobowiązany jest napisać go w ciągu 1 tygodnia.
Jeżeli uczeń nie napisze sprawdzianu w podanym czasie nauczyciel wyznacza ostateczny termin, jeżeli nie zostanie on dotrzymany przez ucznia, wówczas za dany sprawdzian uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.
3.Uczeń może poprawić ocenę ze sprawdzianu, a uzyskana ocena z poprawy wpisywana jest obok pierwszej.
4. Z materiału podanego na zajęciach uczeń przygotowuje się na następną lekcję. Nauczyciel może zapytać ucznia o wiadomości z dwóch ostatnich lekcji. Pytanie może odbywać się w formie ustnej lub pisemnej – kartkówka.
Formę pisemną nauczyciel zapowiada uczniom.
5. Oceny z kartkówek nie podlegają poprawie w formie pisemnej. Uczeń może poprawić ocenę zgłaszając się do odpowiedzi na lekcji.
Ocenę niedostateczną otrzymaną za odpowiedź ustną uczeń może poprawić zgłaszając się do odpowiedzi na następnej lekcji.
6.Uczeń w ciągu semestru może zgłosić dwa razy, że nie przygotował się do lekcji – dotyczy odpowiedzi ustnych i kartkówek. Uczeń zgłasza nieprzygotowanie na początku lekcji.
7. Zachowanie ucznia nie ma wpływu na ocenę z przedmiotu.
8.Ocena za pierwsze półrocze i roczna proponowane są na miesiąc przed klasyfikacyjną radą pedagogiczną.
9.Ostateczna ocena semestralna bądź roczna wystawiana jest na tydzień przed klasyfikacyjną radą pedagogiczną.
Kryteria wymagań na daną ocenę.
1.Kryteria ocen odpowiedzi ustnych:
- celujący - odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie tematem,
- spełnia kryteria oceny bardzo dobrej,
- odpowiedź jest poprawna pod względem merytorycznym
i językowym.
- bardzo dobry – odpowiedź wyczerpująca, w pełni samodzielna,
- bardzo dobra znajomość pojęć, zjawisk i zagadnień
historycznych,
- umiejętne operowanie pojęciami,
- odpowiedź poprawna pod względem językowym.
- dobry – odpowiedź samodzielna,
- zawiera większość wymaganych treści,
- poprawna pod względem języka,
- nie wyczerpuje zagadnienia.
- dostateczny – odpowiedź odbywa się przy pomocy nauczyciela,
- występują w niej nieliczne błędy rzeczowe i językowe,
- uczeń zna najważniejsze pojęcia i zagadnienia.
- dopuszczający – w odpowiedzi występują liczne błędy w zakresie wiedzy
i w sposobie prezentowania,
- uczeń zna podstawowe pojęcia i przy dużej pomocy
nauczyciela udziela odpowiedzi.
- niedostateczny – odpowiedź nie spełnia kryteriów ocen pozytywnych.
2.Kryteria ocen ze sprawdzianu pisemnego:
ocena
minimum na ocenę
celujący
celujący -
bardzo dobry +
bardzo dobry
bardzo dobry -
dobry +
dobry
dobry -
dostateczny+
dostateczny
dostateczny-
dopuszczający+
dopuszczający
dopuszczający-
niedostateczny+
niedostateczny
100 %
99%-96%
95%-91%
90%
89%-86%
85%-76%
75%
74%-70%
69%-56%
55%
54%-50%
49%-36%
35%
34%-32%
31%-30%
poniżej 30%
Narzędzia pomiaru osiągnięć uczniów.
A) Poziom główny / formy
- prace klasowe, testy, sprawdziany (waga 3),
- odpowiedzi ustne, kartkówki, sprawdzające wiadomości z ostatnich 2 lekcji (waga 2)
- prace pisemne wykonane samodzielnie – sprawdzające czytanie ze zrozumieniem różnych tekstów i map (waga 2),
- prezentacje (waga 3),
- praca na lekcji (waga 1),
- dłuższe, samodzielne wypowiedzi (waga 2).
B) Poziom uzupełniający / formy
- praca w grupach na lekcji (waga 2),
- konkursy (waga 1-3, w zależności od etapu),
- prace graficzne: plakat, ulotka, gazetki (waga 2).
W załączeniu są wymagania na poszczególne oceny w klasach 4-8.
Uczniowie posiadający opinie z PPP oceniani są z uwzględnieniem podanych dla nich zaleceń.
Historia
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
KLASA IV
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Rok szkolny 2024/2025
Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie.
Wymagania na oceny uwzględniają zapisy podstawy programowej z 2017 r. oraz zmiany z 2024 r., wynikające z uszczuplonej podstawy programowej.
Kursywą zaznaczone są tematy dodatkowe ujęte w podstawie programowej.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
1. Co to jest historia?
Uczeń rozumie:
- pojęcia: historia (dzieje), historyk.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: historia prywatna,
- konieczność poznawania historii w sposób chronologiczny.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, czym zajmuje się historyk,
- podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: historia rodzinna, historia państw.
Uczeń potrafi:
- podać przykłady wydarzeń należących do historii rodzinnej.
Uczeń rozumie:
- historię jako cykl zmian dokonanych przez człowieka.
Uczeń potrafi:
- podać przykłady wydarzeń należących do historii państw.
Uczeń potrafi:
- opisać Kraków w różnych okresach historycznych.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
2. O mierzeniu czasu
Uczeń zna:
- sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie,
- rzymski sposób zapisu cyfr i liczb.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: oś czasu, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), tysiąclecie, zegar,
- zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego.
Uczeń potrafi:
- określić wiek i połowę wieku dla danego wydarzenia historycznego.
Uczeń zna:
- wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: kalendarz,
- dlaczego korzystamy z osi czasu.
Uczeń potrafi:
- obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na osi czasu.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: chronologia,
- znaczenie umieszczania wydarzeń w kolejności chronologicznej.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas.
Uczeń potrafi:
- wymienić poznane typy zegarów.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć historię zegarów.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
3. Jak poznać przeszłość?
Uczeń zna:
- podział źródeł historycznych.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: źródła historyczne, źródła pisane, źródła materialne, źródła ustne.
Uczeń potrafi:
- podać przykłady źródeł pisanych i materialnych.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: archeologia, archeolog, muzeum.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć, na czym polega praca historyka,
- przedstawić zadania muzeów.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wykopaliska archeologiczne, kronika,
- związki między archeologią a historią.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć, na czym polega praca archeologa,
- podać przykłady odkryć dokonanych przez archeologów.
Uczeń zna:
- przykłady muzeów.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: dziedzictwo historyczne,
- rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jaki sposób badania archeologiczne przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy o przeszłości,
- wyjaśnić, dlaczego trzeba chronić dziedzictwo historyczne.
Uczeń zna:
- okoliczności powstania i upadku osady w Biskupinie.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o odkryciach dokonanych przez archeologów w Biskupinie.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
4. Moja rodzina
Uczeń zna:
- nazewnictwo stosowane do określenia relacji między poszczególnymi członkami rodziny.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rodzina, krewny, przodek.
Uczeń potrafi:
- na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby wchodzące w skład rodziny małej i rodziny wielkiej.
Uczeń zna:
- tradycje własnej rodziny.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rodzina mała, rodzina wielka, pamiątka rodzinna, tradycje rodzinne.
Uczeń potrafi:
- określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi członkami rodziny,
- wymienić przykłady pamiątek rodzinnych.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: genealogia, drzewo genealogiczne.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o wydarzeniu z historii swojej rodziny,
- wyrazić opinię na temat gromadzenia pamiątek rodzinnych i kultywowania tradycji rodzinnych,
- opowiedzieć o własnej pamiątce rodzinnej.
Uczeń zna:
- sposoby umożliwiające poznanie historii rodziny.
Uczeń rozumie:
- znaczenie zdjęć i innych pamiątek rodzinnych jako źródeł historycznych.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej rodziny.
Uczeń potrafi:
- sporządzić drzewo genealogiczne swojej rodziny.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
5. Ojczyzna małych ojczyzn
Uczeń zna:
- sąsiadów Polski,
- nazwy regionów wchodzących w skład Polski.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: region, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Polskę i jej regiony,
- posługiwać się planem miejscowości.
Uczeń zna:
- lokalizację największych zabytków w Polsce,
- zabytki i wydarzenia związane z historią własnej miejscowości,
Uczeń potrafi:
- opisać główne regiony Polski,
- wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną,
- wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka.
Uczeń zna:
- znane postacie i legendy związane z historią własnej miejscowości,
- herb własnej miejscowości.
Uczeń rozumie:
- rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa mała ojczyzna.
Uczeń potrafi:
- opisać swoją małą ojczyznę.
Uczeń potrafi:
- podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju,
- powiązać najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami i wskazać je na mapie,
- zebrać informacje o własnej miejscowości.
Uczeń potrafi:
- przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
6. Polskie symbole i święta narodowe
Uczeń zna:
- postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego,
- oficjalną nazwę państwa polskiego,
- polskie symbole narodowe.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: symbole narodowe, flaga, godło, hymn państwowy (narodowy).
Uczeń potrafi:
- zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych,
- wymienić najważniejsze święta narodowe,
- odśpiewać trzy zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego.
Uczeń zna:
- najważniejsze miejsca pamięci narodowej.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rzeczpospolita (republika), obywatel, miejsce pamięci narodowej, święto narodowe.
Uczeń potrafi:
- zlokalizować lokalne miejsca pamięci narodowej.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej,
- opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej,
- wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej,
- wyjaśnić, dlaczego obchodzimy święta narodowe.
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze miejsca pamięci narodowej i wytłumaczyć ich znaczenie,
- wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych.
Uczeń potrafi:
- opisać lokalne miejsca pamięci narodowej.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
7. Legendy o początkach Polski
Uczeń zna:
- najważniejsze legendy związane z początkami Polski.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: plemię, gród, legenda.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno.
Uczeń zna:
- głównych bohaterów polskich legend.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: dynastia, kolebka.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć najważniejsze polskie legendy,
- wymienić różnice między legendą a historią.
Uczeń potrafi:
- rozpoznać cechy charakterystyczne legendy,
- odróżniać fikcję od prawdy historycznej,
- wyjaśnić, kim byli Słowianie.
Uczeń rozumie:
- znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie siedziby Słowian.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Dawni Słowianie
Uczeń zna:
- nazwy głównych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie.
Uczeń zna:
- główne zajęcia Słowian.
Uczeń rozumie:
- rolę i znaczenie grodów.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie tereny w Europie zamieszkane przez plemiona słowiańskie.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rzemieślnik.
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd grodu słowiańskiego,
- opisać wygląd słowiańskiej chaty.
Uczeń potrafi:
- opisać warunki naturalne panujące na ziemiach polskich w X w.,
- przedstawić warunki życia Słowian w X w.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
8. Chrzest Polski
Uczeń zna:
- datę: 966,
- postacie: Mieszka I, Dobrawy,
- przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu.
Uczeń rozumie:
pojęcie: poganin.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie państwo Mieszka I.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: gród.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, dlaczego Mieszko I przyjął chrzest,
- opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r.,
- wyjaśnić, jak zmieniła się sytuacja polityczna Polski w Europie po chrzcie Mieszka I.
Uczeń zna:
datę: ok. 960.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: kultura zachodnioeuropejska,
- znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski.
Uczeń potrafi:
- określić zasięg terytorialny państwa Mieszka I,
- przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: kurhan, palatium.
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd grodu w Gnieźnie,
- wymienić elementy kultury zachodnioeuropejskiej, którą Polska przyjęła po 966 r.
Uczeń potrafi:
- omówić wierzenia Polan.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Początki chrześcijaństwa w Polsce
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zakonnik (mnich).
Uczeń rozumie:
- co się zmieniło w państwie Polan po przyjęciu chrztu przez Mieszka.
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze zmiany, jakie w życiu Polan wprowadziła religia chrześcijańska.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: łacina.
Uczeń potrafi:
- opisać życie i obyczaje Polan przed przyjęciem chrztu.
Uczeń rozumie:
- znaczenie niektórych słów Słowian.
Uczeń potrafi:
- dostrzec przykłady wpływu obcych języków na język Polan i język polski.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
9. Pierwszy król Polski
Uczeń zna:
- daty: 992, 1000, 1025,
- postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zjazd gnieźnieński.
Uczeń potrafi:
- wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego.
Uczeń zna:
- datę: 997.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wyprawa misyjna, wojowie.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego,
- opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego,
- zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami.
Uczeń zna:
- postać: Ottona III.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: diadem,
- znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować postać biskupa Wojciecha,
- wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus,
- omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus,
- omówić dokonania Bolesława Chrobrego.
Uczeń rozumie:
- znaczenie symbolicznej koronacji Bolesława Chrobrego dokonanej przez Ottona III,
- znaczenie właściwej koronacji Bolesława Chrobrego.
Uczeń potrafi:
- opisać okoliczności powstania Drzwi Gnieźnieńskich i wyjaśnić, co przedstawiają.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Wojna Bolesława Krzywoustego z Niemcami
Uczeń zna:
- postacie: Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rycerz.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, kim byli rycerze,
- wskazać na mapie Głogów.
Uczeń zna:
- datę: 1109,
- postać: Henryka V.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: katapulta, trebusz, wieża oblężnicza.
Uczeń zna:
- przyczyny konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: trybut.
Uczeń potrafi:
- omówić przebieg konfliktu Bolesława Krzywoustego z Henrykiem V,
- opowiedzieć o machinach oblężniczych używanych w dawnych konfliktach.
Uczeń potrafi:
- opisać przebieg oblężenia Głogowa,
- ocenić postawę obrońców Głogowa.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Zakony w Polsce
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, czym zajmowali się
zakonnicy.
Uczeń potrafi:
- opisać tryb życia mnichów.
Uczeń zna:
- postacie: św. Benedykta, św. Franciszka.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: reguła, jałmużna.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: skryba, skryptorium,
- znaczenie działalności zakonów dla rozwoju nauki i kultury na ziemiach polskich.
Uczeń potrafi:
- opisać dokonania św. Franciszka,
- wyjaśnić, czym zajmowali się franciszkanie i dominikanie.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jaki sposób działalność benedyktynów przyczyniła się do rozwoju Europy, w tym ziem polskich,
- opisać wygląd skryptorium,
- przedstawić działalność skrybów.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
10. Król Kazimierz Wielki
Uczeń zna:
- daty: 1333, 1333–1370,
- postać: Kazimierza Wielkiego.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zakon krzyżacki.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo Kazimierza Wielkiego.
Uczeń zna:
- daty: 1364, 1370.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: żak, uniwersytet.
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego,
- wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego.
Uczeń zna:
- datę: 1138,
- postacie: Władysława Łokietka, Mikołaja Wierzynka.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rozbicie dzielnicowe Polski,
- przyczyny utworzenia Akademii Krakowskiej.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej, zjazdu monarchów w Krakowie i uczty u Wierzynka.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rajca.
Uczeń potrafi:
- opisać sytuację państwa polskiego na początku panowania Kazimierza Wielkiego,
- wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną,
- ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego.
Uczeń potrafi:
- opisać okoliczności, w jakich doszło do rozbicia dzielnicowego Polski,
- wymienić uczestników uczty u Wierzynka.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
11. Unia Polski z Litwą
Uczeń zna:
-
- daty: 1385, 1386, 1386–1572,
- postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: unia, dynastia Jagiellonów.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Krewo i Wielkie Księstwo Litewskie oraz obszar państwa polsko‑litewskiego po zawarciu unii.
Uczeń rozumie:
-
- dlaczego Jadwigę nazywa się królem Polski.
Uczeń potrafi:
-
- scharakteryzować osobę Jadwigi i wymienić jej zasługi dla kultury polskiej,
- wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej.
Uczeń zna:
-
- daty: 1384, 1399.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności, w jakich Jadwiga stała się władczynią Polski,
- przedstawić najważniejsze informacje o państwie litewskim w II połowie XIV w.
Uczeń potrafi:
- opisać okoliczności, w jakich doszło do zawarcia unii Polski i Litwy.
Uczeń rozumie:
-
- konsekwencje unii dla relacji między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Rycerze i ich zamki
Uczeń zna:
-
- najważniejsze elementy konstrukcji zamków rycerskich służące obronie.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: rycerz.
Uczeń potrafi:
-
- opisać wygląd rycerskiego zamku.
Uczeń rozumie:
-
- co oznacza określenie rycerz bez skazy.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić, czym się zajmował i jak się utrzymywał rycerz.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
12. Wielka wojna z zakonem krzyżackimi
Uczeń zna:
-
- daty: 1409–1411, 15 lipca 1410, 1411,
- postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa,
- postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego.
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Grunwald i Toruń.
Uczeń potrafi:
-
- opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem,
- opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem,
- zlokalizować na mapie ziemię dobrzyńską.
Uczeń zna:
-
- daty: 1308–1309,
- postacie najważniejszych uczestników bitwy pod Grunwaldem.
Uczeń rozumie:
- konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego.
Uczeń potrafi:
-
- omówić relacje miedzy Polską, Litwą a zakonem krzyżackim po 1386 r.,
- wyjaśnić, dlaczego w XIV w. Polska nie mogła odzyskać ziem utraconych na rzecz zakonu krzyżackiego.
Uczeń potrafi:
-
- opisać relacje polsko-
-krzyżackie w XIV w.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Polska spichlerzem Europy
Uczeń zna:
-
- najważniejsze budowle Gdańska.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: żuraw.
Uczeń zna:
-
- datę: 1466,
- postanowienia drugiego pokoju toruńskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: drugi pokój toruński.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne Polski po wojnie trzynastoletniej.
Uczeń zna:
-
- daty: 1454–1466.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: wojna trzynastoletnia, spichlerz,
- znaczenie dla Polski odzyskania dostępu do morza.
Uczeń potrafi:
-
- omówić zmiany gospodarcze na ziemiach polskich w związku z odzyskaniem Pomorza Gdańskiego,
- opisać wygląd
XVI-wiecznego Gdańska,
-
- wyjaśnić, z czego wynikała potęga Gdańska.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: koga, Hanza.
Uczeń potrafi:
-
- opisać wygląd kogi.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
13. O Akademii Krakowskiej
Uczeń zna:
-
- postać: Mikołaja Kopernika.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: astronom.
Uczeń potrafi:
- umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: żak, Uniwersytet Jagielloński.
Uczeń potrafi:
-
- opisać życie krakowskiego żaka,
- opisać odkrycie Mikołaja Kopernika.
Uczeń zna:
-
- datę: 1400,
- okoliczności odnowienia Akademii Krakowskiej.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: teolog, absolwent, teoria.
Uczeń potrafi:
-
- opowiedzieć o działalności Akademii Krakowskiej w XV w.
Uczeń rozumie:
-
- dlaczego odkrycie Mikołaja Kopernika zostało poddane krytyce.
Uczeń potrafi:
-
- wymienić przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej,
- przedstawić poglądy uczonych w XV w. na temat budowy wszechświata.
Uczeń potrafi:
-
- opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Złoty wiek kultury polskiej
Uczeń zna:
-
- postacie: Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, królowej Bony,
- ramy chronologiczne złotego wieku w kulturze polskiej.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: czasy zygmuntowskie, złoty wiek.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: arras.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić wkład Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta w rozwój kultury polskiej w XVI w.
Uczeń zna:
-
- daty: 1507, 1518.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować postać Zygmunta II Augusta.
Uczeń rozumie:
-
- na czym polegał wpływ królowej Bony na rozwój kultury polskiej w XVI w.
Uczeń potrafi:
-
- opisać wygląd zamku królewskiego na Wawelu i kaplicy Zygmuntowskiej.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
14. Założyciel Zamościa
Uczeń zna:
-
- postacie: Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego,
- główne budowle Zamościa.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: szlachta, wolna elekcja, Rzeczpospolita, mąż stanu.
Uczeń potrafi:
- opisać działalność Jana Zamoyskiego.
Uczeń zna:
-
- datę: 1572,
- przyczyny wojny Rzeczpospolitej z Moskwą.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: Moskwa, magnat (magnateria), rozejm.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, na czym polegała różnica między rycerstwem a szlachtą.
Uczeń zna:
-
- daty: 1576, 1577–1582.
Uczeń rozumie:
-
- na czym polegały zagrożenia związane z wolną elekcją.
Uczeń potrafi:
-
- wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z wojną Rzeczpospolitej z Moskwą,
- wymienić urzędy sprawowane przez Jana Zamoyskiego.
Uczeń zna:
-
- daty: 1580, 1581–1582, 1582,
- postać: Iwana Groźnego.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić cele polityczne Stefana Batorego,
- omówić politykę prowadzoną przez Stefana Batorego.
Uczeń potrafi:
-
- opisać wygląd
XVI-wiecznego Zamościa,
- uzasadnić tezę, że Jan Zamoyski był mężem stanu.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Warszawa stolicą Polski
Uczeń zna:
-
- postać: Zygmunta III Wazy.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: stolica.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: srebrny wiek.
Uczeń zna:
-
- daty: 1587, 1596.
Uczeń potrafi:
-
- opisać rolę i znaczenie Krakowa oraz Warszawy w państwie polsko-litewskim.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
15. Potop
Uczeń zna:
-
- daty: 1655, 1660,
- postacie: przeora Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: potop, wojna szarpana.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Częstochowę.
Uczeń zna:
-
- postać: Jana Kazimierza,
- postanowienia pokoju kończącego wojnę ze Szwecją.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: hetman,
- znaczenie obrony Jasnej Góry dla przebiegu konfliktu ze Szwecją.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jaki wpływ na przebieg potopu miała taktyka wojny szarpanej.
Uczeń zna:
-
- daty: 1654, 1656,
- postać: Karola X Gustawa.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: oddziały partyzanckie.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny konfliktu Rzeczpospolitej ze Szwecją i z Moskwą w XVII w.
Uczeń potrafi:
-
- opisać przebieg konfliktu między Rzeczpospolitej a Szwecją,
- opisać przebieg obrony klasztoru na Jasnej Górze,
- wyjaśnić przyczyny reakcji Polaków na wieść o ataku szwedzkim na klasztor.
Uczeń potrafi:
-
- opisać jak zakończył się konflikt Rzeczpospolitej z Moskwą,
- opisać skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII w.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
16. Bitwa pod Wiedniem
Uczeń zna:
-
- datę: 1683,
- postać: Jana III Sobieskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: islam, muzułmanie, odsiecz Wiednia, husaria.
Uczeń potrafi:
- usytuować w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego.
Uczeń potrafi:
-
- opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego,
- opisać wygląd pałacu w Wilanowie.
Uczeń zna:
-
- daty: 1672, 1673,
- postać: Kara Mustafy.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: sułtan, imperium, Allah, wielki wezyr, janczar,
- znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem.
Uczeń zna:
-
- elementy uzbrojenia husarza i janczara.
Uczeń potrafi:
-
- opisać przebieg oblężenia Wiednia,
- porównać uzbrojenie husarza i janczara,
- opisać prywatne życie Jana III Sobieskiego.
Uczeń potrafi:
- opisać organizację państwa tureckiego i jego cele polityczne.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
W czasach Stanisława Augusta
Uczeń zna:
-
- daty: 1764–1795,
- postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: Łazienki Królewskie, czasy stanisławowskie.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jakim celu odbywały się obiady czwartkowe.
Uczeń zna:
-
- główne zabytki znajdujące się w zespole pałacowo-parkowym w Łazienkach.
Uczeń rozumie:
-
- wpływ Stanisława Augusta Poniatowskiego na kulturę polską w XVIII w.
Uczeń zna:
-
- postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Ignacego Krasickiego,
- ramy chronologiczne czasów saskich.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: czasy saskie.
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o wyglądzie Łazienek Królewskich i znajdujących się tam zabytkach.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić okoliczności wyboru Stanisława Poniatowskiego na króla Polski,
- opisać przebieg obiadów czwartkowych.
Uczeń potrafi:
-
- opisać sytuację Rzeczpospolitej w czasach saskich,
- ocenić dokonania Stanisława Augusta Poniatowskiego w dziedzinie kultury.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
17. Powstanie kościuszkowskie
Uczeń zna:
-
- daty: 1772, 3 V 1791, 1793, 1794, 1795,
- postać: Tadeusza Kościuszki,
- państwa biorące udział w I, II i III rozbiorze Rzeczpospolitej,
- przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: rozbiór, kosynierzy.
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie ziemie odebrane Rzeczpospolitej w I, II i III rozbiorze.
Uczeń zna:
-
- główne postanowienia Konstytucji 3 maja.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: patrioci, konstytucja, Naczelnik powstania, insurekcja.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności wybuchu i przebieg powstania kościuszkowskiego,
- wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania kościuszkowskiego.
Uczeń zna:
-
- daty: 1792, X 1794,
- postać: Wojciecha Bartosa.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja i II rozbioru Rzeczpospolitej,
- opisać okoliczności klęski powstania kościuszkowskiego i III rozbioru Rzeczpospolitej.
Uczeń rozumie:
-
- przyczyny utraty niepodległości przez Polskę.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności, w jakich doszło do I rozbioru Rzeczpospolitej,
- wyjaśnić znaczenie polskiego zwycięstwa pod Racławicami.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
18. Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego?
Uczeń zna:
- datę: 1797,
- postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego,
- słowa Mazurka Dąbrowskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: emigracja, Legiony Polskie we Włoszech.
Uczeń potrafi:
- odśpiewać trzy pierwsze zwrotki hymnu narodowego.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić, jak doszło do wyemigrowania części Polaków z kraju po upadku powstania kościuszkowskiego,
- przedstawić okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech.
Uczeń zna:
-
- postać: Napoleona Bonaparte.
Uczeń rozumie:
-
- co oznacza sformułowanie: „wolność, równość, braterstwo”.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech,
- wyjaśnić, jak doszło do rozwiązania Legionów Polskich we Włoszech.
Uczeń zna:
-
- cele utworzenia Legionów Polskich we Włoszech.
Uczeń potrafi:
- opisać działalność Legionów Polskich we Włoszech.
Uczeń zna:
-
- datę: 1927.
Uczeń potrafi:
-
- ocenić dokonania Legionów Polskich we Włoszech.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
19. Powstanie styczniowe
Uczeń zna:
- daty: 22/23 I 1863, 1863,
- postać: Romualda Traugutta.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: Królestwo Polskie (Królestwo Kongresowe), branka, tajne państwo,
- przyczyny wybuchu powstania listopadowego i powstania styczniowego.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić, czym było tajne państwo.
Uczeń zna:
-
- daty: 1830, 1831,
1864.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: Rząd Narodowy,
- charakter powstania styczniowego.
Uczeń potrafi:
-
- zlokalizować w przestrzeni powstanie styczniowe.
Uczeń zna:
-
- daty: 1799, 1815.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: kongres wiedeński, konfiskata mienia, zsyłka.
Uczeń potrafi:
- omówić funkcjonowanie tajnego państwa.
Uczeń potrafi:
-
- porównać stosunek sił między Polakami a wojskiem rosyjskim w 1863 r.,
- opisać przebieg i okoliczności upadku powstania styczniowego.
Uczeń potrafi:
-
- opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830,
- opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
O polską mowę
Uczeń zna:
-
- datę: 1901,
- cele rusyfikacji i germanizacji.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rusyfikacja, germanizacja, strajk szkolny we Wrześni.
Uczeń zna:
-
- postać: Michała Drzymały.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić, w jaki sposób Polacy walczyli z rusyfikacją i z germanizacją.
Uczeń rozumie:
- przyczyny podjęcia przez władze rosyjskie polityki rusyfikacyjnej oraz przyczyny podjęcia przez władze niemieckie polityki germanizacyjnej.
Uczeń potrafi:
- omówić działalność władz rosyjskich i władz niemieckich wobec Polaków.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
20. Polska laureatka Nagrody Nobla
Uczeń zna:
-
- postać: Marii Skłodowskiej-Curie.
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Nagroda Nobla.
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze wynalazki XIX w.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić sytuację kobiet w XIX w.,
- wskazać różnice w położeniu kobiet i mężczyzn w XIX w.,
- wyjaśnić, jak zmieniło się życie człowieka dzięki wynalazkom XIX w.
Uczeń zna:
-
- postać: Alfreda Nobla,
- największych wynalazców XIX w.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: pierwiastek.
Uczeń potrafi:
- opisać działalność Marii Skłodowskiej-
-Curie we Francji.
Uczeń potrafi:
-
- opisać dzieciństwo Marii Skłodowskiej,
- opowiedzieć o działalności naukowej Marii Skłodowskiej-Curie.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
21. Odzyskanie niepodległości
Uczeń zna:
-
- datę: 11 XI 1918,
- postać: Józefa Piłsudskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: Pierwsza Kompania Kadrowa, Legiony Polskie.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jak doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości.
Uczeń zna:
-
- daty: 1914–1918.
Uczeń rozumie:
-
- co było przyczyną tzw. kryzysu przysięgowego.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie.
Uczeń zna:
-
- datę: VIII 1914.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: państwa centralne, ententa.
Uczeń potrafi:
-
- wymienić państwa wchodzące w skład wrogich obozów polityczno-
-wojskowych.
Uczeń zna:
-
- przyczyny wybuchu I wojny światowej.
Uczeń rozumie:
-
- na czym polegała różnica między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami.
Uczeń potrafi:
- omówić działalność polityczną i wojskową Józefa Piłsudskiego.
Uczeń zna:
-
- daty: IV 1917, 1917.
Uczeń potrafi:
-
- opisać skutki I wojny światowej,
- dostrzec związki między sytuacją międzynarodową podczas I wojny światowej a wydarzeniami na ziemiach polskich.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
Wojna polsko-
-radziecka
Uczeń zna:
-
- daty: 1919–1921,
13–16 VIII 1920.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: Rosja Radziecka, Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą,
- znaczenie polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej.
Uczeń potrafi:
-
- wyjaśnić, dlaczego Bitwę Warszawską nazwano Cudem nad Wisłą,
- opisać przebieg wojny polsko-radzieckiej.
Uczeń zna:
-
- datę: 1921.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: kontratak,
- cel powstania obrazu Jerzego Kossaka Cud nad Wisłą.
Uczeń potrafi:
- wskazać symboliczne elementy ukazane na obrazie Cud nad Wisłą.
Uczeń zna:
-
- daty: 1917, II 1919.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: komunizm.
Uczeń potrafi:
-
- opisać sytuację w Rosji po przejęciu władzy przez komunistów.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować ideologię komunistyczną.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
22. Polskie osiągnięcia
Uczeń zna:
-
- postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego,
- główne budowle w Gdyni okresu międzywojennego,
- przyczyny budowy Gdyni.
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Gdynię, magistralę kolejową, COP.
Uczeń zna:
-
- postanowienia konferencji pokojowej kończącej I wojnę światową dotyczące granic Polski.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy (COP),
- przyczyny powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Uczeń zna:
-
- daty: 1922, 1926, 1937.
Uczeń rozumie:
-
- z czego wynikały trudności w integracji ziem polskich po rozbiorach.
Uczeń potrafi:
-
- opisać okoliczności powstania portu i miasta Gdyni,
- opisać architekturę Gdyni,
- omówić proces tworzenia COP.
Uczeń potrafi:
- opisać sytuację gospodarczą na ziemiach polskich po odzyskaniu niepodległości.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
23. Szare Szeregi
Uczeń zna:
-
- daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939,
- postacie: Adolfa Hitlera, Aleksego Dawidowskiego „Alka”, Jana Bytnara „Rudego”, Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”,
- jedną z przyczyn wybuchu II wojny światowej.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: okupacja, hitlerowcy, ruch oporu, Szare Szeregi, Armia Krajowa (AK).
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie państwa, które we IX 1939 r. zaatakowały Polskę.
Uczeń zna:
-
- datę: 1943,
- najważniejsze akcje przeprowadzone przez Szare Szeregi.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: mały sabotaż, Akcja pod Arsenałem.
Uczeń potrafi:
-
- omówić działalność Szarych Szeregów.
Uczeń zna:
-
- datę: 1941.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: obóz koncentracyjny, kryptonim.
Uczeń potrafi:
-
- opisać działalność hitlerowców wobec ludności polskiej na ziemiach okupowanych,
- omówić organizację Szarych Szeregów w czasie okupacji niemieckiej.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić organizację ruchu oporu na ziemiach polskich,
- opisać cele i przebieg wybranych akcji przeprowadzonych przez Szare Szeregi.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
24. O żołnierzach niezłomnych
Uczeń zna:
-
- daty: 1944, 8 V 1945,
- postacie: Józefa Stalina, Witolda Pileckiego, Danuty Siedzikówny „Inki”.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: rząd londyński (emigracyjny), żołnierze niezłomni (wyklęci).
Uczeń zna:
-
- plany Stalina wobec Polski.
Uczeń potrafi:
-
- opisać działalność Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny „Inki” w czasie wojny.
Uczeń zna:
-
- datę: 1943.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja.
Uczeń potrafi:
-
- opisać w jaki sposób Stalin realizował swoje plany wobec Polski,
- przedstawić okoliczności zakończenia II wojny światowej.
Uczeń rozumie:
-
- tragedię żołnierzy niezłomnych prowadzących walkę z komunistami w Polsce.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić okoliczności aresztowania, procesu i śmierci Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny „Inki”.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: Urząd Bezpieczeństwa.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić sposoby walki komunistów z przeciwnikami.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
25. Papież Polak
Uczeń zna:
-
- daty: 1978–2005,
- postać: Karola Wojtyły.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL).
Uczeń zna:
-
- daty: 1920, 1978,
- postać: Stefana Wyszyńskiego.
Uczeń potrafi:
- opisać działalność Karola Wojtyły jako papieża Jana Pawła II.
Uczeń zna:
-
- daty: 1946, 1956.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: prymas, odwilż.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny odwilży i wskazać jej główne przejawy.
Uczeń rozumie:
-
- powód, dla którego władze komunistyczne dążyły do podporządkowania sobie wszystkich organizacji w Polsce.
Uczeń potrafi:
-
- opisać życie Karola Wojtyły.
Uczeń potrafi:
-
- opisać sytuację w państwie polskim po przejęciu władzy przez komunistów.
Temat lekcji
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
26. Pokojowa rewolucja „Solidarności”
Uczeń zna:
- daty: 31 VIII 1980, 13 XII 1981, 1989,
- postacie: Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Wojciecha Jaruzelskiego.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: porozumienia sierpniowe, NSZZ „Solidarność”, stan wojenny, rozmowy okrągłego stołu.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jakie były skutki rozmów okrągłego stołu.
Uczeń zna:
-
- datę: 14 VIII 1980,
- wybrane żądania robotników zawarte w 21 postulatach.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcia: postulaty, walka bez przemocy.
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, na czym polegała walka bez przemocy.
Uczeń rozumie:
-
- pojęcie: internowani.
Uczeń potrafi:
-
- przedstawić stosunek władz komunistycznych do „Solidarności”,
- opisać okoliczności wprowadzenia i przebieg stanu wojennego w Polsce.
Uczeń zna:
-
- daty: 1981, 1983.
Uczeń potrafi:
-
- opisać przebieg strajku robotników w Stoczni Gdańskiej,
- dostrzec krajowy i międzynarodowy odzew, jaki wywołała walka bez przemocy.
Uczeń potrafi:
- omówić gospodarcze skutki rządów komunistów.
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Historia KLASA VIII
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Rok szkolny 2024/2025
Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie.
Wymagania na oceny uwzględniają zapisy podstawy programowej z 2017 r. oraz zmiany z 2024 r., wynikające z uszczuplonej podstawy programowej.
TEMAT LEKCJI
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
1.
Wybuch
II wojny
światowej
Uczeń zna:
- datę: 1 IX 1939
- żądania Hitlera wobec Polski
- cele wojny Niemiec przeciw Polsce
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności wybuchu II wojny światowej
Uczeń zna:
- treść paktu Ribbentrop−Mołotow
Uczeń rozumie:
- pojęcie: pakt Ribbentrop–Mołotow
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny odmowy polskich polityków wobec żądań niemieckich
Uczeń zna:
- daty: III 1939, 23 VIII 1939
Uczeń rozumie:
- cele działań Hitlera i Stalina
Uczeń potrafi:
- przedstawić międzynarodowe położenie Polski latem 1939
Uczeń potrafi:
- dostrzec związek między charakterem działań zbrojnych a celami wojennymi sformułowanymi przez Hitlera
Uczeń rozumie:
- motywy działań i poglądów politycznych różnych państw europejskich przed wybuchem II wojny światowej
Uczeń potrafi:
- porównać stosunek sił armii polskiej i niemieckiej w początkowej fazie wojny obronnej
2.
Wojna
obronna
Polski
Uczeń zna:
- daty: 1 IX – 5 X 1939, 17 IX 1939
Uczeń rozumie:
- pojęcie: wojna obronna (kampania wrześniowa)
Uczeń potrafi:
- podać przykłady zbrodni dokonywanych przez wojska niemieckie w Polsce
- wskazać na mapie podział ziem polskich między Trzecią Rzeszę a ZSRR
Uczeń zna:
- daty: 3 IX 1939, 28 IX 1939, 5 X 1939
- daty kolejnych etapów wojny obronnej
- postać: majora Henryka Sucharskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wojna błyskawiczna, wojna totalna, „dziwna wojna”
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić cele działania Niemców w Polsce podczas wojny obronnej
- wyjaśnić postawę Francji i Anglii podczas wojny obronnej
Uczeń zna:
- daty najważniejszych starć i bitew wojny obronnej
- postacie: kapitana Władysława Raginisa, generała Tadeusza Kutrzeby, generała Franciszka Kleeberga
Uczeń rozumie:
- pojęcie: czwarty rozbiór Polski
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić na wybranych przykładach, na czym polegała bohaterska postawa żołnierza polskiego w czasie wojny obronnej
- wskazać na mapach ruchy wojsk polskich i niemieckich oraz wojsk radzieckich podczas wojny obronnej
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności i skutki najazdu sowieckiego na Polskę
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować różne postawy społeczeństwa polskiego wobec wojny
- przedstawić bilans wojny obronnej
3.
Podboje
Stalina
i Hitlera
Uczeń zna:
- daty: 10 V 1940, VII – X 1940, 22 VI 1941
Uczeń rozumie:
- pojęcia: alianci, bitwa o Anglię, NKWD
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie najważniejsze wydarzenia związane z działaniami zbrojnymi w Europie Zachodniej w 1940 r.
- wskazać czynnik, który doprowadził do zakończenia wojny błyskawicznej na wschodzie
Uczeń zna:
- datę: IV 1940
- etapy ekspansji Stalina w Europie Wschodniej
- etapy ekspansji Hitlera w Europie Zachodniej
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie podział Francji dokonany przez Hitlera
- przedstawić straty poniesione przez ZSRR w pierwszych miesiącach wojny z Trzecią Rzeszą
- wskazać na mapie państwa współpracujące z Trzecią Rzeszą oraz tereny zajęte przez Niemców
Uczeń zna:
- daty: XI 1939 – III 1940, VI 1940, IV 1941, 22 VI 1940
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wojna zimowa, linia Maginota
- przyczyny sukcesów militarnych Stalina i Hitlera na przełomie 1939 i 1940 r.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować relacje między Trzecią Rzeszą i ZSRR w latach 1939–1941
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wojny zimowej
- przedstawić przebieg agresji Trzeciej Rzeszy na Danię i Norwegię, na Francję i na Wielką Brytanię oraz na Związek Radziecki
- wskazać na mapie zmiany terytorialne po wojnie zimowej
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o działaniach zbrojnych podjętych przez Włochy Mussoliniego
4.
W okupowanej Europie
Uczeń zna:
- poglądy Hitlera na temat Słowian i Żydów
- miejsca, w których powstały największe obozy zagłady na ziemiach polskich
Uczeń rozumie:
- pojęcia: getto, eksterminacja, obóz zagłady, Szoah (Holokaust)
Uczeń potrafi:
- wymienić widoczne na zachodzie Europy przejawy walki z okupantem i współpracy z nim podczas wojny
Uczeń zna:
- główne założenia ideologii nazizmu dotyczące podziału ludzkości na rasy
- przyczyny wybuchu powstania w getcie warszawskim
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Porajmos
- na czym polegało tzw. „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”
Uczeń potrafi:
- przedstawić politykę nazistów wobec ludności żydowskiej w pierwszym okresie wojny
Uczeń zna:
- daty: 1942, 19 IV 1943
- postać: Anny Frank
- przyczyny, które zadecydowały o wykorzystaniu ziem polskich jako miejsca eksterminacji Żydów
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rząd kolaboracyjny
Uczeń potrafi:
- dostrzec różnice w położeniu ludności w okupowanej Europie Zachodniej i Wschodniej
- wyjaśnić, jak funkcjonowała machina zagłady Żydów stworzona przez Niemców
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Żydowska Organizacja Bojowa (ŻOB)
- znaczenie stwierdzenia, że uczestnicy powstania chcieli „wybrać sposób umierania”
Uczeń potrafi:
- opisać politykę Trzeciej Rzeszy na ziemiach okupowanych
- przedstawić przebieg powstania w getcie warszawskim
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować położenie ludności w okupowanej Europie Zachodniej i Europie Wschodniej
- wymienić widoczne na wschodzie Europy przejawy walki z okupantem i współpracy z nim podczas wojny
- opowiedzieć o zagładzie Romów
5.
Wielka
koalicja
Uczeń zna:
- datę: 7 XII 1941
Uczeń rozumie:
- pojęcie: wielka koalicja
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze państwa wchodzące w skład wielkiej koalicji
Uczeń zna:
- ramy chronologiczne bitwy o Atlantyk
Uczeń rozumie:
- pojęcia: bitwa o Atlantyk, konwój, „wilcze stado”, U-Boot
- znaczenie japońskiego ataku na Pearl Harbor dla przebiegu II wojny światowej
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie miejsca przełomowych walk na froncie wschodnim
Uczeń zna:
- datę: II 1943
Uczeń rozumie:
- pojęcie: blokada Leningradu
- znaczenie bitwy o Atlantyk dla przebiegu II wojny światowej
- znaczenie walk pod Leningradem, Stalingradem i Kurskiem dla przebiegu II wojny światowej
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd
U-Boota
Uczeń zna:
- okoliczności zawiązania wielkiej koalicji
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg działań zbrojnych na froncie wschodnim
Uczeń potrafi:
- przedstawić najważniejsze informacje dotyczące przebiegu bitwy o Atlantyk
6.
Zwycięstwo aliantów
Uczeń zna:
- daty: 6 VI 1944, 8 V 1945, 6 VIII
i 9 VIII 1945, 2 IX 1945
Uczeń rozumie:
- pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja
Uczeń potrafi:
- wskazać Monte Cassino na mapie
- wyjaśnić, dlaczego Amerykanie zdecydowali się zrzucić bomby atomowe na Japonię
Uczeń zna:
- czynniki, które zadecydowały o klęsce Trzeciej Rzeszy
Uczeń rozumie:
- pojęcie: kamikadze
- znaczenie lądowania aliantów w Normandii dla dalszych działań zbrojnych w Europie
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do klęski Trzeciej Rzeszy
- dostrzec konsekwencje użycia broni atomowej
Uczeń zna:
- daty: IX 1943, V 1944
Uczeń rozumie:
- pojęcia: desant, „żabie skoki”
- znaczenie zwycięstwa w bitwie pod Monte Cassino dla dalszych działań zbrojnych w Europie
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg walk pod Monte Cassino
Uczeń potrafi:
- wyrazić opinię na temat decyzji o wykorzystaniu broni atomowej
- przedstawić wydarzenia na froncie zachodnim w 1944 r.
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg walk we Włoszech
- przedstawić przebieg działań zbrojnych w Azji w latach 1941–1945
7.
Decyzje
wielkich mocarstw
Uczeń zna:
- postać: Franklina Delano Roosevelta
Uczeń rozumie:
- pojęcie: wielka trójka
Uczeń potrafi:
- wskazać państwa, które poniosły największe straty osobowe podczas II wojny światowej
Uczeń zna:
- najważniejsze cele polityki wielkich mocarstw uczestniczących w II wojnie światowej
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Karta atlantycka
Uczeń potrafi:
- dostrzec sprzeczność interesów aliantów
- przedstawić skutki militarne, społeczne i gospodarcze II wojny światowej
Uczeń zna:
- daty: VIII 1941,
XI – XII 1943, II 1945
- postanowienia Karty atlantyckiej
- postanowienia konferencji w Teheranie i konferencji jałtańskiej
- cele konferencji jałtańskiej
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do konferencji w Jałcie
Uczeń potrafi:
- przedstawić założenia polityki przywódców ZSRR i Stanów Zjednoczonych
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do podpisania Karty Atlantyckiej i konferencji w Teheranie
Uczeń rozumie:
- znaczenie decyzji podjętych na konferencji jałtańskiej dla losów państw i narodów Europy Wschodniej
Europa i świat podczas II wojny światowej (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
Wymagania z tematów:
1-7
8.
Polska
pod okupacją
Uczeń zna:
- miejsca największych kaźni narodu polskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Generalne Gubernatorstwo (GG), Palmiry, „Generalny plan wschodni”
Uczeń potrafi:
- przedstawić podział ziem polskich między Trzecią Rzeszę i ZSRR po klęsce kampanii wrześniowej
- wskazać na mapie miejsca największych kaźni narodu polskiego i żydowskiego
Uczeń zna:
- postacie: Ireny Sendler, Jana i Antoniny Żabińskich
Uczeń rozumie:
- cele niemieckiej i radzieckiej polityki na podbitych ziemiach polskich
- różnicę między obozem koncentracyjnym a zagłady
Uczeń potrafi:
- przedstawić różne postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu
Uczeń zna:
- daty: IV 1940, VI 1940, 1942, 1940, 1941
Uczeń rozumie:
- pojęcia: „Żegota”, szmuglowanie, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, sowietyzacja, deportacja
Uczeń potrafi:
- przedstawić działalność nazistów w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-
-Birkenau
Uczeń zna:
- postać: Czesławy Kwoki
Uczeń potrafi:
- przedstawić różne formy represji stosowanych wobec narodu polskiego na ziemiach wcielonych do Trzeciej Rzeszy, w Generalny Gubernatorstwie oraz na ziemiach okupowanych przez ZSRR
- opowiedzieć o działalności Polaków ratujących Żydów podczas okupacji
Uczeń potrafi:
- ocenić politykę Hitlera i Stalina wobec narodu polskiego
9.
Rząd
londyński i Polskie
Państwo Podziemne
Uczeń zna:
- datę: 17/18 IX 1939
- postać: Władysława Sikorskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, rząd londyński, Polskie Państwo Podziemne
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie siedziby polskiego rządu na wychodźstwie
- wymienić różne przejawy działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej
Uczeń zna:
- datę: IV 1943
- postacie: Władysława Raczkiewicza, Władysława Andersa
- główne tezy polskiej polityki zagranicznej
- nazwy politycznych i wojskowych organizacji wchodzących w skład Polskiego Państwa Podziemnego działających w kraju i na emigracji
Uczeń rozumie:
- pojęcia: tajne komplety, mały sabotaż, dywersja
- związek między odkryciem grobów w Katyniu a zerwaniem stosunków dyplomatycznych między rządem londyńskim a ZSRR
Uczeń zna:
- daty: XI 1939, VI 1940, VII 1941, I 1942, II 1942, 1943
- postanowienia układu Sikorski–Majski
Uczeń rozumie:
- pojęcie: układ Sikorski–Majski
Uczeń potrafi:
- przedstawić oko-
liczności uformowania się polskiego rządu na wychodźstwie oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do podpisania układu Sikorski–
–Majski
- opowiedzieć o okolicznościach odkrycia masowych grobów w Katyniu
- scharakteryzować różne przejawy działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie II wojny światowej
Uczeń zna:
- nazwy politycznych organizacji należących do lewicy komunistycznej
Uczeń rozumie:
- pojęcie: państwo satelickie
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o realizacji postanowień układu Sikorski–Majski
- przedstawić organizację Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej
- przedstawić działalność zbrojną Armii Krajowej
Uczeń potrafi:
- dostrzec czynniki, które miały wpływ na zmianę stanowiska Stalina wobec rządu londyńskiego
- scharakteryzować plany Stalina wobec Polski
10.
Postanie warszawskie
Uczeń zna:
- daty: 1 VIII 1944, 2 X 1944
- postać: Stanisława Mikołajczyka
Uczeń rozumie:
- pojęcie: godzina „W”
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny podjęcia decyzji o wybuchu powstania w Warszawie
Uczeń zna:
- cele akcji „Burza”
- cele powstania warszawskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: akcja „Burza”
- przyczyny niepowodzenia akcji „Burza”
- przyczyny klęski powstania warszawskiego
Uczeń potrafi:
- określić stosunek sił Niemców i Polaków przed wybuchem powstania
- przedstawić skutki powstania warszawskiego
Uczeń zna:
- daty: 12/13 X 1943, 1944, 3/4 I 1944
- postacie: Kazimierza Sosnkowskiego, Tadeusza Komorowskiego „Bora”
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności powstania planu akcji „Burza”
- przedstawić stosunek Stalina oraz aliantów zachodnich do powstania
Uczeń zna:
- nazwy wojskowych organizacji należących do lewicy komunistycznej
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o przebiegu akcji „Burza”
- opowiedzieć o przebiegu powstania warszawskiego
- podać argumenty przemawiające za decyzją o wybuchu powstania i przeciw tej decyzji
Uczeń potrafi:
- przedstawić proces formowania polskich sił zbrojnych podporządkowanych lewicy komunistycznej
- ocenić decyzję o wybuchu powstania
11.
Sprawa
polska
w czasie
II wojny światowej
Uczeń zna:
- miejsca i daty najważniejszych bitew z udziałem wojsk polskich
- decyzje konferencji teherańskiej i jałtańskiej w sprawie Polski
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zbrodnia wołyńska
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie szlaki wędrówek polskich oddziałów i miejsca bitew z ich udziałem
Uczeń zna:
- daty: 21/22 VII 1944, 31 XII 1944
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN), Manifest PKWN, Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej
- dlaczego doszło do zbrodni wołyńskiej
Uczeń potrafi:
- przedstawić straty poniesione przez Polaków podczas zbrodni wołyńskiej
Uczeń zna:
- daty: 1943–1944, 1943, 1 I 1944, II 1945
- poglądy Stalina i Churchilla na sprawę polską
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Ukraińska Powstańcza Armia (UPA), linia Curzona, Krajowa Rada Narodowa (KRN)
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić program polityczny lewicy komunistycznej zawarty w Manifeście PKWN
- scharakteryzować stosunek polityków zachodnich do sprawy polskiej
Uczeń zna:
- nazwy polskich jednostek wojskowych biorących udział w walkach na frontach II wojny światowej
Uczeń rozumie:
- wpływ decyzji wielkich mocarstw na problem suwerenności państwa polskiego
Uczeń potrafi:
- opisać reakcję Polaków na zbrodnię wołyńską
- przedstawić okoliczności zwołania konferencji w Teheranie
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o wysiłku zbrojnym Polaków podczas wojny
- przedstawić proces tworzenia władzy politycznej na ziemiach polskich przez lewicę komunistyczną
- wyjaśnić znaczenie decyzji konferencji jałtańskiej dla przyszłości państwa polskiego
Polska podczas II wojny światowej (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
Wymagania z tematów:
8-11
12.
Świat
po II wojnie światowej
Uczeń zna:
- datę: 1947–1991
- decyzje konferencji poczdamskiej w sprawie Niemiec i Polski
- najważniejsze postanowienia Powszechnej deklaracji praw człowieka
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Organizacja Narodów Zjednoczonych, żelazna kurtyna, zimna wojna
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie granicę podziału Europy (żelazną kurtynę)
Uczeń zna:
- datę: VII–VIII 1945
- strukturę ONZ
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rada Bezpieczeństwa ONZ, demokracja ludowa
- zasady funkcjonowania państw demokracji ludowej
- związek między rozpadem koalicji antyhitlerowskiej a podziałem świata na dwa antagonistyczne bloki
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny zimnej wojny
Uczeń zna:
- daty: VI 1945, 1948, 1946, 1947
- postacie: Harry’ego Trumana, Clementa Attlee
Uczeń rozumie:
- pojęcia: denazyfikacja, sankcje, prawo weta, nacjonalizacja, doktryna Trumana, plan Marshalla
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności zwołania konferencji w Poczdamie
- przedstawić zasady doktryny Trumana
- wyjaśnić, na czym polegał plan Marshalla
Uczeń zna:
- bilans II wojny światowej
Uczeń rozumie:
- zasady funkcjonowania państw demokracji ludowej
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności narodzin ONZ
- scharakteryzować cele powołania ONZ oraz jej rolę
- wskazać na mapie zdobycze terytorialne ZSRR
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować społeczne, gospodarcze i kulturowe skutki II wojny światowej
- scharakteryzować wpływ doktryny Trumana na sytuację w powojennym świecie
13.
Podzielone Niemcy
Uczeń zna:
- nazwy bloków polityczno-
-militarnych powstałych na Wschodzie i na Zachodzie
Uczeń potrafi:
- wskazać najważniejsze różnice między NRD i RFN
- wskazać na mapie państwa należące do NATO i Układu Warszawskiego
Uczeń zna:
- daty: IX 1949, X 1949, 1949, 1955
Uczeń rozumie:
- pojęcie: blokada Berlina
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie strefy okupacyjne w Niemczech
- wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do blokady Berlina i wyjaśnić jej następstwa
Uczeń zna:
- daty: 1945–1946, 1948
- postać: Konrada Adenauera
Uczeń rozumie:
- pojęcie: procesy norymberskie
- przyczyny utworzenia NATO i Układu Warszawskiego
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować przyczyny oraz przejawy polityki zimnowojennej w Niemczech
- przedstawić okoliczności ukształtowania się NATO i Układu Warszawskiego
- scharakteryzować organizację i cele istnienia NATO i Układu Warszawskiego
Uczeń zna:
- nazwiska głównych polityków nazistowskich oskarżonych w procesach norymberskich
Uczeń rozumie:
- znaczenie procesów norymberskich
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację polityczną i gospodarczą w powojennych Niemczech
- przedstawić proces powstania dwóch państw niemieckich
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić kontrowersje związane z procesami w Norymberdze i przedstawić ich następstwa
14.
Na Zachodzie
i za żelazną
kurtyną
Uczeń zna:
- daty: 1956, 1968
- postać: Nikity Chruszczowa
- państwa założycielskie EWWiS
- cechy stalinizmu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: EWWiS, mur berliński, Praska Wiosna
- symboliczne znaczenie istnienia muru berlińskiego
Uczeń zna:
- datę: 1950
- postać: Roberta Schumana
- treść tajnego referatu Chruszczowa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: plan Schumana, RWPG, gospodarka centralnie planowana, destalinizacja
- cele powołania EWWiS oraz RWPG
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności powstania EWWiS i RWPG
- wyjaśnić, na czym polegała destalinizacja
Uczeń zna:
- daty: 1949, 1952, 1953, 1961
- postać: Imre Nagy’ego
- państwa założycielskie EWWiS
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Radio Wolna Europa, doktryna Breżniewa
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić wpływ zasad funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej na gospodarki państw komunistycznych
- scharakteryzować sytuację w ZSRR po śmierci Stalina
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do budowy muru berlińskiego
Uczeń zna:
- postanowienia XX zjazdu KPZR
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności wygłoszenia tajnego referatu Chruszczowa
- scharakteryzować sytuację panującą na Węgrzech w okresie stalinizmu
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do rewolucji węgierskiej, jej przebieg oraz okoliczności upadku
- wyjaśnić, na czym polegała doktryna Breżniewa
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację panującą w Czechosłowacji w okresie stalinizmu
- przedstawić okoliczności wybuchu, przebieg i zakończenie Praskiej Wiosny
15.
Dekolonizacja
po II wojnie światowej
Uczeń zna:
- przykłady procesów dekolonizacyjnych, do jakich dochodziło w przeszłości
Uczeń rozumie:
- pojęcia: dekolonizacja, neokolonializm
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Indie i Pakistan
- wyjaśnić, w jaki sposób proces dekolonizacji wykorzystywały kraje Zachodu i Wschodu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: apartheid, globalna Północ, globalne Południe
- przyczyny procesu dekolonizacji
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne, które nastąpiły w Afryce w wyniku rozpadu systemu kolonialnego
- wskazać na mapie linię podziału świata na globalną Północ i globalne Południe
- przedstawić skutki procesu dekolonizacji
Uczeń zna:
- daty: 1947, 1960
- postacie: Mahatmy Gandhiego, Nelsona Mandeli
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Indochiny Francuskie, Trzeci Świat
- przyczyny konfliktu między Indiami a Pakistanem
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować proces dekolonizacji po II wojnie światowej
- wskazać na mapie Indochiny Francuskie i państwa, które powstały po ich rozpadzie
Uczeń potrafi:
- przedstawić proces rozpadu Imperium Brytyjskiego na przykładzie Indii oraz proces rozpadu francuskiego imperium kolonialnego na przykładzie wojny w Indochinach
- scharakteryzować politykę neokolonialną
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować proces dekolonizacji na przykładzie Afryki
- ocenić proces dekolonizacji
16.
Konflikty
ziemnej
wojny
Uczeń zna:
- przyczyny wojny w Korei
Uczeń potrafi:
- wymienić skutki kryzysu kubańskiego
- wyjaśnić przyczyny wybuchu wojny w Afganistanie
Uczeń zna:
- daty: 1950, 1953, 1957–1975, 1962, 1979–1989
Uczeń rozumie:
- przyczyny sukcesu komunistów walczących w Wietnamie
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne na Półwyspie Koreańskim po II wojnie światowej
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do wybuchu wojny w Korei
- wyjaśnić przyczyny klęski Związku Radzieckiego podczas wojny w Afganistanie
Uczeń zna:
- daty: 1948, 1949
- postać: Fidela Castro
Uczeń rozumie:
- pojęcia: „bambusowa kurtyna”, Wietkong, mudżahedin
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wojny w Korei
- przedstawić okoliczności przejęcia władzy na Kubie przez komunistów
- scharakteryzować przebieg wojny w Afganistanie
Uczeń potrafi:
- omówić przebieg kryzysu kubańskiego
- scharakteryzować sytuację panującą na obszarze Wietnamu
- przedstawić międzynarodową reakcję na wojnę w Wietnamie
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację polityczną panującą w Ameryce Łacińskiej w drugiej połowie XX w.
- przedstawić okoliczności wybuchu i przebieg wojny w Wietnamie
17.
Konflikt na Bliskim Wschodzie
Uczeń zna:
- decyzje w sprawie Palestyny podjęte przez ONZ
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie podział Palestyny dokonany na mocy decyzji ONZ
Uczeń zna:
- zakres geograficzny obszaru określanego jako Bliski Wschód
- państwa uczestniczące w ataku na Izrael
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Organizacja Wyzwolenia Palestyny, wojna sześciodniowa
- cele działalności OWP
Uczeń potrafi:
- wskazać najważniejsze skutki wojny arabsko-
-żydowskiej, w tym terytorialne
- wskazać na mapie zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku wojny sześciodniowej
Uczeń zna:
- daty: 1948,
1948–1949, 1964, 1967
- postać: Jasera Arafata
Uczeń rozumie:
- pojęcia: umowa Sykes–Picot, mandat, syjonizm
Uczeń potrafi:
- przedstawić reakcje Palestyńczyków na migracje Żydów do Palestyny oraz na możliwość powstania na tym obszarze państwa żydowskiego
- scharakteryzować poglądy Palestyńczyków i Żydów na temat własnego państwa w Palestynie
- dostrzec konflikt arabsko-żydowski jako jeden z przejawów zimnej wojny
Uczeń potrafi:
- wskazać przyczyny, które doprowadziły do powstania Izraela
- przedstawić przebieg wojny arabsko-żydowskiej w latach
1948–1949
- dostrzec wpływ wojny na relacje między Żydami a Palestyńczykami
- przedstawić okoliczności wybuchu i przebieg wojny sześciodniowej
Uczeń rozumie:
- znaczenie umowy Sykes–Picot dla relacji między Arabami a krajami zachodnimi
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację polityczną na Bliskim Wschodzie do czasów I wojny światowej
- wyjaśnić okoliczności narodzin syjonizmu
- przedstawić relacje między Palestyńczykami a Żydami w latach 60.
18.
Chiny
i Japonia
po II wojnie światowej
Uczeń zna:
- postać: Mao Zedonga (Mao
Tse-tunga)
- czas trwania i cele rewolucji kulturalnej
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rewolucja kulturalna
Uczeń potrafi:
- wymienić skutki rewolucji kulturalnej
- przedstawić sytuację polityczną i gospodarczą Japonii po II wojnie światowej
Uczeń zna:
- główne założenia „wielkiego skoku naprzód”
Uczeń rozumie:
- pojęcie: „wielki skok naprzód”
Uczeń potrafi:
- przedstawić działania podjęte z inicjatywy Mao Zedonga w ramach „wielkiego skoku naprzód”
- wyjaśnić przyczyny klęski „wielkiego skoku naprzód”
Uczeń zna:
- daty: 1937, 1949, 1952, 1958, 1966
- postać: generała Douglasa MacArthura
- główne założenia maoizmu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: komuny ludowe, czerwona gwardia, maoizm, rewolucja kulturalna
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wojny domowej w Chinach po zakończeniu II wojny światowej
- scharakteryzować wpływ zmian gospodarczych w Chinach na życie mieszkańców państwa
- scharakteryzować politykę USA wobec Japonii
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności powstania Chińskiej Republiki Ludowej
- scharakteryzować sytuację gospodarczą Chin w okresie rządów komunistów
- dostrzec zasadnicze różnice w rozwoju Chin i Japonii
Uczeń potrafi:
- ocenić skutki „wielkiego skoku naprzód”
- przedstawić działalność Mao Zedonga i jego zwolenników po klęsce „wielkiego skoku naprzód”
- scharakteryzować sytuację w Chinach w okresie rewolucji kulturalnej
Problemy powojennego świata (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
Wymagania z tematów:
12-18
19. Podziemie niepodległościowe
Uczeń zna:
- powody, dla których żołnierze niezłomni kontynuowali walkę zbrojną po zakończeniu wojny
Uczeń rozumie:
- pojęcia: podziemie niepodległościowe, żołnierze niezłomni (wyklęci)
Uczeń potrafi:
- przedstawić działalność żołnierzy niezłomnych
Uczeń zna:
- zarzuty stawiane przywódcom Polskiego Państwa Podziemnego podczas procesu szesnastu
Uczeń rozumie:
- pojęcie: proces szesnastu
- cele działalności NKWD w Polsce
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, dlaczego Stalin i polscy komuniści dążyli do osłabienia Polskiego Państwa Podziemnego
- przedstawić metody walki komunistów
Uczeń zna:
- daty: 19 I 1945, 1947
- postacie: Leopolda Okulickiego, Jana Jankowskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: obława augustowska, reakcja, amnestia
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować organizację komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
- scharakteryzować straty poniesione przez naród i państwo polskie podczas II wojny światowej
Uczeń zna:
- postanowienia układu podpisanego między PKWN a ZSRR
- instytucje wchodzące w skład komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Uczeń rozumie:
- związek między działaniami Rosjan i polskich komunistów a decyzjami przywódców Armii Krajowej
Uczeń potrafi:
- przedstawić bilans strat poniesionych przez podziemie niepodległościowe podczas walk z władzami komunistycznymi
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować działalność NKWD na ziemiach polskich
- ocenić sens walki prowadzonej przez żołnierzy niezłomnych
20.
Komuniści
u władzy
Uczeń zna:
- postać: Stanisława Mikołajczyka
- decyzje w sprawie Polski podjęte na konferencji w Poczdamie
- pytania zadane podczas referendum ludowego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Ziemie Odzyskane, referendum
- w jaki sposób komunistyczne władze starały się zyskać poparcie w społeczeństwie
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne Polski po II wojnie światowej i porównać je z granicami przedwojennymi
Uczeń zna:
- daty: VI 1946, I 1947
- argumenty wysuwane przez Polaków wobec Ziem Odzyskanych
- prawdziwe i sfałszowane wyniki referendum i wyborów
- wyniki wyborów sfałszowanych przez komunistów
Uczeń rozumie:
- pojęcia: repatrianci, wysiedlenie, reforma rolna
- przyczyny, które skłoniły rząd londyński do rozmów z polskimi komunistami
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze reformy przeprowadzone przez władze komunistyczne
- wskazać ideologiczne cele referendum w 1946 r.
Uczeń zna:
- daty: 31 XII 1944, VI 1945, VII – VIII 1945, 1947
- przyczynę zaproponowanych zmian granic Polski
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, akcja „Wisła”
- charakter działań władz związanych z organizacją referendum ludowego i wyborów
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować migracje ludności na ziemiach polskich po wojnie
- przedstawić politykę narodowościową nowej władzy wobec Niemców i Ukraińców
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów
- przedstawić organizację i przebieg referendum ludowego oraz wyborów w 1947 r.
- scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec społeczeństwa
Uczeń potrafi:
- udowodnić, że przejęcie władzy przez komunistów oznaczało zniewolenie Polski
21.
Stalinizm
w Polsce
Uczeń zna:
- postać: Bolesława Bieruta
- zasady ustrojowe państwa polskiego sformułowane w Małej konstytucji
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Mała konstytucja, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, PRL
Uczeń zna:
- daty: II 1947, 1952
Uczeń rozumie:
- pojęcia: czasy stalinowskie, „wróg ludu”, socrealizm
Uczeń potrafi:
- wymienić cechy charakterystyczne sztuki i architektury czasów socjalizmu
Uczeń zna:
- daty: 1947–1949, XII 1948, 1948–1956, 1949, 1950
- główne założenia socjalistycznych planów gospodarczych
Uczeń rozumie:
- pojęcia: system monopartyjny, centralne planowanie, plan trzyletni, plan sześcioletni
- na czym polegały przejawy zależności Polski od ZSRR
- przyczyny prześladowania członków PSL przez komunistów
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować funkcjonowanie gospodarki w czasach stalinowskich
- dostrzec i ocenić wpływ polityki na różne dziedziny życia społecznego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Państwowe Gospodarstwa Rolne, awans społeczny
Uczeń potrafi:
- przedstawić budowanie podstaw ekonomicznych socjalizmu
- przedstawić wpływ funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej na życie przeciętnego mieszkańca Polski
- scharakteryzować ustrój państwa polskiego po 1947 r. oraz ustrój PRL na mocy konstytucji z 1952 r.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować proces konsolidacji władzy przez komunistów
22.
Od stalinizmu
do małej stabilizacji
Uczeń zna:
- daty: VI 1956, X 1956
- postacie: Stefana Wyszyńskiego, Władysława Gomułki
- ramy chronologiczne małej stabilizacji
Uczeń rozumie:
- pojęcia: poznański Czerwiec, polski Październik, mała stabilizacja
Uczeń potrafi:
- przedstawić genezę wydarzeń czerwcowych w Poznaniu
- przedstawić genezę polskiego Października
- wyjaśnić, dlaczego okres rządów Władysława Gomułki jest nazywany małą stabilizacją
Uczeń zna:
- treść orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich
Uczeń rozumie:
- pojęcia: odwilż, destalinizacja
Uczeń potrafi:
- podać przyczyny złagodzenia stalinowskiego terroru
- przedstawić stanowisko i działania władz wobec robotników strajkujących w Poznaniu
- wskazać główne problemy państwa polskiego za rządów Władysława Gomułki
Uczeń zna:
- daty: 1948, 1953, 1965, 1970
Uczeń rozumie:
- pojęcia: księża patrioci, KC PZPR
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wydarzeń czerwcowych w Poznaniu
- przedstawić przebieg polskiego Października
- wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do wydania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich
Uczeń zna:
- znaczenie słów: non possumus
Uczeń rozumie:
- znaczenie wydania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz układu o uznaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej
Uczeń potrafi:
- przedstawić działania władz zmierzające do usunięcia wpływów Kościoła w Polsce
- wyjaśnić stanowisko władz ZSRR wobec wydarzeń w Polsce
- scharakteryzować przemiany polityczno-
-społeczne w Polsce w latach 1957–1970
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować relacje państwo – Kościół w okresie stalinowskim
- ocenić różne postawy Polaków wobec orędzia z 1965 r.
- ocenić funkcjonowanie ustroju komunistycznego i jego zdolność do reformy
Kształtowanie się systemu komunistycznego w Polsce (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
Wymagania z tematów:
19-22
23.
Od Gomułki
do Gierka
Uczeń zna:
- daty: III 1968, XII 1970, VI 1976
- postacie: Edwarda Gierka, Jacka Kuronia
- cele opozycji PRL
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Marzec 1968, Grudzień 1970
Uczeń potrafi:
- przedstawić przyczyny wystąpień marcowych 1968 r.
- przedstawić przyczyny wydarzeń grudniowych 1970 r.
- przedstawić oko-liczności wydarzeń Czerwca ’76
Uczeń rozumie:
- pojęcia: ZOMO, propaganda sukcesu, Komitet Obrony Robotników (KOR)
- potrzebę powstania opozycji demokratycznej
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności przejęcia władzy przez Edwarda Gierka
Uczeń zna:
- datę: IX 1976
Uczeń rozumie:
- pojęcie: pułapka kredytowa
- przyczyny antysemickiej kampanii w PRL po wydarzeniach Marca 1968
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg i skutki wystąpień marcowych 1968 r.
- przedstawić przebieg wydarzeń grudniowych 1970 r.
- przedstawić przebieg wydarzeń Czerwca ’76
Uczeń rozumie:
- pojęcia: „walka z syjonizmem, tzw. partyzanci
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować działania władz podjęte po wydarzeniach Marca 1968
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować i ocenić przemiany gospodarcze czasów Gierka
- wyjaśnić wpływ wydarzeń czerwcowych 1976 r. na ukształtowanie się i działalność demokratycznej opozycji polskiej inteligencji
24.
„Solidarność”
Uczeń zna:
- datę: 31 VIII 1980
- postacie: Jana Pawła II (Karola Wojtyły), Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz
- najważniejsze postulaty sformułowane przez MKS
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), 21 postulatów, porozumienia sierpniowe, NSZZ „Solidarność”
- znaczenie powstania NSZZ „Solidarność”
Uczeń zna:
- daty: 1978, VIII 1980
Uczeń rozumie:
- moralną, społeczną i polityczną wymowę pojęcia solidarność
Uczeń potrafi:
- przedstawić sytuację gospodarczą Polski w 1980 r.
- wskazać różnice między wystąpieniem robotniczym z sierpnia 1980 r. a wcześniejszymi wystąpieniami
Uczeń zna:
- daty: 1977, 1979
- wybitnych przedstawicieli kultury polskiej epoki Gomułki i Gierka
- formy działań podejmowanych przez opozycję demokratyczną w epoce Gierka
Uczeń rozumie:
- pojęcie: KSS KOR
- rolę, jaką kulturze przypisywała władza komunistyczna
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny rozczarowania społeczeństwa rządami Edwarda Gierka
- przedstawić okoliczności i skutki wybuchu niezadowolenia społecznego w sierpniu 1980 r.
- opisać okoliczności powstania NSZZ „Solidarność”
Uczeń zna:
- okoliczności wyboru Karola Wojtyły na papieża
Uczeń rozumie:
- wpływ wyboru papieża Polaka na powolny upadek systemu komunistycznego w Polsce
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o dokonaniach przedstawicieli polskiej kultury w kraju i na emigracji
- przedstawić reakcję ZSRR na działalność „Solidarności”
- scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec „Solidarności”
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jaki wpływ na społeczeństwo miała działalność KSS KOR
- omówić przygotowania władz komunistycznych do rozprawy z „Solidarnością”
25.
Stan
wojenny
Uczeń zna:
- datę: 13 XII 1981
- postacie: Wojciecha Jaruzelskiego, Jerzego Popiełuszki
- okoliczności wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: stan wojenny
- przyczyny wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o wydarzeniach w kopalni „Wujek”
- wymienić metody represji stosowanych przez władze
Uczeń zna:
- okoliczności wprowadzenia stanu wojennego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: podziemie
Uczeń potrafi:
- wymienić ograniczenia nałożone na obywateli podczas stanu wojennego
- podać przykłady oporu społeczeństwa wobec władz w czasie stanu wojennego
Uczeń zna:
- daty: 1983, 1984
- okoliczności wprowadzenia stanu wojennego
- przykłady działań podejmowanych przez podziemną „Solidarność”
Uczeń rozumie:
- pojęcie: „długi marsz”
- dlaczego władze zdecydowały się znieść stan wojenny
Uczeń potrafi:
- przedstawić działania władz podjęte w ramach wprowadzenia stanu wojennego
- wyjaśnić, w czym przejawiało się funkcjonowanie stanu wojennego
Uczeń rozumie:
- dlaczego podziemna „Solidarność” nie dążyła do konfrontacji siłowej z władzą
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, dlaczego działacze „Solidarności” zdecydowali się na kontynuowanie oporu wobec władz
- przedstawić różne postawy społeczeństwa polskiego wobec stanu wojennego
- wyjaśnić okoliczności śmierci księdza Jerzego Popiełuszki
Uczeń potrafi:
- podjąć próbę oceny decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego
26.
Upadek PRL
Uczeń zna:
- daty: II–IV 1989, VI 1989
- postać: Michaiła Gorbaczowa
- główne postanowienia obrad okrągłego stołu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rozmowy okrągłego stołu, porozumienia okrągłego stołu, Jesień Narodów, III Rzeczpospolita
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jak doszło do powstania rządu Tadeusza Mazowieckiego
Uczeń zna:
- przyczyny, które skłoniły komunistów do podjęcia rozmów z opozycją
- najważniejszych uczestników obrad okrągłego stołu
- wyniki pierwszych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu
Uczeń potrafi:
- wymienić decyzje podjęte przez sejm w XII 1989 r.
Uczeń zna:
- daty: 1983, 1988, XII 1989
Uczeń rozumie:
- pojęcie: „Gazeta Wyborcza”
- znaczenie obrad okrągłego stołu
Uczeń potrafi:
- przedstawić sytuację polityczną w Polsce w latach 1983–1989
- opisać działania podjęte przez „Solidarność” w ramach kampanii przed wyborami w 1989 r.
Uczeń rozumie:
- znaczenie decyzji o wyborze do rozmów stołu w kształcie okręgu
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło od rozmów okrągłego stołu
- scharakteryzować i ocenić postanowienia okrągłego stołu
- ocenić znaczenie decyzji podjętych przez sejm w XII 1989 r.
Uczeń potrafi:
- przedstawić proces upadku PRL
- odnieść się do różnych współczesnych opinii na temat obrad okrągłego stołu
Polska Rzeczpospolita Ludowa
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
Wymagania z tematów:
23-26
27.
Rozpad
ZSRR
Uczeń zna:
- datę: XII 1991
- postacie: Ronalda Reagana, Michaiła Gorbaczowa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: pierestrojka, głasnost
- cele wprowadzenia reform podjętych przez Michaiła Gorbaczowa
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jakie skutki przyniosło wprowadzenie pierestrojki i głasnosti
Uczeń zna:
- postać: Borysa Jelcyna
- ramy chronologiczne okresu odprężenia
Uczeń potrafi:
- wymienić działania Zachodu zmierzające do uzyskania przewagi nad Wschodem
- przedstawić okoliczności dojścia do władzy Michaiła Gorbaczowa
- wskazać na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu ZSRR
Uczeń zna:
- daty: 1985, 1986, 1990
- główne przyczyny słabości ZSRR w latach 80.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wyścig zbrojeń, porozu-mienie białowieskie, Federacja Rosyjska
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do zakończenia okresu odprężenia
- scharakteryzować plany reformatorskie Michaiła Gorbaczowa
- przedstawić okoliczności katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu i jej wpływ na relacje między społeczeństwem a władzą
- wyjaśnić, jak doszło do podpisania porozumienia białowieskiego
Uczeń zna:
- przyczyny, które doprowadziły do odprężenia w relacjach między Wschodem a Zachodem
- postanowienia porozumienia białowieskiego
Uczeń rozumie:
- w czym przejawiał się rozdźwięk między zamierzeniami reformatorskimi Gorbaczowa a ich realnymi skutkami
- znaczenie rozpadu ZSRR dla dalszych losów politycznych świata
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności wystąpienia Litwy z ZSRR
- scharakteryzować sytuację polityczną w ZSRR w 1990 r.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować relacje między Wschodem a Zachodem po zakończeniu II wojny światowej
- scharakteryzować funkcjonowanie ustroju komunistycznego na przykładzie ZSRR
28.
Jesień
Narodów
Uczeń zna:
- nazwy państw, w których doszło do procesów określanych jako Jesień Narodów
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Jesień Narodów (Jesień Ludów)
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne do jakich doszło na przełomie 1989 i 1990 r.
Uczeń zna:
- datę: X 1990
- postacie: Vaclava Havla, Helmuta Kohla
Uczeń rozumie:
- pojęcie: aksamitna rewolucja
Uczeń potrafi:
- wskazać różnice w sposobie przejmowania władzy przez demokratyczną opozycję w różnych krajach Europy Środkowo-Wschodniej
Uczeń zna:
- daty: 1991,1993
- pojęcie: Konferencja dwa plus cztery
- czynniki, które przyczyniły się do osłabienia zależności komunistycznych państw Europy Środkowo-Wschodniej od ZSRR
- postanowienia Konferencji dwa plus cztery
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację polityczną w Europie Środkowo-
-Wschodniej w 1989 r.
- przedstawić proces jednoczenia Niemiec
- określić charakter zmian politycznych w ramach Jesieni Narodów
Uczeń rozumie:
- pojęcia: obrady trójkątnego stołu, Karta 77
- znaczenie zmian, do jakich doszło w Europie Środkowo-
-Wschodniej w wyniku Jesieni Narodów
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg Jesieni Narodów w krajach Europy Środkowo-
-Wschodniej
- ocenić znaczenie Jesieni Narodów dla mieszkańców Europy
Uczeń potrafi:
- dostrzec polityczne implikacje związane ze zjednoczeniem Niemiec
- ocenić rolę Helmuta Kohla w procesie jednoczenia Niemiec
29.
Chiny mocarstwem
Uczeń zna:
- główne problemy współczesnych Chin
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny masakry na placu Bramy Niebiańskiego Spokoju (Tiananmen)
Uczeń zna:
- postać: Deng Xiaopinga
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny i przedstawić skalę problemów współczesnych Chin
Uczeń zna:
- daty: 1976, 1978, VI 1989
Uczeń rozumie:
- pojęcie: socjalistyczna gospodarka wolnorynkowa
- na czym polega socjalizm o chińskiej specyfice
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności dojścia do władzy Deng Xiaopinga
- opisać sytuację w Chinach po masakrze na placu Tiananmen
- scharakteryzować zmiany gospodarcze, jakim podlegały Chiny po 1990 r.
Uczeń zna:
- ugrupowania rywalizujące o władzę po śmierci Mao Zedonga
- najważniejsze skutki reform dokonanych za rządów Deng Xiaopinga
Uczeń rozumie:
- różnice między skalą zmian oferowanych przez władzę a oczekiwaniami społeczeństwa
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować program polityczny i gospodarczy Deng Xiaopinga
- porównać Chiny za rządów Mao Zedonga i Chiny Deng Xiaopinga
- przedstawić przebieg wydarzeń na placu Tiananmen
Uczeń potrafi:
- dostrzec etyczne problemy wynikające ze współpracy politycznej i ekonomicznej między państwami demokratycznymi a Chinami
- wypowiadać się na temat kierunku rozwoju współczesnych Chin
30.
Bliski
Wschód
na przełomie
XX i XXI wieku
Uczeń zna:
- datę: 11 IX 2001
Uczeń rozumie:
- pojęcia: islamizm (fundamentalizm islamski), terroryzm
- motywy postępowania islamistów i terrorystów
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny narodzin ideologii islamizmu
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do zamachu w USA w 2001 r.
Uczeń zna:
- czas trwania wojny w Afganistanie i wojen w Iraku
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Al-Kaida, Autonomia Palestyńska
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny niepowodzenia panarabizmu
- wskazać na mapie zasięg Autonomii Palestyńskiej
Uczeń zna:
- daty: 1987–1991, 1990, 1991, 1993, 1994, 2000–2005, 2001, 2003
- postacie: Osamy bin Ladena, George’a Busha, Saddama Husajna
- warunki porozumienia podpisanego między OWP i Izraelem
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wojna z terroryzmem, broń masowego rażenia, Kurdowie
- dlaczego porozumienie o utworzeniu Autonomii Palestyńskiej nie zakończyło konfliktu arabsko-izraelskiego
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności, w jakich doszło do porozumienia Palestyńczyków z Izraelem
Uczeń zna:
- okoliczności i przyczyny narodzin ideologii panarabizmu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: panarabizm, pierwsza intifada, druga intifada
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności dojścia do władzy islamistów w Iranie i Afganistanie
- scharakteryzować wojnę z terroryzmem
- dostrzec różne aspekty wojny z terroryzmem prowadzonej przez kraje Zachodu
- ocenić przyczyny konfliktów targających współczesnym światem arabskim
- scharakteryzować współczesne relacje między Arabami a Żydami
Uczeń potrafi:
- przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wojny w Afganistanie oraz pierwszej i drugiej wojny w Iraku
- określić wpływ wojny z terroryzmem na państwa i społeczeństwa krajów arabskich i krajów zachodnich
- ocenić wojnę z terroryzmem pod względem jej efektów
31.
Integracja europejska
Uczeń zna:
- datę: 2004
- nazwy kolejnych organizacji utworzonych w ramach procesu integracji europejskiej
- państwa przystępujące do wspólnot europejskich w kolejnych etapach integracji
- filary Unii Europejskiej
Uczeń potrafi:
- wymienić główne przyczyny integracji europejskiej
- wskazać na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej
Uczeń zna:
- daty: 1952, 1957, 1993
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), traktat z Maastricht (traktat o Unii Europejskiej)
- potrzebę integracji europejskiej jako sposobu rozwiązania problemów politycznych i gospodarczych Europy po II wojnie światowej
Uczeń potrafi:
- wymienić czynniki wpływające na przyspieszenie integracji europejskiej
Uczeń zna:
- daty: 1967, 1992
- argumenty zwolenników i przeciwników włączenia krajów postkomunistycznych w procesy integracyjne w Europie
Uczeń rozumie:
- pojęcia: traktaty rzymskie, Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), Wspólnota Europejska (WE)
- wpływ wojen w byłej Jugosławii na przyspieszenie procesów integracyjnych na wschodzie Europy
Uczeń potrafi:
- przedstawić poglądy eurosceptyków na proces integracji oraz na Unię Europejską
Uczeń zna:
- datę: 1991–1999
- cele istnienia EWG i Euratomu
Uczeń rozumie:
- podłoże konfliktu w byłej Jugosławii
Uczeń potrafi:
- przedstawić etapy integracji europejskiej
- scharakteryzować konflikt w byłej Jugosławii
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności, w jakich do procesów integracyjnych zostały włączone kraje postkomunistyczne
32.
Dzisiejszy
świat
Uczeń rozumie:
- pojęcia: kultura masowa, globalizacja, konsumpcjonizm
- na czym polega wielobiegunowość współczesnego świata
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, na czym polega kultura masowa
- podać przykłady, w jaki sposób globalizacja wpływa na nasze życie
Uczeń zna:
- ramy chronologiczne rewolucji przemysłowej, technologicznej i naukowo-
-technologicznej
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rewolucja technologiczna, rewolucja naukowo-
-technologiczna, społeczeństwo informacyjne, globaliści, antyglobaliści
Uczeń potrafi:
- wymienić społeczne skutki rewolucji naukowo-
-technologicznej
- wskazać najważniejsze cechy społeczeństwa informacyjnego
Uczeń zna:
- różne przejawy procesu globalizacji
Uczeń rozumie:
- pojęcie: epoka postindustrialna
Uczeń potrafi:
- wskazać najważniejsze zmiany w życiu człowieka i społeczeństwa wywołane każdą z rewolucji związanych z postępem w nauce i technice
- scharakteryzować proces globalizacji w wymiarze ekonomicznym, politycznym i kulturowym
Uczeń zna:
- argumenty zwolenników i przeciwników procesu globalizacji
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować wszystkie typy rewolucji związanych z postępem w nauce i technice
- scharakteryzować przemiany polityczne na świecie po upadku ZSRR
Uczeń potrafi:
- wypowiedzieć się w dyskusji na temat globalizacji
- ocenić zmiany zachodzące we współczesnym świecie
33.
Polska
w NATO
i Unii
Europejskiej
Uczeń zna:
- daty: 1999, 1 V 2004
- założenia ustrojowe państwa polskiego w myśl Małej konstytucji i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Uczeń rozumie:
- pojęcia: „wojna na górze”, Mała konstytucja
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, z czego wynikał konflikt wśród przedstawicieli opozycji określany jako „wojna na górze”
- wskazać Polskę na współczesnej mapie Europy
Uczeń zna:
- postać: Leszka Balcerowicza
- główne trudności III Rzeczpospolitej
- założenia polskiej polityki zagranicznej w okresie II Rzeczpospolitej i w czasach PRL
Uczeń rozumie:
- pojęcia: plan Balcerowicza, wolny rynek, Mała konstytucja, zwrot na Zachód
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić założenia planu Balcerowicza i wymienić jego skutki
- wyjaśnić, dlaczego po 1989 r. Polska zdecydowała się dokonać zwrotu na Zachód
Uczeń zna:
- daty: 1990, 1991, 1992, 1994, 1997
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Sojusz Lewicy Demokratycznej
- społeczne skutki zmian politycznych i gospodarczych zachodzących w Polsce po 1989 r.
- znaczenie przystą-pienia Polski do NATO i do Unii Europejskiej
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, z czego wynikał szok miesz-kańców Polski zwią-zany z przemianami politycznymi po 1989
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do wyborów prezydenckich i pierwszych w pełni wolnych wyborów do sejmu i senatu
- scharakteryzować przemiany gospodarcze w Polsce po 1989 r.
Uczeń zna:
- główne elementy programów ruchów liberalnego i narodowo-
-katolickiego
Uczeń potrafi:
- przedstawić przemiany, jakie zachodziły na polskiej scenie politycznej po 1989 r.
- dostrzec wpływ konfliktów związanych z „wojną na górze” na polską scenę polityczną
- wyjaśnić, czym było uwłaszczenie nomenklatury
Uczeń potrafi:
- przedstawić ewolucję ustrojową państwa polskiego w latach 90.
- ocenić polityczne i społeczne skutki zwrotu na Zachód
Świat i Polska na przełomie wieków (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania z tematów: 27-33
Wymagania na oceny do historii dla szkoły podstawowej „Wczoraj i dziś” kl. 6
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Rok szkolny 2024/2025
Wymagania na oceny uwzględniają zapisy podstawy programowej z 2017 r. oraz zmiany z 2024 r., wynikające z uszczuplonej podstawy programowej. Szarym kolorem oznaczono treści, o których realizacji decyduje nauczyciel.
Temat lekcji
Zagadnienia
Wymagania na poszczególne oceny
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
Ocena dostateczna
Uczeń:
Ocena dobra
Uczeń:
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
Ocena celująca
Uczeń:
Rozdział I. Narodziny nowożytnego świata
1. Wielkie odkrycia geograficzne
– średniowieczne wyobrażenia o Ziemi
– przyczyny wypraw żeglarskich na przełomie XV i XVI w.
– najważniejsze wyprawy przełomu XV i XVI w. oraz ich dowódcy
– wskazuje na mapie Indie, Amerykę
– podaje przykłady towarów sprowadzanych z Indii (przyprawy, jedwab)
– wymienia Krzysztofa Kolumba jako odkrywcę Ameryki
– podaje rok odkrycia Ameryki (1492 r.) i określa, w którym wieku doszło do tego wydarzenia
– wymienia nowości w technice żeglarskiej, które umożliwiły dalekomorskie wyprawy
– poprawnie posługuje się terminami: karawela, kompas
– podaje lata pierwszej wyprawy dookoła Ziemi (1519–1522 r.) i określa, w którym wieku doszło do tego wydarzenia
– wskazuje Ferdynanda Magellana jako dowódcę wyprawy dookoła świata i przedstawia jej znaczenie
– podaje przyczyny wielkich odkryć geograficznych
– wskazuje na mapie trasy najważniejszych wypraw przełomu XV i XVI w. oraz wymienia ich dowódców (Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Vasco da Gama, Bartłomiej Diaz)
– poprawnie posługuje się terminem: tubylec
– wyjaśnia, dlaczego ludność tubylczą Ameryki nazwano Indianami
– wyjaśnia przyczyny poszukiwania morskiej drogi do Indii
– podaje i zaznacza na osi czasu daty wypraw Bartłomieja Diaza i Vasco da Gamy
– poprawnie posługuje się terminem: astrolabium
– wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan skierowali swoje wyprawy drogą na zachód
– tłumaczy pochodzenie nazwy Ameryka
– wskazuje związek między wynalazkami z dziedziny żeglugi a podejmowaniem dalekich wypraw morskich
2. Skutki odkryć geograficznych
– cywilizacje prekolumbijskie i ich dokonania
– podbój Ameryki przez Hiszpanów i Portugalczyków oraz jego następstwa
– zmiany w życiu ludzi w wyniku odkryć geograficznych
– wymienia nazwy rdzennych ludów Ameryki (Majowie, Aztekowie i Inkowie)
– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: Stary Świat, Nowy Świat
– podaje przykłady towarów, które przewożono między Ameryką a Europą
– poprawnie posługuje się terminem: cywilizacje prekolumbijskie
– wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez Majów, Azteków i Inków
– wymienia dokonania rdzennych ludów Ameryki
– przedstawia po jednym pozytywnym i negatywnym skutku wielkich odkryć geograficznych
– wskazuje odkrycie Ameryki jako początek epoki nowożytnej
– poprawnie posługuje się terminami: kolonia, niewolnik, plantacja
– przedstawia politykę Hiszpanów i Portugalczyków w Nowym Świecie
– tłumaczy przyczyny przewagi Europejczyków nad tubylczą ludnością Ameryki
– opowiada o sytuacji niewolników na plantacjach w Ameryce
– wyjaśnia, w jaki sposób w Ameryce pojawiła się ludność afrykańska
– przedstawia pozytywne i negatywne skutki wielkich odkryć geograficznych
– poprawnie posługuje się terminem: konkwistador
– opisuje działalność konkwistadorów i wymienia najbardziej znanych konkwistadorów (Hernán Cortez, Francisco Pizarro)
– wskazuje na mapie tereny skolonizowane przez Hiszpanów i Portugalczyków
– przedstawia zmiany w życiu ludzi w wyniku odkryć geograficznych
– wymienia na podstawie mapy nazwy współczesnych państw położonych na obszarach dawniej zamieszkiwanych przez cywilizacje prekolumbijskie
3. Renesans – narodziny nowej epoki
– renesans – cechy charakterystyczne epoki
– humaniści i ich poglądy
– ideał człowieka w dobie renesansu
– wynalezienie druku i jego znaczenie
– zaznacza na osi czasu epokę renesansu
– wymienia Jana Gutenberga jako wynalazcę druku
– wskazuje Leonarda da Vinci jako człowieka renesansu i określa dwie–trzy dziedziny jego zainteresowań
– poprawnie posługuje się terminem: renesans,
– podaje czas trwania epoki renesansu
– przedstawia ideał człowieka w epoce odrodzenia i wyjaśnia termin: człowiek renesansu
– opisuje dokonania Leonarda da Vinci i uzasadnia słuszność twierdzenia, że był on człowiekiem renesansu
– poprawnie posługuje się terminami: antyk, humanizm
– charakteryzuje epokę renesansu
– wyjaśnia nazwę nowej epoki
– wyjaśnia wpływ wynalezienia druku na rozprzestrzenianie się idei renesansu
– przedstawia poglądy humanistów
– wskazuje Erazma z Rotterdamu jako wybitnego humanistę i przedstawia jego poglądy
– porównuje pracę kopisty z pracą w średniowiecznej drukarni
4. Kultura renesansu w Europie
– renesansowa radość życia
– architektura renesansu
– wybitni twórcy odrodzenia i ich dzieła
– wskazuje Włochy jako kolebkę renesansu,
– wymienia Leonarda da Vinci i Michała Anioła jako wybitnych twórców włoskiego odrodzenia
– wyjaśnia, w czym przejawiała się renesansowa radość życia
– poprawnie posługuje się terminem: mecenat
– wymienia wybitnych twórców epoki odrodzenia i podaje przykłady ich dzieł
– charakteryzuje sztukę renesansową, wskazując główne motywy podejmowane przez twórców,
– poprawnie posługuje się terminem: fresk, podaje przykład dzieła wykonanego tą techniką
– poprawnie posługuje się terminami: attyka, arkada, kopuła do opisu budowli renesansowych
– poprawnie posługuje się terminem: perspektywa
– podaje przykłady dzieł, w których zastosowano perspektywę
– kryzys Kościoła katolickiego
– Marcin Luter i jego poglądy
– reformacja i jej następstwa
– wskazuje wystąpienie Marcina Lutra jako początek reformacji
– poprawnie posługuje się terminem: odpust
– wymienia wyznania protestanckie
– poprawnie posługuje się terminami: reformacja, protestanci
– określa początek reformacji (1517 r.) i zaznacza tę datę na osi czasu
– wskazuje sprzedaż odpustów jako jedną z przyczyn reformacji
– charakteryzuje wyznania protestanckie i podaje ich założycieli
– poprawnie posługuje się terminami: pastor, celibat, zbór
– wskazuje objawy kryzysu w Kościele katolickim jako przyczynę reformacji
– przedstawia skutki reformacji
– charakteryzuje poglądy Marcina Lutra
– opisuje postanowienia pokoju w Augsburgu (1555 r.) i wyjaśnia zasadę czyj kraj, tego religia
– przedstawia na mapie podział religijny Europy
– charakteryzuje poglądy głoszone przez Jana Kalwina
– wskazuje zmiany wprowadzone w liturgii protestanckiej
6. Kontrreformacja
– postanowienia soboru trydenckiego
– działalność jezuitów
– wojna trzydziestoletnia i jej następstwa
– poprawnie posługuje się terminem: sobór
– przy pomocy nauczyciela przedstawia przyczyny zwołania soboru w Trydencie
– wskazuje zakon jezuitów jako instytucję powołaną do walki z reformacją
– oblicza, jak długo obradował sobór trydencki i zaznacza to na osi czasu (daty powinny być podane przez nauczyciela)
– poprawnie posługuje się terminami: kontrreformacja, seminarium duchowne
– przedstawia zadania seminariów duchownych w dobie kontrreformacji
– wyjaśnia cel założenia zakonu jezuitów
– wymienia Ignacego Loyolę jako założyciela zakonu jezuitów
– przedstawia postanowienia soboru trydenckiego
– poprawnie posługuje się terminami: heretyk, inkwizycja, indeks ksiąg zakazanych
– wyjaśnia cel utworzenia inkwizycji i indeksu ksiąg zakazanych
– charakteryzuje działalność zakonu jezuitów
– przedstawia zasady obowiązujące jezuitów
– przedstawia przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej
– podaje datę podpisania pokoju westfalskiego (1648 r.) i jego najważniejsze postanowienia
Rozdział II. W Rzeczypospolitej szlacheckiej
1. Demokracja szlachecka
– szlachta i jej zajęcia
– prawa i obowiązki szlachty
– sejm walny i sejmiki ziemskie
– poprawnie posługuje się terminami: szlachta, herb, szabla
– przedstawia prawa szlachty odziedziczone po rycerskich przodkach
– wymienia zajęcia szlachty
– wskazuje na ilustracji postać szlachcica
– poprawnie posługuje się terminami: demokracja szlachecka, przywilej, magnateria, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota
– wymienia izby sejmu walnego
– przedstawia zróżnicowanie stanu szlacheckiego
– wyjaśnia funkcjonowanie zasady liberum veto
– przedstawia prawa i obowiązki szlachty,
– poprawnie posługuje się terminem: pospolite ruszenie
– wskazuje wpływ przywilejów szlacheckich na pozycję tego stanu
– podaje i zaznacza na osi czasu datę uchwalenia konstytucji Nihil novi (1505 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia
– przedstawia prawa otrzymane przez szlachtę na mocy konstytucji Nihil novi
– poprawnie posługuje się terminami: sejm walny, sejmiki ziemskie
– przedstawia decyzje podejmowane na sejmie walnym
– charakteryzuje rolę sejmików ziemskich i zakres ich uprawnień
– przedstawia skład izb sejmu walnego
– wyjaśnia, w jaki sposób doszło do ukształtowania się demokracji szlacheckiej
– porównuje parlamentaryzm Rzeczypospolitej
XVI–XVII w. z parlamentaryzmem współczesnej Polski– wyjaśnia, kto sprawował władzę w Rzeczypospolitej
2. W folwarku szlacheckim
– folwark szlachecki
– gospodarcza działalność szlachty
– spław wiślany
– statuty piotrkowskie
– poprawnie posługuje się terminami: folwark, dwór
– na podstawie ilustracji z podręcznika wymienia elementy wchodzące w skład folwarku szlacheckiego
– opisuje zajęcia chłopów i mieszczan
– poprawnie posługuje się terminami: spław wiślany, szkuta, spichlerz, pańszczyzna
– przedstawia gospodarczą działalność szlachty
– wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie i najważniejsze porty położone nad Wisłą
– wymienia towary wywożone z Polski i sprowadzane do kraju
– wymienia najważniejsze zabudowania folwarku i wskazuje ich funkcje
– wyjaśnia przyczyny i sposoby powiększania się majątków szlacheckich
– tłumaczy, dlaczego szlachta uchwaliła ustawy antychłopskie i antymieszczańskie
– wyjaśnia znaczenie odzyskania przez Polskę Pomorza Gdańskiego dla rozwoju gospodarki
– wymienia najważniejsze ustawy wymierzone przeciw chłopom i mieszczanom
– wyjaśnia następstwa ożywienia gospodarczego
– wyjaśnia wpływ ustaw antychłopskich i antymieszczańskich na położenie tych grup społecznych i rozwój polskiej gospodarki
3. W czasach ostatnich Jagiellonów
– ostatni Jagiellonowie na tronie Polski
– wojna z zakonem krzyżackim 1519–1521
– hołd pruski i jego postanowienia
– wymienia ostatnich władców z dynastii Jagiellonów: Zygmunta I Starego i Zygmunta Augusta
– podaje i zaznacza na osi czasu datę hołdu pruskiego (1525 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia
– wskazuje na obrazie Jana Matejki Hołd pruski postaci Zygmunta Starego i Albrechta Hohenzollerna
– wskazuje na mapie Prusy Książęce, Prusy Królewskie
– opisuje zależność Prus Książęcych od Polski
– przedstawia przyczyny wojny Polski z zakonem krzyżackim (1519–1521 r.)
– poprawnie posługuje się terminem: hołd lenny
– przedstawia postanowienia hołdu pruskiego (1525 r.) i
jego skutki
– opisuje korzyści i zagrożenia wynikające z postanowień hołdu pruskiego
4. Odrodzenie na ziemiach polskich
– idee renesansowe w Polsce
– literatura polskiego renesansu i jej twórcy
– renesansowy Wawel Jagiellonów
– odkrycie Mikołaja Kopernika
– wymienia Mikołaja Kopernika jako twórcę teorii heliocentrycznej
– wskazuje Wawel jako przykład budowli renesansowej w Polsce
– poprawnie posługuje się terminem: włoszczyzna i wskazuje jego pochodzenie
– wymienia Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego jako twórców literatury renesansowej w Polsce
– wyjaśnia przyczyny twórczości literackiej w języku polskim
– charakteryzuje odkrycie Mikołaja Kopernika i pokazuje różnice między teorią polskiego astronoma a dotychczas obowiązującą koncepcją budowy wszechświata
– poprawnie posługuje się terminami: arras, krużganki, mecenat
– charakteryzuje krótko twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego
– opisuje Wawel jako przykład architektury renesansu w Polsce
– uzasadnia tezę, że Mikołaj Kopernik był człowiekiem renesansu
– przywołuje Galileusza jako zwolennika teorii Kopernika
– poprawnie posługuje się terminami: teoria geocentryczna, teoria heliocentryczna
– wyjaśnia przyczyny rozwoju kultury renesansowej w Polsce
– przedstawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju renesansu
– przedstawia poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego jako pisarza politycznego doby renesansu
– wyjaśnia, dlaczego XVI stulecie nazwano złotym wiekiem w historii Polski
– opisuje wybraną budowlę renesansową w swoim regionie
5. Rzeczpospolita Obojga Narodów
– geneza unii lubelskiej
– postanowienia unii lubelskiej
– struktura narodowa i wyznaniowa I Rzeczpospolitej
– wskazuje na mapie Lublin i Rzeczpospolitą Obojga Narodów
– wskazuje na obrazie Jana Matejki Unia lubelska postać Zygmunta II Augusta jako autora i pomysłodawcę unii
– podaje i zaznacza na osi czasu datę podpisania unii lubelskiej (1569 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia
– poprawnie posługuje się terminami: unia personalna, unia realna
– wyjaśnia nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów
– wskazuje na mapie Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie
– przedstawia postanowienia unii lubelskiej
– charakteryzuje strukturę narodową i wyznaniową I Rzeczypospolitej
– analizuje wygląd herbu I Rzeczypospolitej i porównuje go z herbem Królestwa Polskiego
– opisuje skutki utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów
– wyjaśnia korzyści płynące z wielokulturowości
– wskazuje na mapie Wołyń, Podole i Ukrainę
– wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów
6. „Państwo bez stosów”
– Rzeczpospolita państwem wielowyznaniowym
– Akt konfederacji warszawskiej
– reformacja w Polsce
– wskazuje wielowyznaniowość I Rzeczypospolitej
– poprawnie posługuje się terminem: tolerancja
– zauważa potrzebę poszanowania odmienności religijnej i kulturowej
– wymienia wyznania zamieszkujące Rzeczpospolitą Obojga Narodów
– wskazuje cel podpisania konfederacji warszawskiej
– podaje i zaznacza na osi czasu datę podpisania konfederacji warszawskiej (1573 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia
– wyjaśnia, co oznacza, że Polska była nazywana „państwem bez stosów”
– przedstawia postanowienia konfederacji warszawskiej
– poprawnie posługuje się terminem: innowierca
– nazywa świątynie różnych wyznań
– wskazuje na mapie Raków i Pińczów jako ważne ośrodki reformacji w Polsce
– omawia wkład innych wyznań w rozwój szkolnictwa I Rzeczypospolitej
– poprawnie posługuje się terminami: katolicyzm, judaizm, luteranizm, prawosławie
– charakteryzuje strukturę wyznaniową I Rzeczypospolitej
– wyjaśnia, kim byli arianie i przedstawia zasady ich religii
– tłumaczy przyczyny niechęci szlachty polskiej wobec arian
– nazywa i wskazuje na mapie ziemie zamieszkałe przez przedstawicieli poszczególnych wyznań
– wyjaśnia związek między narodowością a wyznawaną religią wśród mieszkańców I Rzeczypospolitej
7. Pierwsza wolna elekcja
– przyczyny elekcyjności tronu polskiego
– przebieg pierwszej wolnej elekcji
– Artykuły henrykowskie i pacta conventa
– następstwa wolnych elekcji
– poprawnie posługuje się terminem: elekcja
– krótko opisuje, dlaczego polskich władców zaczęto wybierać drogą wolnej elekcji
– wskazuje Henryka Walezego jako pierwszego króla elekcyjnego
– poprawnie posługuje się terminami: wolna elekcja, bezkrólewie
– podaje i zaznacza na osi czasu datę pierwszej wolnej elekcji
– opisuje przebieg pierwszego bezkrólewia i wyjaśnia, kim był interrex
– przedstawia zasady wyboru monarchy
– na podstawie obrazu Canaletta opisuje miejsce i przebieg wolnej elekcji
– wyjaśnia skutki wolnych elekcji
– wymienia warunki, które musieli spełnić królowie elekcyjni
– poprawnie posługuje się terminami: Artykuły henrykowskie, pacta conventa
– wyjaśnia wpływ Artykułów henrykowskich i pacta conventa na pozycję monarchy w Rzeczypospolitej
Rozdział III. W obronie granic Rzeczypospolitej
– wojny Stefana Batorego o Inflanty
– dymitriada i polska interwencja w Rosji
– pokój w Polanowie
– wskazuje na mapie Inflanty i Carstwo Rosyjskie
– wymienia Stefana Batorego jako kolejnego po Henryku Walezym władcę Polski
– poprawnie posługuje się terminem: hetman
– opisuje, w jakim celu została utworzona piechota wybraniecka
– przedstawia, jak zakończyły się wojny o Inflanty prowadzone przez Stefana Batorego
– podaje i zaznacza na osi czasu datę bitwy pod Kłuszynem (1610 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia
– opowiada o znaczeniu bitwy pod Kłuszynem
– przywołuje Stanisława Żółkiewskiego jako dowódcę bitwy pod Kłuszynem
– wskazuje na mapie Moskwę i Kłuszyn
– przedstawia przyczyny najazdu Iwana Groźnego na Inflanty
– poprawnie posługuje się terminami: piechota wybraniecka, dymitriada, Kreml, bojar
– opisuje następstwa dymitriady
– wskazuje na mapie tereny przyłączone przez Polskę w wyniku interwencji w Rosji (po pokoju w Polanowie i Jamie Zapolskim)
– opisuje przyczyny poparcia Dymitra Samozwańca przez magnatów i duchowieństwo
– wskazuje przyczyny obalenia Dymitra Samozwańca
– wyjaśnia cel polskiej interwencji w Rosji
– podaje datę podpisania pokoju w Polanowie (1634 r.)
– ocenia politykę Zygmunta III wobec Rosji
– przedstawia postanowienia pokoju w Polanowie
2. Początek wojen ze Szwecją
– Wazowie na tronie Polski
– przyczyny wojen ze Szwecją
– wojna o Inflanty
– walka o ujście Wisły
– skutki wojen polsko-szwedzkich w I poł. XVII w.
– Warszawa stolicą Polski
– wymienia elementy uzbrojenia husarza i pokazuje je na ilustracji
– wskazuje na mapie Szwecję, Inflanty i Wisłę
– wymienia stolice Polski (Gniezno, Kraków, Warszawa)
– wskazuje na mapie Kircholm i Pomorze Gdańskie
– podaje datę bitwy pod Kircholmem (1605 r.) i nazwisko dowódcy polskich wojsk (Jan Karol Chodkiewicz)
– wyjaśnia, dlaczego przeniesiono stolicę z Krakowa do Warszawy
– charakteryzuje przyczyny wojen polsko-szwedzkich w XVII w.
– poprawnie posługuje się terminem: cło
– opowiada przebieg wojny o Inflanty
– wskazuje na mapie Oliwę
– podaje datę bitwy pod Oliwą (1627 r.) i wyjaśnia znaczenie tego starcia
– wyjaśnia, dlaczego Zygmunt III Waza utracił tron Szwecji
– przedstawia przyczyny zablokowania ujścia Wisły przez Szwedów
– tłumaczy, dlaczego Polska często nie wykorzystywała swoich sukcesów militarnych
– przedstawia postanowienia i podaje daty podpisania rozejmu w Starym Targu (1629 r.) i Sztumskiej Wsi (1635 r.)
3. Powstanie Chmielnickiego
– sytuacja Kozaków zaporoskich
– powstanie Kozaków na Ukrainie
– ugoda w Perejasławiu
– wskazuje Bohdana Chmielnickiego jako przywódcę powstania Kozaków na Ukrainie
– wymienia elementy uzbrojenia Kozaków i pokazuje je na ilustracji
– rozpoznaje na ilustracji Kozaka wśród przedstawicieli innych grup społecznych
– wyjaśnia, kim byli Kozacy
– poprawnie posługuje się terminem: Zaporoże
– wskazuje na mapie Ukrainę, Zaporoże i Dzikie Pola
– podaje i zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania kozackiego (1648 r.)
– wyjaśnia, kim byli Kozacy rejestrowi
– przedstawia zajęcia i sytuację Kozaków
– wskazuje na mapie najważniejsze bitwy powstania (Żółte Wody, Korsuń, Beresteczko)
– uzasadnia tezę, że powstanie Chmielnickiego było wojną domową
– przedstawia przyczyny wybuchu powstania na Ukrainie
– omawia główne etapy powstania
– wyjaśnia, dlaczego powstanie Chmielnickiego przerodziło się w wojnę polsko-rosyjską
– wskazuje na mapie Perejasław
– podaje i zaznacza na osi czasu datę ugody w Perejasławiu (1654 r.)
– przedstawia skutki powstania Chmielnickiego
– wskazuje rozejm w Andruszowie jako moment zakończenia powstania i wojny polsko-rosyjskiej (1667 r.)
– ocenia politykę szlachty wobec Kozaków
4. Potop szwedzki
– przyczyny wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją
– najazd Szwedów na Polskę w latach 1655– 1660
– postawa społeczeństwa polskiego wobec najeźdźcy
– skutki potopu
– poprawnie posługuje się terminem: potop szwedzki
– wskazuje Stefana Czarnieckiego jako bohatera walk ze Szwedami
– wymienia obronę Jasnej Góry jako przełomowy moment potopu szwedzkiego
– wskazuje na mapie Częstochowę i Inflanty
– wyjaśnia, dlaczego najazd Szwedów nazwano potopem
– przedstawia na ilustracji uzbrojenie piechoty szwedzkiej
– charakteryzuje postaci Stefana Czarnieckiego i Augustyna Kordeckiego
– uzasadnia znaczenie bohaterskiej obrony Częstochowy dla prowadzenia dalszej walki z najeźdźcą
– podaje i zaznacza na osi czasu daty potopu szwedzkiego (1655–1660 r.) oraz pokoju w Oliwie (1660 r.)
– charakteryzuje postępowanie Szwedów wobec ludności polskiej
– poprawnie posługuje się terminem: wojna podjazdowa
– wyjaśnia przyczyny prowadzenia wojny podjazdowej przez Polskę
– wskazuje na mapie Lwów i Prusy Książęce
– przedstawia zobowiązania Jana Kazimierza złożone podczas ślubów lwowskich
– wymienia przyczyny wojen polsko-szwedzkich
– wyjaśnia przyczyny początkowych niepowodzeń Rzeczypospolitej w czasie potopu szwedzkiego
– wymienia postanowienia pokoju w Oliwie
– przedstawia skutki potopu szwedzkiego
– wskazuje zagrożenie płynące dla Rzeczypospolitej z powodu utraty lenna pruskiego
5. Wojny z Turcją
– imperium osmańskie
– przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Turcją w XVII w.
– wojna o Mołdawię
– najazd Turków na Polskę w II poł. XVIII w. i jego skutki
– odsiecz wiedeńska Jana III Sobieskiego
– poprawnie posługuje się terminami: sułtan, husarz, janczar
– podaje przyczyny wyprawy Jana III Sobieskiego pod Wiedeń
– wskazuje na mapie Wiedeń
– poprawnie posługuje się terminami: islam, wezyr
– charakteryzuje postaci Jana III Sobieskiego i Kara Mustafy
– podaje i zaznacza na osi czasu daty bitwy pod Chocimiem (1673 r.) oraz odsieczy wiedeńskiej (1683 r.)
– wymienia skutki wojen z Turcją
– wskazuje na mapie Podole, Chocim i Kamieniec Podolski
– poprawnie posługuje się terminami: haracz, ekspansja
– podaje i zaznacza na osi czasu daty najazdu tureckiego i oblężenia Kamieńca Podolskiego (1672 r.)
– wskazuje na mapie tereny, na których toczyła się wojna (Podole) oraz miejsca najważniejszych wydarzeń (Cecora Kamieniec Podolski, Chocim)
– wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń wojsk polskich w walce z Turkami w II poł. XVII w.
– omawia przyczyny wojen polsko-tureckich w XVII w.
– przedstawia walkę Rzeczypospolitej o Mołdawię
– wymienia hetmanów Stanisława Żółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza oraz bitwy z Turcją, w których dowodzili (Cecora 1620 r., obrona Chocimia 1621 r.)
– opisuje postanowienia traktatu w Buczaczu
– przedstawia następstwa wojen polsko-tureckich w XVII w.
6. Kryzys Rzeczypospolitej
– skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII w.
– sytuacja polityczno-gospodarcza kraju na przełomie XVII i XVIII w.
– charakteryzuje XVII stulecie jako czas wielu konfliktów wojennych prowadzonych przez Rzeczpospolitą
– wskazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w.
– wymienia skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w XVII w., w tym m.in. wyniszczenie kraju i straty terytorialne
– poprawnie posługuje się terminem: liberum veto
– wskazuje na mapie tereny utracone przez Rzeczpospolitą (Inflanty, Podole, Prusy Książęce, część Ukrainy)
– wymienia przyczyny uzależnienia Polski od obcych państw
– charakteryzuje funkcjonowanie aparatu władzy na przełomie XVII i XVIII w., zwracając uwagę na słabość władzy królewskiej, zrywanie sejmów i wzrost znaczenia magnaterii
– wskazuje objawy kryzysu państwa
– podaje przyczyny i objawy kryzysu gospodarczego
– przedstawia przyczyny rokoszu Lubomirskiego
– wyjaśnia, dlaczego w Rzeczypospolitej coraz większą rolę zaczynali odgrywać magnaci
– wskazuje postać Władysława Sicińskiego, który w 1652 r. doprowadził do pierwszego w historii zerwania sejmu
7. Barok i sarmatyzm
– barok – epoka kontrastów
– cechy charakterystyczne stylu barokowego
– architektura i sztuka barokowa
– Sarmaci i ich obyczaje
– opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez szlachtę na przełomie XVII i XVIII w.
– wskazuje pozytywne i negatywne cechy szlachty polskiej tego okresu
– wymienia najwybitniejsze dzieła sztuki barokowej w Polsce i Europie (np. Wersal, pałac w Wilanowie)
– poprawnie posługuje się terminem: barok
– zaznacza na osi czasu epokę baroku
– wymienia dwie–trzy cechy charakterystyczne architektury barokowej
– z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu barokowym
– wyjaśnia, czym były kalwarie
– charakteryzuje malarstwo i rzeźbę epoki baroku
– charakteryzuje ideologię sarmatyzmu
– wyjaśnia pochodzenie terminu sarmatyzm
– wyjaśnia znaczenie określenia „złota wolność szlachecka”
– opisuje strój sarmacki na podstawie ilustracji
– poprawnie posługuje się terminami: putto, ornament
– wyjaśnia genezę epoki baroku
– wskazuje wpływ rosnącej pobożności na architekturę i sztukę epoki
– wskazuje następstwa bezkrytycznego stosunku szlachty do ustroju państwa
– wyjaśnia, na czym polega związek kultury barokowej z ruchem kontrreformacyjnym
– charakteryzuje barok jako epokę kontrastów
Rozdział IV. Od absolutyzmu do republiki
– Edykt nantejski i jego skutki
– umacnianie władzy monarchy we Francji
– rządy absolutne Ludwika XIV
– Francja potęgą militarną i gospodarczą
– krótko opisuje zakres władzy króla w monarchii absolutnej
– przywołuje postać Ludwika XIV jako władcy absolutnego
– wskazuje na mapie Francję
– poprawnie posługuje się terminem: monarchia absolutna
– wymienia uprawnienia monarchy absolutnego
– wyjaśnia, dlaczego Ludwika XIV określano mianem Króla Słońce
– wskazuje czas panowania Ludwika XIV (XVII w.)
– opisuje życiu w Wersalu w czasach Ludwika XIV
– poprawnie posługuje się terminami: manufaktura, cło, import, eksport
– wyjaśnia, dlaczego Francja była europejską potęgą
– przedstawia, w jaki sposób doszło do wzmocnienia władzy królewskiej we Francji
– poprawnie posługuje się terminem: hugenoci
– opisuje, jak zakończyły się wojny religijne we Francji (przywołuje Edykt nantejski)
– omawia politykę gospodarczą ministra Colberta
– opowiada o twórczości Moliera
– przedstawia działania kardynała Richelieu zmierzające do wzmocnienia pozycji monarchy
– wskazuje pozytywne i negatywne strony panowania Ludwika XIV
2. Monarchia parlamentarna w Anglii
– absolutyzm angielski
– konflikt Karola I z parlamentem
– dyktatura Olivera Cromwella
– ukształtowanie się monarchii parlamentarnej
– wskazuje na mapie Anglię i Londyn
– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminem: parlament
– wskazuje organy władzy w monarchii parlamentarnej
– poprawnie posługuje się terminem: monarchia parlamentarna
– wskazuje Anglię jako kraj o ustroju monarchii parlamentarnej
– wymienia i krótko charakteryzuje postaci Karola I Stuarta, Olivera Cromwella i Wilhelma Orańskiego
– przedstawia zakres władzy dyktatora
– wyjaśnia przyczyny konfliktu Karola I z parlamentem
– przedstawia Deklarację praw narodu angielskiego
– charakteryzuje ustrój monarchii parlamentarnej
– poprawnie posługuje się terminami: purytanie, nowa szlachta, rojaliści
– przedstawia postać Olivera Cromwella i jego dokonania
– wskazuje 1689 r. jako czas ukształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii
– wymienia główne etapy
kształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii
– porównuje ustrój monarchii parlamentarnej i monarchii absolutnej
3. Oświecenie w Europie
– ideologia oświecenia
– wybitni myśliciele doby oświecenia
– trójpodział władzy według Monteskiusza
– najważniejsze dokonania naukowe oświecenia
– architektura oświeceniowa
– poprawnie posługuje się terminem: oświecenie
– zaznacza na osi czasu epokę oświecenia
– podaje przykład dokonania naukowego lub technicznego epoki oświecenia (np. termometr lekarski, maszyna parowa)
– poprawnie posługuje się terminem: klasycyzm
– wymienia przykłady budowli klasycystycznych w Polsce i Europie
– charakteryzuje styl klasycystyczny
– z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu klasycystycznym
– wymienia najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia
– tłumaczy, dlaczego nowa epoka w kulturze
europejskiej została nazwana oświeceniem
– charakteryzuje ideologię oświecenia
– przedstawia postać Monteskiusza i wyjaśnia, na czym polegała opracowana przez niego koncepcja trójpodziału władzy
– przedstawia postaci Woltera i Jana Jakuba Rousseau
– poprawnie posługuje się terminem: ateizm
– omawia koncepcję umowy społecznej zaproponowaną przez Jana Jakuba Rousseau
– wyjaśnia przyczyny krytyki absolutyzmu i Kościoła przez filozofów doby oświecenia
– wskazuje wpływ dokonań naukowych i technicznych na zmiany w życiu ludzi
– przedstawia zasługi Denisa Diderota dla powstania Wielkiej encyklopedii francuskiej
4. Nowe potęgi europejskie
– absolutyzm oświecony
– narodziny potęgi Prus
– monarchia austriackich Habsburgów
– Cesarstwo Rosyjskie w XVIII w.
– wskazuje na mapie Rosję, Austrię i Prusy w XVIII w.
– wymienia Marię Teresę, Józefa II, Piotra I i Fryderyka Wielkiego jako władców Austrii, Rosji i Prus
– wskazuje Rosję, Austrię i Prusy jako potęgi europejskie XVIII stulecia
– poprawnie posługuje się terminami: absolutyzm, absolutyzm oświecony
– podaje przykłady reform w monarchiach absolutyzmu oświeconego
– wskazuje wpływ ideologii oświecenia na reformy w krajach absolutyzmu oświeconego
– wskazuje na mapie Petersburg jako nową stolicę Rosji
– wymienia reformy przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach
– wyjaśnia, dlaczego monarchowie absolutyzmu oświeconego nazywali siebie „sługami ludu”
– wyjaśnia związki między pojawieniem się nowych potęg w Europie Środkowej a sytuacją w Rzeczypospolitej
– charakteryzuje reformy przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach
– wyjaśnia wpływ reform na wzrost znaczenia tych państw
– opisuje skutki uzyskania przez Rosję dostępu do Bałtyku
– porównuje monarchię absolutną z monarchią absolutyzmu oświeconego
– podaje daty powstania Królestwa Pruskiego (1701 r.) i Cesarstwa Rosyjskiego (1721 r.)
5. Stany Zjednoczone Ameryki
– kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej
– konflikt kolonistów z rządem brytyjskim
– wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
– ustrój polityczny USA
– wskazuje na mapie Stany Zjednoczone
– określa czas powstania Stanów Zjednoczonych
– wymienia Tadeusza Kościuszkę i Kazimierza Pułaskiego jako polskich bohaterów walki o niepodległość USA
– przywołuje postać Jerzego Waszyngtona jako pierwszego prezydenta USA
– poprawnie posługuje się terminami: kolonia, konstytucja
– wskazuje na mapie kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej
– wymienia strony konfliktu w wojnie o niepodległość Stanów
– podaje i zaznacza na osi czasu datę uchwalenia konstytucji USA – pierwszej takiej ustawy na świecie (1787 r.)
– wyjaśnia, dlaczego Amerykanie mówią w języku angielskim
– porównuje pierwszą flagę USA z flagą współczesną, wskazując zauważone podobieństwa i różnice
– przedstawia przyczyny wybuchu wojny między kolonistami a rządem brytyjskim
– opisuje wydarzenie zwane bostońskim piciem herbaty
– poprawnie posługuje się terminem: bojkot
– podaje i zaznacza na osi czasu datę powstania Stanów Zjednoczonych (4 lipca 1776 r.)
– charakteryzuje znaczenie Deklaracji niepodległości
– przedstawia udział Polaków w walce o niepodległość USA
– przedstawia najważniejsze etapy walki o niepodległość USA
– wskazuje na mapie Boston, Filadelfię i Yorktown
– omawia zasługi Jerzego Waszyngtona dla powstania USA
– opisuje idee oświeceniowe zapisane w konstytucji USA
– wymienia miejsca związane z udziałem Polaków w wojnie o niepodległość USA
– poprawnie posługuje się terminami: Kongres, Izba Reprezentantów – charakteryzuje ustrój polityczny USA
Rozdział V. Upadek Rzeczypospolitej
1. Rzeczpospolita pod rządami Wettinów
– unia personalna z Saksonią
– początek ingerencji Rosji w sprawy Polski
– podwójna elekcja w 1733 r.
– rządy Augusta III
– projekty reform Rzeczypospolitej
– wymienia Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa jako monarchów sprawujących władzę w Polsce na początku XVIII w.
– opisuje konsekwencje wyboru dwóch władców jednocześnie
– poprawnie posługuje się terminami: unia personalna, anarchia
– wskazuje na mapie Saksonię
– wymienia przyczyny anarchii w Polsce
– przedstawia Stanisława Konarskiego jako reformatora Rzeczypospolitej i krótko opisuje propozycje jego reform
– poprawnie posługuje się terminami: konfederacja,
liberum veto, wolna elekcja, przywileje, złota wolność szlachecka
– wyjaśnia sens powiedzeń: Od Sasa do Lasa i Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa
– przedstawia postać Stanisława Leszczyńskiego
– charakteryzuje projekty reform w I poł. XVIII w.
– przedstawia genezę i postanowienia sejmu niemego
– podaje i zaznacza na osi czasu datę obrad sejmu niemego (1717 r.)
– wyjaśnia przyczynę ingerencji Rosji w sprawy Polski
– opisuje pozytywne i negatywne skutki rządów Augusta III
– charakteryzuje okres rządów Augusta II Mocnego
– wskazuje reformy niezbędne dla wzmocnienia Rzeczypospolitej
2. Pierwszy rozbiór Polski
– Stanisław August Poniatowski królem Polski
– pierwsze reformy nowego władcy
– konfederacja barska
– I rozbiór Polski
– poprawnie posługuje się terminem: rozbiory Polski
– podaje i zaznacza na osi czasu datę pierwszego rozbioru Polski (1772 r.)
– wymienia państwa, które dokonały pierwszego rozbioru Polski i wskazuje je na mapie
– przywołuje postać Stanisława Augusta Poniatowskiego jako ostatniego króla Polski
– charakteryzuje postać Stanisława Augusta Poniatowskiego
– wskazuje na mapie ziemie utracone przez Polskę podczas pierwszego rozbioru
– przedstawia przyczyny pierwszego rozbioru Polski
– ocenia postawę Tadeusza Rejtana
– poprawnie posługuje się terminami: ambasador, emigracja
– opisuje okoliczności wyboru Stanisława Augusta na króla Polski
– wymienia reformy Stanisława Augusta w celu naprawy oświaty i gospodarki w II poł. XVIII w.
– wskazuje następstwa konfederacji barskiej
– porównuje postawy rodaków wobec rozbioru państwa na podstawie analizy obrazu Jana Matejki Rejtan – Upadek Polski
– poprawnie posługuje się terminem: prawa kardynalne
– podaje datę zawiązania konfederacji barskiej (1768 r.)
– przedstawia cel walki konfederatów barskich
– opowiada o przebiegu i decyzjach sejmu rozbiorowego
– przedstawia przyczyny zawiązania konfederacji barskiej
3. Kultura polskiego oświecenia
– literatura okresu oświecenia
– Teatr Narodowego i jego zadania
– mecenat Stanisława Augusta Poniatowskiego
– architektura i sztuka klasycystyczna w Polsce
– reforma szkolnictwa w Polsce
– wskazuje Stanisława Augusta jako oświeceniowego mecenasa sztuki
– podaje przykład zasług ostatniego króla dla rozwoju kultury polskiej
– poprawnie posługuje się terminem: szkoła parafialna
– podaje przykłady przedmiotów nauczanych w szkołach parafialnych
– poprawnie posługuje się terminem: obiady czwartkowe
– przedstawia przyczyny powołania Komisji Edukacji Narodowej
– wskazuje cel wychowania i edukacji młodzieży w XVIII w.
– charakteryzuje architekturę i sztukę klasycystyczną
– podaje przykłady budowli klasycystycznych
– charakteryzuje twórczość Ignacego Krasickiego
– przedstawia zadania Teatru Narodowego i czasopisma „Monitor”
– omawia zmiany wprowadzone w polskim szkolnictwie
przez KEN
– wymienia pisarzy politycznych II poł. XVIII w. (Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic) oraz ich propozycje reform
– przedstawia zasługi Stanisława Augusta dla rozwoju kultury i sztuki oświecenia
– wymienia malarzy tworzących w Polsce (Canaletto, Marcello Bacciarelli)
– wyjaśnia, dlaczego obrazy Canaletta są ważnym źródłem
wiedzy historycznej
– charakteryzuje twórczość Juliana Ursyna Niemcewicza i Wojciecha Bogusławskiego
– podaje przykłady budowli klasycystycznych w swoim regionie
4. Sejm Wielki i Konstytucja 3 Maja
– reformy Sejmu Wielkiego
– Konstytucja 3 Maja
– wojna polsko-rosyjska w 1792 r.
– drugi rozbiór Polski
– poprawnie posługuje się terminem: konstytucja
– podaje i zaznacza na osi czasu datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)
– wymienia państwa, które dokonały drugiego rozbioru Polski
– na obrazie Jana Matejki Konstytucja 3 maja 1791 roku wskazuje współtwórców konstytucji: Stanisława Augusta Poniatowskiego i Stanisława Małachowskiego
– podaje i zaznacza na osi czasu daty obrad Sejmu Wielkiego (1788–1792 r.) i drugiego rozbioru (1793 r.)
– wymienia najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego
– wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja (zniesienie liberum veto i wolnej elekcji)
– wskazuje na mapie ziemie utracone przez Polskę podczas drugiego rozbioru
– charakteryzuje postać Stanisława Małachowskiego
– opisuje sytuację w Polsce po pierwszym rozbiorze
– podaje cel obrad Sejmu Wielkiego
– przedstawia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i podaje jej datę (1792 r.)
– wskazuje na mapie Targowicę, Dubienkę i Zieleńce
– opisuje najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego
– charakteryzuje ustrój polityczny wprowadzony przez Konstytucję 3 maja
– przedstawia genezę ustanowienia Orderu Virtuti Militari
– opisuje przebieg wojny polsko-rosyjskiej (1792 r.),
– przedstawia postanowienia sejmu w Grodnie
– charakteryzuje zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja i wskazuje ich skutki
5. Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski
– wybuch powstania kościuszkowskiego
– Uniwersał połaniecki
– przebieg powstania
– trzeci rozbiór Polski
– poprawnie posługuje się terminami: naczelnik, kosynierzy, zaborcy
– wskazuje Tadeusza Kościuszkę jako naczelnika powstania
– wymienia państwa, które dokonały trzeciego rozbioru Polski
– charakteryzuje postać Tadeusza Kościuszki
– poprawnie posługuje się terminem: insurekcja
– podaje i zaznacza na osi czasu daty insurekcji kościuszkowskiej (1794 r.) oraz trzeciego rozbioru Polski (1795 r.)
– wymienia przyczyny wybuchu i upadku powstania kościuszkowskiego
– wskazuje na mapie Kraków i tereny utracone przez Polskę podczas trzeciego rozbioru
– charakteryzuje postać Wojciecha Bartosa
– opowiada o bitwie pod Racławicami i przedstawia jej znaczenie
– wskazuje na mapie Racławice i Połaniec
– wyjaśnia, dlaczego Kościuszko zdecydował się wydać Uniwersał połaniecki
– wskazuje następstwa upadku powstania kościuszkowskiego
– poprawnie posługuje się terminem: uniwersał
– przedstawia zapisy Uniwersału połanieckiego
– opisuje przebieg powstania kościuszkowskiego i podaje jego najważniejsze wydarzenia w kolejności chronologicznej
– wskazuje na mapie Maciejowice i przedstawia znaczenie tej bitwy dla losów powstania
– wymienia najważniejsze przyczyny upadku Rzeczypospolitej w XVIII w.
Rozdział VI. Rewolucja francuska i okres napoleoński
1. Rewolucja francuska
– sytuacja we Francji przed wybuchem rewolucji burżuazyjnej
– stany społeczne we Francji
– wybuch rewolucji francuskiej
– uchwalenie Deklaracji praw człowieka i obywatela
– Francja monarchią konstytucyjną
– wskazuje na mapie Francję i Paryż
– poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, rewolucja, Bastylia
– podaje wydarzenie, które rozpoczęło rewolucję francuską
– wyjaśnia, dlaczego Francuzi obchodzą swoje święto narodowe 14 lipca
– poprawnie posługuje się terminami: burżuazja, Stany Generalne
– wymienia i charakteryzuje stany społeczne we Francji
– podaje i zaznacza na osi czasu datę wybuchu rewolucji burżuazyjnej we Francji (14 lipca 1789 r.)
– charakteryzuje postać Ludwika XVI
– przedstawia przyczyny wybuchu rewolucji burżuazyjnej
– opisuje położenie stanów społecznych we Francji
– wyjaśnia zadania Konstytuanty
– przedstawia najważniejsze zapisy Deklaracji praw człowieka i obywatela
– poprawnie posługuje się terminem: monarchia konstytucyjna
– przedstawia sytuację we Francji przez wybuchem rewolucji
– opisuje decyzje Konstytuanty podjęte po wybuchu rewolucji i wskazuje ich przyczyny
– podaje datę uchwalenia konstytucji francuskiej (1791 r.)
– charakteryzuje ustrój Francji po wprowadzeniu konstytucji
– przedstawia okoliczności i cel powstania Zgromadzenia Narodowego
– wyjaśnia ponadczasowe znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela
2. Republika Francuska
– Francja republiką
– terror jakobinów
– upadek rządów jakobinów
– poprawnie posługuje się terminami: gilotyna, terror
– przedstawia okoliczności stracenia Ludwika XVI
– przedstawia przyczyny obalenia władzy Ludwika XVI
– poprawnie posługuje się terminem: republika
– charakteryzuje postać Maksymiliana Robespierre’a
– wskazuje na mapie państwa, z którymi walczyła rewolucyjna Francja
– poprawnie posługuje się terminami: jakobini, dyrektoriat
– opisuje rządy jakobinów
– wyjaśnia, dlaczego rządy jakobinów nazwano Wielkim Terrorem
– przedstawia, w jaki sposób jakobinów odsunięto od władzy
– charakteryzuje rządy dyrektoriatu
– poprawnie posługuje się terminem: radykalizm
– wyjaśnia na przykładzie postaci Maksymiliana
Robespierre’a sens powiedzenia: Rewolucja
pożera własne dzieci
– przedstawia skutki rządów jakobinów
– wyjaśnia przyczyny upadku rządów jakobinów
– wyjaśnia, dlaczego jakobini przejęli rządy we Francji
– ocenia terror jako narzędzie walki politycznej
3. Epoka Napoleona Bonapartego
– obalenie rządów dyrektoriatu
– Napoleon Bonaparte cesarzem Francuzów
– Kodeks Napoleona
– Napoleon u szczytu potęgi
– charakteryzuje krótko postać Napoleona Bonapartego jako cesarza Francuzów i wybitnego dowódcę
– określa I poł. XIX w. jako epokę napoleońską
– przedstawia na infografice uzbrojenie żołnierzy epoki napoleońskiej
– wskazuje na mapie państwa, z którymi toczyła wojny napoleońska Francja
– podaje datę decydującej bitwy pod Austerlitz i wskazuje tę miejscowość na mapie
– poprawnie posługuje się terminem: zamach stanu
– przedstawia okoliczności przejęcia władzy przez Napoleona
– wskazuje na mapie tereny zależne od Francji
– przedstawia położenie Francji w Europie podczas rządów dyrektoriatu
– poprawnie posługuje się terminem: blokada kontynentalna
– wyjaśnia przyczyny wprowadzenia blokady kontynentalnej przeciw Anglii
– charakteryzuje Kodeks Napoleona i podaje datę jego uchwalenia (1804 r.)
– wymienia reformy wprowadzone przez Napoleona
– wyjaśnia przyczyny niezadowolenia społecznego podczas rządów dyrektoriatu
– przedstawia etapy kariery Napoleona
– podaje datę koronacji cesarskiej Napoleona (1804 r.)
– wyjaśnia, dlaczego Napoleon koronował się na cesarza Francuzów
– podaje datę pokoju w Tylży (1807 r.) i przedstawia jego postanowienia
– opisuje okoliczności powstania i charakter Związku Reńskiego
4. Upadek Napoleona
– wyprawa na Rosję
– odwrót Wielkiej Armii
– bitwa pod Lipskiem i
klęska cesarza
– poprawnie posługuje się terminem: Wielka Armia
– wskazuje na mapie Rosję i Moskwę
– opisuje, jak zakończyła się wyprawa Napoleona na Rosję
– przedstawia przyczyny wyprawy Napoleona na Rosję
– opisuje, w jakich warunkach atmosferycznych wycofywała się Wielka Armia
– wyjaśnia, dlaczego bitwa pod Lipskiem została nazwana „bitwą narodów”
– wskazuje na mapie państwa koalicji antyfrancuskiej, Elbę i Lipsk
– poprawnie posługuje się terminami: taktyka spalonej ziemi, wojna podjazdowa, abdykacja
– przedstawia strategię obronną Rosji
– opisuje skutki wyprawy Napoleona na Rosję
– podaje datę bitwy pod Lipskiem (1813 r.)
– przedstawia skutki klęski Napoleona pod Lipskiem
– omawia przebieg kampanii rosyjskiej Napoleona
– podaje datę bitwy pod Borodino (1812 r.)
– wskazuje na mapie Borodino
– omawia, jak przebiegał odwrót Wielkiej Armii
– przedstawia przyczyny klęski Napoleona
5. Legiony Polskie we Włoszech
– Polacy po utracie niepodległości
– utworzenie Legionów Polskich we Włoszech
– organizacja i zasady życia legionowego
– udział legionistów w wojnach napoleońskich
– wymienia państwa zaborcze
– wyjaśnia, kim byli Jan Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki
– podaje nazwę hymnu Polski i wskazuje jego związek z Legionami Polskimi we Włoszech
– poprawnie posługuje się terminami: legiony, emigracja
– podaje i zaznacza na osi czasu datę utworzenia Legionów Polskich we Włoszech (1797 r.)
– wskazuje na mapie Włochy, Francję i San Domingo
– przedstawia cel utworzenia Legionów Polskich i opisuje walki z ich udziałem
– wyjaśnia, dlaczego Polacy wiązali nadzieję na niepodległość z Napoleonem
– opisuje udział legionistów w wojnach napoleońskich
– przedstawia powody wysłania legionistów na San Domingo
– opisuje położenie ludności polskiej po utracie niepodległości
– charakteryzuje zasady obowiązujące w Legionach Polskich
– wyjaśnia, dlaczego Legiony były szkołą patriotyzmu i demokracji
– wskazuje, w jaki sposób i skąd rekrutowano żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych
6. Księstwo Warszawskie
– utworzenie Księstwa Warszawskiego
– konstytucja Księstwa Warszawskiego
– Polacy pod rozkazami Napoleona
– upadek Księstwa Warszawskiego
– wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie
– podaje przyczyny likwidacji Księstwa Warszawskiego
– przedstawia okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego,
– wskazuje na mapie Tylżę
– podaje i zaznacza na osi czasu daty utworzenia i likwidacji Księstwa Warszawskiego (1807 r., 1815 r.)
– charakteryzuje postać księcia Józefa Poniatowskiego
– przedstawia okoliczności powiększenia terytorium Księstwa Warszawskiego
– wskazuje na mapie Raszyn
– wyjaśnia znaczenie mitu napoleońskiego dla podtrzymania pamięci o Legionach
– omawia zapisy konstytucji Księstwa Warszawskiego
– wskazuje związek między zapisami konstytucji Księstwa Warszawskiego a ideami rewolucji francuskiej
– wskazuje na mapie Somosierrę
– opowiada o szarży polskich szwoleżerów pod Somosierrą i wskazuje jej znaczenie dla toczonych walk
– wymienia bitwy stoczone przez napoleońską Francję z udziałem Polaków
– podaje datę bitwy pod Raszynem (1809 r.)
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Historia KLASA VII
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Rok szkolny 2024/2025
Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie.
Wymagania na oceny uwzględniają zapisy podstawy programowej z 2017 r. oraz zmiany z 2024 r., wynikające z uszczuplonej podstawy programowej.
TEMAT LEKCJI
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
1. Europa po kongresie wiedeńskim
Uczeń zna:
– daty: 1814–1815, 1815,
– postanowienia polityczne kongresu wiedeńskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: „stary ład”, legitymizm, równowaga sił.
Uczeń potrafi:
– wymienić państwa, które miały decydujący głos podczas kongresu wiedeńskiego.
Uczeń zna:
– postanowienia terytorialne kongresu wiedeńskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: naród, ruchy narodowe,
– przyczyny zwołania kongresu wiedeńskiego.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie obszary, których dotyczyły decyzje terytorialne kongresu wiedeńskiego.
Uczeń zna:
– datę: 1830,
– miejsca głównych wystąpień przeciw porządkowi wiedeńskiemu (do 1830).
Uczeń rozumie:
– przyczyny powstania i cele Świętego Przymierza,
– przyczyny wybuchu rewolucji lipcowej.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie miejsca głównych wystąpień przeciwko porządkowi wiedeńskiemu (do 1830),
– przedstawić sytuację panującą w Europie po kongresie wiedeńskim,
– opisać przebieg rewolucji lipcowej.
Uczeń zna:
– postać: Klemensa von Metternicha.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: konserwatyzm,
– cele istnienia tajnych związków.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności rozwoju ruchów narodowych w Europie w I połowie XIX w.,
– scharakteryzować poglądy XIX-wiecznych konserwatystów.
Uczeń potrafi:
– omówić działalność państw europejskich zmierzającą do uniemożliwienia wybuchu rewolucji w Europie.
2. Wiosna Ludów w Europie
Uczeń zna:
– daty: 1848–1849.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Wiosna Ludów.
Uczeń zna:
– miejsca głównych wystąpień przeciw porządkowi wiedeńskiemu w czasie Wiosny Ludów.
Uczeń rozumie:
– przyczyny, które doprowadziły do wystąpień w różnych krajach europejskich w 1848 i 1849 r.
Uczeń zna:
– postać: Józefa Bema.
Uczeń potrafi:
– omówić przebieg i skutki najważniejszych wystąpień w okresie Wiosny Ludów.
Uczeń zna:
– datę: II 1848.
Uczeń potrafi:
– omówić dalekosiężne skutki najważniejszych wystąpień z okresu Wiosny Ludów.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować wpływ Wiosny Ludów na sytuację polityczno-społeczną Europy.
3. Rewolucja przemysłowa
Uczeń zna:
– postać: Jamesa Watta,
– okres trwania rewolucji przemysłowej w Anglii (Wielkiej Brytanii) oraz w innych krajach europejskich i Stanach Zjednoczonych.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: rewolucja przemysłowa, kolonia, rewolucja agrarna, maszyna parowa.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, dlaczego Anglię nazywano „warsztatem świata”,
– wyjaśnić, czym była maszyna parowa.
Uczeń zna:
– datę: 1782.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: klasa społeczna (klasa wyższa, klasa średnia, klasa robotnicza),
– przyczyny rewolucji przemysłowej.
Uczeń potrafi:
– wymienić czynniki, które zadecydowały o przewadze gospodarczej Anglii w okresie rewolucji przemysłowej,
– wymienić sposoby zastosowania maszyny parowej w przemyśle i transporcie.
Uczeń zna:
– daty: 1807, 1825,
– postacie: George’a Stephensona, Roberta Fultona.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: płodozmian, związki zawodowe,
– wpływ rewolucji przemysłowej na przemiany społeczne.
Uczeń potrafi:
– opisać zmiany w strukturze społecznej, jakie dokonały się pod wpływem rewolucji przemysłowej.
Uczeń rozumie:
– znaczenie maszyny parowej dla rozwoju różnych gałęzi przemysłu.
Uczeń potrafi:
– ocenić skutki rewolucji przemysłowej w zakresie przemian ekonomicznych i środowiskowych,
– opisać warunki życia klasy robotniczej,
– ocenić skutki rewolucji przemysłowej w zakresie przemian społecznych.
Uczeń potrafi:
– dostrzec związek między sytuacją klasy robotniczej a groźbą rewolucji w Europie.
4. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim
Uczeń zna:
– datę: 1815,
– postacie: Aleksandra I, Adama Czartoryskiego, Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: germanizacja.
Uczeń potrafi:
– wymienić decyzje kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej,
– wskazać na mapie podział ziem polskich dokonany podczas kongresu wiedeńskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: ziemie zabrane, autonomia.
Uczeń potrafi:
– wskazać największe wady konstytucji Królestwa Polskiego,
– przedstawić dokonania Królestwa w zakresie gospodarki i edukacji,
– przedstawić dokonania Królestwa w dziedzinie kultury.
Uczeń zna:
– daty: 1819, 1820,
– postać: Ksawerego Druckiego-Lubeckiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: ziemianie, inteligencja,
– zasady ustrojowe Królestwa Polskiego (Kongresowego).
Uczeń potrafi:
– omówić założenia konstytucji Królestwa Polskiego.
Uczeń potrafi:
– sformułować przyczyny stosunku cara Aleksandra I do Polaków po klęsce Napoleona,
– scharakteryzować zmiany sytuacji politycznej Królestwa do 1825 r.,
– omówić działalność księcia Ksawerego Druckiego-Lubeckiego,
– omówić organizację ziem polskich pod panowaniem Prus i Austrii,
– opisać funkcjonowanie Rzeczpospolitej Krakowskiej.
Uczeń potrafi:
– opisać położenie Polaków na terenach zaboru pruskiego (i Prus) oraz austriackiego,
– dostrzec różnicę w położeniu Polaków mieszkających pod zaborami oraz na terenie Rzeczpospolitej Krakowskiej.
5. Powstanie listopadowe
Uczeń zna:
– daty: 29 XI 1830,
– postacie: wielkiego księcia Konstantego, Piotra Wysockiego, cara Mikołaja I,
– cele walki powstańców.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: sprzysiężenie podchorążych, noc listopadowa.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności wybuchu powstania listopadowego.
Uczeń zna:
– daty: 1831, 1832.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Statut organiczny,
– przyczyny niezadowolenia Polaków z sytuacji panującej w Królestwie Polskim.
Uczeń potrafi:
– omówić przebieg nocy listopadowej,
– wskazać na mapie miejsca głównych bitew powstania.
Uczeń zna:
– postacie: Józefa Chłopickiego, Jana Skrzyneckiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: dyktator, Cytadela.
Uczeń potrafi:
– omówić najważniejsze wydarzenia powstania listopadowego.
Uczeń rozumie:
– wpływ postawy części przywódców powstania na przebieg i rezultat walk.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować stosunek różnych grup społeczeństwa polskiego do powstania.
Uczeń potrafi:
– przedstawić skutki klęski powstania listopadowego w wymiarze politycznym, gospodarczym i społecznym.
6. Wielka Emigracja
Uczeń zna:
– postacie: Adama Czartoryskiego, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Fryderyka Chopina.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Wielka Emigracja,
– przyczyny popularności idei mesjanizmu w społeczeństwie polskim.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie miejsca głównych skupisk polskich emigrantów politycznych po powstaniu listopadowym.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: wieszcz narodowy, epopeja narodowa, polski mesjanizm,
– rolę Wielkiej Emigracji jako przywódców politycznych narodu polskiego po klęsce powstania listopadowego.
Uczeń potrafi:
– przedstawić sytuację uczestników powstania listopadowego po zakończeniu walk z Rosją,
– wyjaśnić przyczyny sporów między stronnictwami politycznymi Wielkiej Emigracji.
Uczeń zna:
– założenia programowe najważniejszych stronnictw Wielkiej Emigracji.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: amnestia, emisariusz,
– związki między sytuacją ziem polskich pod zaborami a tematyką literatury polskiej w I połowie XIX w.
Uczeń potrafi:
– opisać okoliczności narodzin Wielkiej Emigracji,
– przedstawić dokonania polskich wieszczów narodowych,
– przedstawić życie i działalność Fryderyka Chopina.
Uczeń zna:
– postacie: Wiktora Heltmana, Szymona Konarskiego, ks. Piotra Ściegiennego.
Uczeń rozumie:
– przyczyny klęski organizacji spiskowych działających na ziemiach polskich po powstaniu listopadowym.
Uczeń potrafi:
– omówić działalność organizacji spiskowych na ziemiach polskich po klęsce powstania listopadowego.
Uczeń potrafi:
– dostrzec związki między działalnością Wielkiej Emigracji a ruchem spiskowym w kraju,
– ocenić działalność przedstawicieli Wielkiej Emigracji.
7. Powstanie krakowskie i Wiosna Ludów
Uczeń zna:
– datę: II 1846,
– postać: Jakuba Szeli.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: rabacja,
– przyczyny i charakter wystąpień chłopskich w Galicji w 1846 r.
Uczeń rozumie:
– cele polityki zaborcy rosyjskiego, pruskiego i austriackiego wobec społeczeństwa polskiego po upadku powstania listopadowego.
Uczeń potrafi:
– wymienić najważniejsze wydarzenia związane z przebiegiem Wiosny Ludów na ziemiach polskich.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych po upadku powstania listopadowego,
– opisać przebieg rabacji galicyjskiej.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację w zaborze pruskim po upadku powstania listopadowego,
– przedstawić okoliczności wybuchu powstania krakowskiego,
– przedstawić skutki powstania krakowskiego.
Uczeń rozumie:
– przyczyny słabości wystąpień na ziemiach polskich w okresie Wiosny Ludów.
8. Powstanie styczniowe
Uczeń zna:
– daty: 22/23 I 1863, 1863–1864, III 1864,
– postać: Romualda Traugutta.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: branka.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności wybuchu powstania styczniowego,
– wskazać na mapie miejsca głównych manifestacji patriotycznych w Królestwie oraz zasięg powstania styczniowego.
Uczeń zna:
– postać: cara Aleksandra II,
– cele polityczne stronnictw „białych” i „czerwonych”.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Rząd Narodowy, tajne państwo, uwłaszczenie,
– z czego wynikał bierny stosunek chłopów do powstania.
Uczeń potrafi:
– wymienić bezpośrednie skutki klęski powstania styczniowego.
Uczeń zna:
– daty: 1861–1862,
– postać: Aleksandra Wielopolskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: rewolucja moralna, dekret o uwłaszczeniu,
– złożoność przyczyn wybuchu powstania styczniowego.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania styczniowego,
– wyjaśnić, w jaki sposób funkcjonowało tajne państwo.
Uczeń zna:
– daty: 1853–1856.
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg powstania z uwzględnieniem specyfiki działań zbrojnych,
– przedstawić problem chłopski w czasie powstania i sposoby jego rozwiązania.
Uczeń potrafi:
– wskazać różnice między reformami uwłaszczeniowymi przeprowadzonymi w zaborach pruskim, austriackim i rosyjskim.
9. Zaborcy wobec ziem dawnej Rzeczpospolitej
Uczeń zna:
– daty: 1864 – ok. 1890,
– cele polityki zaborców w stosunku do społeczeństwa polskiego,
– metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: rusyfikacja.
Uczeń zna:
– daty: 1901–1902,
– postać: Michała Drzymały,
– przedstawicieli polskiego pozytywizmu,
– główne założenia programowe polskiego pozytywizmu.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, ruch spółdzielczy, trójlojalizm.
Uczeń potrafi:
– wskazać przejawy autonomii galicyjskiej.
Uczeń zna:
– daty: 1871–1878, 1885, 1886,
– postać: Ottona von Bismarcka.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Kulturkampf, rugi pruskie, Komisja Kolonizacyjna.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację w Królestwie Polskim po klęsce powstania styczniowego,
– scharakteryzować program polskiego pozytywizmu.
Uczeń rozumie:
– zależność postaw społeczeństwa polskiego wobec zaborców od polityki prowadzonej przez dane państwo zaborcze.
Uczeń potrafi:
– opisać politykę władz zaborczych wobec społeczeństwa polskiego w zaborze rosyjskim i pruskim,
– omówić reakcję Polaków na działania władz Rosji i Prus.
Uczeń rozumie:
– wyjaśnić okoliczności przyznania autonomii Polakom w zaborze austriackim.
Europa i ziemie polskie po kongresie wiedeńskim (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów: 1-9
Wymagania z tematów:
1-9
Wymagania z tematów:
1-9
Wymagania z tematów: 1-9
Wymagania z tematów:
1-9
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów: 1-9
Wymagania z tematów:
1-9
Wymagania z tematów:
1-9
Wymagania z tematów: 1-9
Wymagania z tematów:
1-9
10. Zjednoczenie Włoch i Niemiec
Uczeń zna:
– daty: 1861, 1871,
– postacie: Camilla Cavoura, Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: zjednoczenie oddolne, zjednoczenie odgórne,
– dlaczego Włosi dążyli do zjednoczenia.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie zjednoczone Królestwo Włoch i obszar Cesarstwa Niemieckiego,
– wymienić skutki zjednoczenia Włoch i Niemiec dla kontynentu europejskiego.
Uczeń zna:
– daty: 1859, 1860, 1864, 1866, 1870, 1870–1871.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: wyprawa tysiąca.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie główne państwa istniejące na Półwyspie Apenińskim przed zjednoczeniem Włoch,
– lokalizować na mapie najważniejsze miejsca i obszary związane z kolejnymi etapami jednoczenia Włoch i Niemiec.
Uczeń zna:
– daty: 1862, 1867,
– postacie: Napoleona III, Wilhelma I.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: „czerwone koszule”, Związek Północnoniemiecki.
Uczeń potrafi:
– przedstawić i omówić sytuację polityczną Włoch i Niemiec po kongresie wiedeńskim.
Uczeń rozumie:
– rolę Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec.
Uczeń potrafi:
– omówić cele i etapy jednoczenia Włoch i Niemiec.
Uczeń potrafi:
– dostrzec podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec.
11. Wojna secesyjna
Uczeń zna:
– daty: 1861–1865,
– postać: Abrahama Lincolna.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: rasizm, secesja, Unia, Konfederacja, wojna secesyjna,
– przyczyny istnienia niewolnictwa w południowych stanach USA.
Uczeń potrafi:
– wymienić najważniejsze różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych,
– wymienić przyczyny wojny secesyjnej.
Uczeń zna:
– daty: 1860, 1861,
– postać: Roberta Lee.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: federacja, abolicjonizm,
– związek między wydaniem proklamacji znoszącej niewolnictwo a przebiegiem działań zbrojnych.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności, w których doszło do secesji 11 stanów Południa,
– wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z przebiegiem wojny secesyjnej.
Uczeń zna:
– daty: 1863, 1865.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: jankes, taktyka spalonej ziemi.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację niewolników w USA,
– omówić przebieg wojny secesyjnej,
– porównać stosunek sił Unii i Konfederacji.
Uczeń zna:
– postać: Williama Shermana.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Ku Klux Klan, segregacja rasowa.
Uczeń potrafi:
– opisać skutki wojny secesyjnej,
– omówić cele Ku Klux Klanu.
Uczeń potrafi:
– przedstawić sytuację czarnoskórych mieszkańców USA po wojnie.
12. Kolonializm w XIX wieku
Uczeń zna:
– ramy chronologiczne kolonializmu i imperializmu.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: kolonia, kolonializm, imperializm, rasizm.
Uczeń potrafi:
– wymienić główne mocarstwa kolonialne,
– wymienić czynniki, które umożliwiły państwom europejskim podporządkowanie sobie w XIX w. większości świata,
– wymienić skutki
XIX-wiecznego imperializmu.
Uczeń zna:
– metody wykorzystywane przez państwa kolonialne w celu podporządkowania sobie kolonizowanych terenów.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: polityka „pośredniego panowania”.
Uczeń potrafi:
– wskazać cechy charakterystyczne kolonializmu od XV do XVIII w.,
– wyjaśnić przyczyny i sytuować w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w.
Uczeń zna:
– postać: Cecila Rhodes’a.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: gubernator, sati.
Uczeń potrafi:
– opisać różne formy oporu wobec kolonizatorów i wyjaśnić przyczyny niepowodzeń tych działań,
– przedstawić następstwa polityczne i kulturowe ekspansji kolonialnej,
– wskazać na mapie tereny skolonizowane przez główne państwa europejskie.
Uczeń zna:
– daty: 1881–1889.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: powstanie Mahdiego.
Uczeń potrafi:
– przedstawić politykę imperialną Wielkiej Brytanii,
– omówić i ocenić skutki polityki kolonialnej prowadzonej przez państwa europejskie.
Uczeń zna:
– ramy chronologiczne wojen opiumowych,
– przyczyny wojen opiumowych.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: opium,
wojny opiumowe.
Uczeń potrafi:
– omówić przebieg wojen opiumowych.
13. Nowe idee w Europie
Uczeń zna:
– postacie: Karola Marksa, Marii Skłodowskiej-Curie.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: socjalizm, komunizm, marksizm, walka klas, proletariat, rewolucja socjalistyczna, powszechne prawo wyborcze, kultura masowa.
Uczeń potrafi:
– wymienić główne założenia idei socjalizmu i komunizmu,
– wyjaśnić, w jaki sposób kobiety w XIX w. walczyły o prawa wyborcze.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: nadprodukcja, kryzys gospodarczy, strajk, partia polityczna, feminizm, sufrażystki.
Uczeń potrafi:
– wskazać najważniejsze błędy w poglądach wyrażanych przez Karola Marksa,
– wymienić cele, do których dążyli robotnicy, i stosowane przez nich metody walki.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: związek zawodowy,
– wpływ przemian gospodarczych na kształtowanie się socjalizmu i komunizmu.
Uczeń potrafi:
– opisać funkcjonowanie gospodarek uprzemysłowionych krajów Europy,
– przedstawić poglądy Karola Marksa,
– przedstawić nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: koncern, monopol, socjaldemokracja, ateizm, partia robotnicza.
Uczeń potrafi:
– przedstawić sytuację robotników do lat 80. XIX w.,
– omówić zmiany w położeniu robotników w XIX w.,
– omówić sytuację kobiet w I połowie XIX w.,
– omówić metody i efekty walki kobiet o zrównanie w prawach z mężczyznami.
Uczeń rozumie:
– dlaczego okres między latami 70. XIX w. a 1914 r. był nazywany piękną epoką.
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ ideologii socjalistycznej na kształtowanie się świadomości społecznej i politycznej robotników,
– scharakteryzować przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego.
14. Pierwsze polskie partie polityczne
Uczeń zna:
– postacie: Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego,
– główne cele narodowej demokracji,
– założenia programowe Polskiej Partii Socjalistycznej, Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Uczeń potrafi:
– przedstawić główne nurty życia politycznego pod zaborami na przełomie XIX i XX w.
Uczeń zna:
– postacie: Stanisława Wojciechowskiego, Wincentego Witosa,
– okres narodzin ruchu narodowego na ziemiach polskich.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: świadomość narodowa, nacjonalizm, endecja, realizm polityczny.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, w jaki sposób narodowcy realizowali ideę realizmu politycznego.
Uczeń zna:
– daty: 1893, 1895, 1897,
1900, 1903.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: antysemityzm, egoizm narodowy.
Uczeń potrafi:
– opisać zmiany w sposobie rozumienia narodu w okresie rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich,
– scharakteryzować program polityczny Narodowej Demokracji.
Uczeń zna:
– postacie: Róży Luksemburg, Feliksa Dzierżyńskiego.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować strukturę narodową ziem polskich w II połowie XIX w.,
– opisać formowanie się ruchu socjalistycznego i ludowego na ziemiach polskich,
– opisać działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Uczeń rozumie:
– wpływ idei nacjonalizmu i socjalizmu na kształtowanie się polskiego ruchu politycznego.
Uczeń potrafi:
– dostrzec różnice między programami różnych partii socjalistycznych.
15. Ostatnie lata pod zaborami
Uczeń zna:
– daty: 22 I 1905,
1905–1907,
– przyczyny rewolucji 1905 roku w Rosji i w Królestwie Polskim.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: „krwawa niedziela”.
Uczeń potrafi:
– wymienić skutki rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich.
Uczeń zna:
– postulaty Polskiej Partii Socjalistycznej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska.
Uczeń potrafi:
– wymienić osiągnięcia Polaków w pierwszym okresie rewolucji,
– wyjaśnić, na czym polegał spór orientacyjny w społeczeństwie polskim w pierwszych latach XX w.,
– wskazać słabe strony obu orientacji.
Uczeń zna:
– daty: 1904–1905,
– założenia programowe orientacji proaustriackiej i prorosyjskiej.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: bojówka,
– podłoże i charakter konfliktu między endecją a PPS.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić okoliczności i charakter konfliktu między przedstawicielami Narodowej Demokracji a Polskiej Partii Socjalistycznej.
Uczeń potrafi:
– omówić przebieg rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich,
– wskazać okoliczności, które doprowadziły do porażki rewolucji 1905 roku,
– wskazać mocne i słabe strony rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich.
Uczeń potrafi:
– przedstawić i ocenić dokonania Polaków w ostatnich latach zaborów.
Świat w drugiej połowie XIX wieku (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
Wymagania z tematów:
10-15
16. Od „zbrojnego pokoju” do I wojny światowej
Uczeń zna:
– daty: 28 VI 1914, 28 VII 1914,
– postać: arcyksięcia Franciszka Ferdynanda.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: trójprzymierze (państwa centralne), trójporozumienie (ententa).
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie państwa należące do wrogich bloków polityczno-militarnych i ich sojuszników.
Uczeń zna:
– daty: 1882, 1907, 1914.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: wojna błyskawiczna, wojna manewrowa, wojna pozycyjna.
Uczeń potrafi:
– wymienić główne przyczyny narastania konfliktów między państwami europejskimi na przełomie XIX i XX w.,
Uczeń rozumie:
– pojęcia: państwo militarystyczne, kocioł bałkański, wyścig zbrojeń, „zbrojny pokój”, plan Schlieffena,
– znaczenie określenia: „wrzenie w bałkańskim kotle”,
– przyczyny niepowodzenia planu Schlieffena.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić przyczyny i wskazać obszary rywalizacji między państwami europejskimi,
– opisać sytuację panującą na Bałkanach,
– przedstawić okoliczności, w jakich doszło do wybuchu I wojny światowej,
– scharakteryzować specyfikę działań wojennych.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: wywiad, ultimatum, propaganda, Prusy Wschodnie,
– złożoność przyczyn, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej,
– z czego wynikał entuzjazm ludności państw europejskich na wieść o wybuchu wojny.
Uczeń potrafi:
– opisać przygotowania państw europejskich do wybuchu wojny,
– opisać postawy społeczeństw państw europejskich wobec wybuchu wojny,
– opisać przebieg działań zbrojnych w 1914 r.
Uczeń rozumie:
– w jaki sposób propaganda kształtowała opinię społeczeństw oraz wizerunek wroga.
Uczeń potrafi:
– dostrzec elementy propagandowe w sposobie przedstawiania przeciwnika podczas I wojny światowej,
– dostrzec złożoność problemu związanego z odpowiedzialnością państw europejskich za wybuch I wojny światowej.
17. Dwie rewolucje w Rosji
Uczeń zna:
– daty: 3 III 1917,
6/7 XI 1917,
– postać: Włodzimierza Lenina.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: rewolucja lutowa, bolszewicy, rewolucja październikowa, Rosja Radziecka.
Uczeń potrafi:
– wymienić główne wydarzenia związane z przebiegiem działań zbrojnych na froncie wschodnim.
Uczeń zna:
– daty: XI 1917 – III 1918, III 1918,
– główne założenia programu politycznego Rządu Tymczasowego i bolszewików,
– postanowienia dekretów o pokoju i o ziemi oraz pokoju brzeskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Rząd Tymczasowy, rady delegatów robotniczych i żołnierskich, dwuwładza, pokój brzeski.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie linie frontu wschodniego w poszczególnych latach konfliktu.
Uczeń zna:
– daty: 1914, 1915, 1916.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Duma, ofensywa Brusiłowa, zamach stanu, aneksja.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji,
– opisać przebieg rewolucji lutowej i październikowej,
– scharakteryzować okres dwuwładzy w Rosji,
– opisać bezpośrednie następstwa rewolucji październikowej.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację polityczną i gospodarczą Rosji na początku XX w.,
– opisać działalność Włodzimierza Lenina,
– wyjaśnić powody wzrostu poparcia dla bolszewików w społeczeństwie rosyjskim,
– omówić politykę wewnętrzną i zewnętrzną bolszewików po przejęciu władzy w Rosji.
Uczeń rozumie:
– rolę propagandy jako środka umożliwiającego zdobycie władzy.
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ jednostki na losy państw i społeczeństw na przykładzie działalności Włodzimierza Lenina.
18. Klęska państw centralnych
Uczeń zna:
– daty: II 1917, IV 1917, 11 XI 1918,
– okoliczności przystąpienia USA do wojny.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: nieograniczona wojna podwodna.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, co chcieli osiągnąć Niemcy, ogłaszając nieograniczoną wojnę podwodną.
Uczeń zna:
– rodzaje broni zastosowane podczas walk na frontach I wojny światowej.
Uczeń rozumie:
– wpływ przystąpienia USA do wojny na przebieg konfliktu.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie najważniejsze wydarzenia na froncie zachodnim,
– wymienić państwa, które powstały na gruzach Austro-Węgier.
Uczeń zna:
– daty: 1916, 1918,
1918–1919.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: alianci, dzika demobilizacja, pandemia.
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg działań zbrojnych na froncie zachodnim w 1916 r.,
– opisać stosunek Amerykanów do toczącej się w Europie wojny,
– omówić sytuację panującą na froncie zachodnim w 1918 r.
Uczeń potrafi:
– dostrzec konsekwencje wojny wynikające z typu prowadzonych działań zbrojnych,
– opisać okoliczności zakończenia I wojny światowej,
– opisać proces rozpadu Austro-Węgier w ostatnim etapie wojny,
– opisać kulturowe i cywilizacyjne skutki I wojny światowej.
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ nowych rodzajów broni na przebieg działań wojennych,
– przedstawić polityczny, kulturowy i cywilizacyjny obraz Europy po zakończeniu konfliktu.
19. O wolną Polskę
Uczeń zna:
– datę: 5 XI 1916,
– postać: Józefa Hallera,
– postanowienia aktu 5 listopada.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Pierwsza Kompania Kadrowa, Legiony Polskie, akt 5 listopada,
– znaczenie aktu 5 listopada dla umiędzynarodowienia sprawy polskiej.
Uczeń zna:
– daty: VIII 1914, 6 VIII 1914, I 1918, VI 1918,
– postać: Woodrowa Wilsona,
– treść odezw wydanych przez dowództwa wojsk państw zaborczych,
– treści dotyczące sprawy polskiej w orędziu Wilsona i deklaracji wersalskiej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: kryzys przysięgowy, deklaracja wersalska.
Uczeń potrafi:
– przedstawić polski czyn zbrojny podczas I wojny światowej,
– wyjaśnić przyczyny i przebieg kryzysu przysięgowego.
Uczeń zna:
– daty: 1915, 1916, VI 1917, 1917.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: błękitna armia, Komitet Narodowy Polski, Rada Regencyjna,
– znaczenie orędzia Wilsona i deklaracji wersalskiej dla sprawy polskiej.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej,
– omówić sytuację Polaków pod koniec 1917 r.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Legion Puławski.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej na początku i w czasie I wojny światowej,
– opisać zmiany stanowiska państw centralnych oraz Rosji i pozostałych państw ententy w stosunku do sprawy polskiej na przełomie 1916 i 1917 r.
Uczeń potrafi:
– ocenić wysiłek zbrojny Polaków,
– opisać działalność polityków Narodowej Demokracji we Francji.
I wojna światowa (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
Wymagania z tematów:
16-19
20. Europa i Ameryka po I wojnie światowej
Uczeń zna:
– daty: I 1918, VI 1919,
– postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec,
– postanowienia układów w Rapallo i Locarno.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: „wielka trójka”, traktat wersalski, ład wersalski, wielki kryzys.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, do czego dążyły zwycięskie mocarstwa po zakończeniu I wojny światowej,
– wyjaśnić, czym był ład wersalski,
– wskazać na mapie nowe państwa powstałe po I wojnie światowej,
– wymienić najważniejsze przejawy i skutki wielkiego kryzysu.
Uczeń zna:
– daty: 1920, 1922, 1925, 1929,
– postać: Davida Lloyda George’a,
– cele istnienia i główne słabości Ligi Narodów,
– przyczyny wielkiego kryzysu gospodarczego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: obszar zdemilitaryzowany, Liga Narodów, izolacjonizm, zasada samostanowienia narodów,
– skutki polityczne zawarcia układów w Rapallo i Locarno.
Uczeń potrafi:
– wymienić najważniejsze powody krytyki ładu wersalskiego,
– wskazać na mapie państwa poddające krytyce ład wersalski,
– wyjaśnić, jak zmieniało się międzynarodowe położenie Polski i Czechosłowacji po Locarno.
Uczeń zna:
– datę: 1933.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: kontrybucja, krach,
– dlaczego ład wersalski był poddawany krytyce.
Uczeń potrafi:
– opisać działalność Ligi Narodów,
– wyjaśnić, jak zmieniał się stosunek Amerykanów do spraw europejskich,
– omówić sytuację gospodarczą Europy i USA po zakończeniu I wojny światowej.
Uczeń rozumie:
– dlaczego między zwycięskimi państwami istniała sprzeczność interesów.
Uczeń potrafi:
– przedstawić przyczyny i okoliczności, w jakich doszło do podpisania porozumienia między Niemcami a ZSRR,
– przedstawić okoliczności podpisania układu w Locarno,
– opisać okoliczności rozpoczęcia się wielkiego kryzysu.
Uczeń potrafi:
– ocenić działalność Ligi Narodów.
21. Nazizm w Niemczech
Uczeń zna:
– daty: 1919–1933, 1933–1945,
– postać: Adolfa Hitlera,
– główne założenia ideologii narodowego socjalizmu.
Uczeń rozumie:
– Republika Weimarska, narodowy socjalizm (nazizm), obóz koncentracyjny, Trzecia Rzesza, Führer.
Uczeń potrafi:
– dostrzec zagrożenia dla demokracji na przykładzie sposobu przejęcia władzy przez Hitlera w Niemczech.
Uczeń zna:
– datę: 1918,
– główne cechy państwa totalitarnego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: NSDAP, państwo totalitarne (totalitaryzm), militaryzm, antysemityzm,
– związek między sytuacją gospodarczą a radykalizacją społeczeństwa niemieckiego.
Uczeń potrafi:
– dostrzec przyczyny wzrostu popularności Hitlera w społeczeństwie niemieckim.
Uczeń zna:
– daty: 1919, 1923, 1928, 1929, 1933, 1934, 1938.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Mein Kampf, ustawy norymberskie, noc kryształowa.
Uczeń potrafi:
– opisać okoliczności powstania Republiki Weimarskiej,
– omówić drogę Hitlera do władzy,
– wskazać cechy niemieckiego państwa totalitarnego,
– scharakteryzować politykę nazistów wobec Żydów.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: hiperinflacja, pucz, gestapo, SA, SS.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację Niemiec po I wojnie światowej,
– scharakteryzować sytuację gospodarczą Republiki Weimarskiej,
– przedstawić okoliczności i skutki puczu monachijskiego,
– omówić założenia polityki Trzeciej Rzeszy i ich realizację.
Uczeń potrafi:
– zinterpretować i ocenić ideologię narodowego socjalizmu (nazizmu).
22. Komunizm w ZSRR
Uczeń zna:
– daty: 1917–1922,
– postać: Józefa Stalina.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Armia Czerwona, łagry, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), kult jednostki,
– cele polityki Stalina,
– zbrodniczy charakter działalności Stalina.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić przyczyny sukcesu komunistów w wojnie domowej,
– przedstawić skutki uprzemysłowienia i kolektywizacji rolnictwa,
– wymienić różne przejawy uwielbienia dla Stalina.
Uczeń zna:
– daty: 1918, 1921, 1929, 1932–1933,
– główne założenia komunizmu wojennego i gospodarki centralnie planowanej,
– założenia polityki
NEP-u,
– dane liczbowe związane ze zbrodniczą działalnością NKWD oraz z wielką czystką.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: komunizm wojenny, Nowa Polityka Ekonomiczna (NEP), centralne planowanie, uprzemysłowienie, kolektywizacja, wielki głód, NKWD, wielka czystka.
Uczeń zna:
– daty: 1922, 1924.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: „czerwoni”, „biali”, czerwony terror, Czeka, kułacy,
– wpływ totalitaryzmu sowieckiego na każdą dziedzinę życia obywateli.
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg wojny domowej w Rosji,
– przedstawić okoliczności powstania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich,
– opisać funkcjonowanie systemu totalitarnego w ZSRR,
– opisać cele i metody działania NKWD.
Uczeń zna:
– stronnictwa walczące z komunistami podczas wojny domowej.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować etapy formowania się systemu socjalistycznego w Rosji,
– opisać funkcjonowanie komunizmu wojennego w Rosji,
– opisać przebieg procesów uprzemysłowienia i kolektywizacji rolnictwa w ZSRR.
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ totalitaryzmu na funkcjonowanie społeczeństwa oraz relacje między jego członkami,
– ocenić system totalitarny w ZSRR.
Świat w dwudziestoleciu międzywojennym (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
Wymagania z tematów:
20-22
23. Odzyskanie niepodległości
Uczeń zna:
– 10 XI 1918,
11 XI 1918, 10 II 1919, 20 II 1920,
– postać: Ignacego Paderewskiego,
– najważniejsze postanowienia Małej konstytucji.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Sejm Ustawodawczy, Mała konstytucja.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, co się wydarzyło 11 listopada 1918 r.
Uczeń zna:
– datę: 1918,
– postać: Jędrzeja Moraczewskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Rada Regencyjna,
– zagrożenia wynikające z istnienia rządu Jędrzeja Moraczewskiego.
Uczeń potrafi:
– opisać okoliczności, w jakich doszło do odrodzenia państwa polskiego,
– wskazać na mapie miejsca powstania pierwszych ośrodków władzy państwowej.
Uczeń zna:
– 6/7 XI 1918, 1919,
– postać: Ignacego Daszyńskiego,
– ugrupowania rywalizujące o władzę na ziemiach polskich.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Polska Organizacja Wojskowa, lewica, prawica, Prezydent Ministrów,
– wpływ Józefa Piłsudskiego na uspokojenie sytuacji na ziemiach polskich.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności powołania rządu Ignacego Daszyńskiego.
Uczeń rozumie:
– wpływ jednostki na losy państwa na przykładzie postaci Józefa Piłsudskiego.
Uczeń potrafi:
– omówić działalność rządu Jędrzeja Moraczewskiego,
– dokonać charakterystyki ustroju państwa polskiego na podstawie Małej konstytucji.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację międzynarodową i jej wpływ na wydarzenia na ziemiach polskich jesienią 1918 r.,
– opisać działalność ugrupowań rywalizujących o władzę na ziemiach polskich.
24. Walka o granice
Uczeń zna:
– daty: 1 XI 1918,
26 XII 1918, VI 1919, VIII 1919, VIII 1920,
III 1921, V 1921,
– postać: Wojciecha Korfantego,
– decyzje paryskiej konferencji pokojowej w sprawie granic Polski,
– przyczyny powstań śląskich.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Orlęta Lwowskie, powstanie wielkopolskie, powstania śląskie,
– z czego wynikały niekorzystne decyzje konferencji pokojowej w sprawie granic Polski,
– czym kierowali się mieszkańcy Śląska, walcząc o przynależność tego obszaru do Polski.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie decyzje terytorialne konferencji pokojowej w sprawie granic Polski.
Uczeń zna:
– główne założenia koncepcji federacyjnej i inkorporacyjnej granic państwa polskiego,
– wyniki plebiscytu w sprawie przynależności terytorialnej Śląska.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: koncepcja federacyjna, koncepcja inkorporacyjna, wolne miasto, plebiscyt,
– przyczyny korzystnego dla Niemców wyniku plebiscytu,
– wpływ trzeciego powstania śląskiego na ostateczny kształt granicy polsko-niemieckiej na Śląsku.
Uczeń potrafi:
– dostrzec tragizm walk prowadzonych o Lwów,
– wskazać na mapie obszar plebiscytowy na Śląsku,
– przedstawić decyzje alianckiej komisji plebiscytowej w sprawie Śląska,
– wskazać na mapie obszary Śląska przyznane Polsce.
Uczeń zna:
– daty: I 1919, VII 1920,
– wyniki plebiscytu na Warmii i Mazurach.
Uczeń rozumie:
– trudności wynikające z realizacji zasady samostanowienia narodów na obszarze Ukrainy,
– przyczyny utraty przez Polskę Zaolzia oraz wyników plebiscytu na Warmii i Mazurach.
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg walk na obszarze Galicji w listopadzie 1918 r.,
– omówić przyczyny i przebieg powstania wielkopolskiego,
– opisać okoliczności, w jakich doszło do utraty przez Polskę Zaolzia.
Uczeń potrafi:
– omówić stosunek państw zachodnich do granic polskich,
– omówić przebieg powstań śląskich,
– wyjaśnić, z czego wynikały negatywne relacje między Polską a Niemcami i Czechosłowacją.
Uczeń potrafi:
– dostrzec konflikt interesów między oczekiwaniami Polaków dotyczącymi granic państwa polskiego a dążeniami narodów sąsiednich.
25. Wojna polsko--radziecka
Uczeń zna:
– daty: 13–16 VIII 1920, III 1921,
– postanowienia pokoju ryskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą, pokój ryski,
– znaczenie Bitwy Warszawskiej dla ocalenia państwowości polskiej.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie ostateczne granice II Rzeczpospolitej,
– wymienić państwa sąsiednie będące wrogami i przyjaciółmi Polski.
Uczeń zna:
– daty: IX 1920, X 1920.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: bunt generała Żeligowskiego.
Uczeń potrafi:
– przedstawić przebieg i skutki Bitwy Warszawskiej,
– wyjaśnić przyczyny buntu gen. Żeligowskiego,
– wskazać na mapie teren Wileńszczyzny.
Uczeń zna:
– daty: II 1919, V 1919, V 1920, III 1923,
– postacie: Symona Petlury, Lucjana Żeligowskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Rada Obrony Państwa, apel „Ojczyzna w niebezpieczeństwie!”.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację panującą na Ukrainie w 1919 r.,
– wyjaśnić przyczyny i okoliczności wybuchu wojny między Polską a Rosją Radziecką,
– wskazać na mapie obszary walk w I połowie 1919 r.
Uczeń rozumie:
– związek między zmianą relacji z Ukrainą a przebiegiem walk między Polakami a Armią Czerwoną,
– na czym polegały plany polityczne komunistycznych władz radzieckich.
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg wyprawy kijowskiej,
– omówić przebieg radzieckiej ofensywy w 1920 r.,
– dostrzec zagrożenie dla państwowości polskiej wynikające z ofensywy Armii Czerwonej,
– omówić okoliczności zakończenia wojny polsko-radzieckiej.
Uczeń rozumie:
– jakie czynniki zadecydowały o sukcesie koncepcji inkorporacyjnej.
Uczeń potrafi:
– dostrzec zagrożenia dla państwa polskiego powstałe w trakcie formowania się jego granic.
26. Rzeczpospolita Polska
Uczeń zna:
– daty: 17 III 1921, 16 XII 1922,
– postacie: Gabriela Narutowicza, Stanisława Wojciechowskiego,
– główne założenia ustrojowe państwa polskiego w myśl konstytucji marcowej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: państwo wielonarodowe, Konstytucja marcowa, republika parlamentarna.
Uczeń zna:
– datę: 9 XII 1922,
– najważniejsze dane statystyczne dotyczące II Rzeczpospolitej,
– prawa i wolności obywatelskie zagwarantowane w Konstytucji marcowej.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, jaki wpływ na gospodarkę miały walki prowadzone na ziemiach polskich w latach
1914–1921,
– wskazać mocne i słabe strony ustroju II Rzeczpospolitej w myśl postanowień Konstytucji marcowej.
Uczeń zna:
– daty: 1919, XI 1922, 20 XII 1922.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: traktat o ochronie mniejszości narodowych.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować strukturę narodowościową i społeczną II Rzeczpospolitej,
– opisać okoliczności zamachu na prezydenta II Rzeczpospolitej.
Uczeń potrafi:
– dostrzec różnice gospodarcze, kulturowe i społeczne utrudniające unifikację ziem polskich,
– scharakteryzować główne postanowienia Konstytucji marcowej i omówić wprowadzony przez nią ustrój państwa,
– opisać okoliczności wyboru pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej.
Uczeń potrafi:
– dostrzec zagrożenia dla integralności państwa wynikające z wielonarodowości społeczeństwa II Rzeczpospolitej.
27. Pierwsze lata niepodległej Polski
Uczeń zna:
– postać: Władysława Grabskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Wojsko Polskie, szkoła powszechna.
Uczeń potrafi:
– wymienić pierwsze problemy Wojska Polskiego.
Uczeń zna:
– daty: 1918, 1923,
– polskie formacje wojskowe walczące podczas I wojny światowej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: hiperinflacja, reformy Grabskiego, reforma walutowa, złoty polski, Bank Polski, reforma rolna.
Uczeń potrafi:
– przedstawić podstawowe założenia reform Władysława Grabskiego.
Uczeń zna:
– daty: 1919, 1932,
– strukturę systemu edukacji po reformie Jędrzejewiczowskiej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: reforma Jędrzejewiczowska, emisja, parcelacja.
Uczeń potrafi:
– omówić okoliczności utworzenia Wojska Polskiego,
– omówić funkcjonowanie systemu edukacji w pierwszych latach istnienia Rzeczpospolitej i po 1932 r.
Uczeń zna:
– postać: Franciszka Ksawerego Fiericha.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację prawną państwa polskiego w pierwszych latach niepodległości,
– przedstawić dokonania komisji zajmującej się ujednoliceniem prawa.
Uczeń potrafi:
– ocenić podstawowe założenia reform Władysława Grabskiego,
– ocenić skutki reform przeprowadzonych przez Władysława Grabskiego.
II Rzeczpospolita – formowanie państwa (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
Wymagania z tematów:
23-27
28. Pod rządami sanacji
Uczeń zna:
– daty: 12–14 V 1926, 1926–1939, 1935,
– postać: Ignacego Mościckiego,
– przyczyny niezadowolenia ludności z sytuacji panującej w państwie polskim,
– główne założenia ustrojowe Rzeczpospolitej w myśl Konstytucji kwietniowej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: sejmokracja, zamach majowy, autorytaryzm, sanacja, Konstytucja kwietniowa.
Uczeń zna:
– postać: Józefa Becka,
– obozy polityczne walczące o władzę po śmierci Józefa Piłsudskiego.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Pierwszy Marszałek Polski.
Uczeń potrafi:
– omówić przyczyny, przebieg i skutki zamachu majowego,
– wymienić grupy popierające zamach majowy i sprzeciwiające się mu.
Uczeń zna:
– daty: VIII 1926, 1928, 1929, 1930,
– postać: Edwarda Rydza-
-Śmigłego,
– okoliczności, które poprzedziły zamach majowy w Polsce.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: nowela sierpniowa, BBWR, proces brzeski,
– argumenty, które skłoniły Piłsudskiego do przeprowadzenia zamachu majowego.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację panującą w państwie polskim do 1925 r.,
– opisać stosunek rządów sanacji do opozycji,
– opisać ustrój Rzeczpospolitej na podstawie Konstytucji kwietniowej.
Uczeń zna:
– bilans ofiar starć podczas walk między stroną rządową a oddziałami wiernymi Piłsudskiemu.
Uczeń rozumie:
– przyczyny uchwalenia noweli sierpniowej oraz utworzenia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR).
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować ustrój autorytarny,
– porównać autorytarny sposób rządzenia z demokratycznym i totalitarnym,
– opisać rządy sanacji,
– opisać sytuację w obozie sanacji po śmierci Józefa Piłsudskiego.
Uczeń potrafi:
– ocenić system autorytarny w Polsce,
– ocenić postać Marszałka Józefa Piłsudskiego i jego dokonania.
29. Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej
Uczeń zna:
– sąsiadów II Rzeczpospolitej,
– postanowienia układów w Rapallo i Locarno,
– postanowienia paktu o nieagresji z ZSRR.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: układ w Rapallo, układ w Locarno, pakt o nieagresji z ZSRR, deklaracja o nieagresji, polityka równowagi.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie II Rzeczpospolitą i jej sąsiadów.
Uczeń zna:
– daty: 1921, 1922, 1925, 1932, 1934.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: wojna celna,
– z czego wynikało niekorzystne położenie geopolityczne państwa polskiego w okresie międzywojennym.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić przyczyny wybuchu wojny celnej z Niemcami,
– wyjaśnić, w jakim celu obóz sanacji prowadził politykę równowagi.
Uczeń zna:
– daty: III 1938, 2 X 1938.
Uczeń rozumie:
– jaki wpływ na międzynarodową pozycję Polski miały układy w Rapallo i Locarno,
– z czego wynikała pozorna poprawa położenia międzynarodowego Polski po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności podpisania układów w Rapallo i Locarno,
– opisać przebieg i wymienić skutki wojny celnej z Niemcami.
Uczeń rozumie:
– z czego wynikała niechęć Piłsudskiego do zbiorowych układów bezpieczeństwa.
Uczeń potrafi:
– omówić stosunki dyplomatyczne Polski z sąsiadami oraz z Francją,
– opisać politykę zagraniczną obozu sanacji,
– podać przykłady łamania postanowień traktatu wersalskiego przez Niemcy i wyjaśnić ich wpływ na polską politykę.
Uczeń potrafi:
– dostrzec związek między agresywną polityką Hitlera a realizacją celów dyplomacji polskiej,
– ocenić politykę prowadzoną przez II Rzeczpospolitą w 1938 r.
30. Problemy gospodarcze i narodowościowe
Uczeń zna:
– postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego,
– główne mniejszości narodowe zamieszkujące II Rzeczpospolitą oraz ich liczebność.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy (COP).
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie Gdynię i położenie Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Uczeń zna:
– datę: 1922.
Uczeń rozumie:
– przyczyny trudności gospodarczych państwa polskiego.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić przyczyny podjęcia decyzji o budowie portu w Gdyni.
Uczeń zna:
– daty: 1926, 1926–1933, 1926–1929, 1929–1935, 1936.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN).
Uczeń potrafi:
– opisać przebieg procesu powstawania miasta i portu,
– omówić przebieg i skutki wielkiego kryzysu na ziemiach polskich,
– przedstawić działalność mniejszości ukraińskiej i żydowskiej w Polsce.
Uczeń zna:
– najważniejsze zakłady zlokalizowane w obrębie Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Uczeń rozumie:
– dlaczego przebieg wielkiego kryzysu był na ziemiach polskich dotkliwszy niż w innych krajach.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację gospodarczą Polski w latach 1926–1929,
– wyjaśnić, jaki wpływ na gospodarkę polską miała budowa COP-u.
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ istnienia portu w Gdyni i magistrali węglowej na sytuację gospodarczą państwa polskiego,
– omówić i ocenić politykę narodowościową władz II Rzeczpospolitej z punktu widzenia mniejszości ukraińskiej i żydowskiej.
31. Nauka i kultura II Rzeczpospolitej
Uczeń potrafi:
– dostrzec wpływ radia na życie mieszkańców Polski międzywojennej,
– przedstawić stosunek mieszkańców II Rzeczpospolitej do sportu.
Uczeń potrafi:
– opisać rozwój kina w Polsce w okresie międzywojennym.
Uczeń zna:
– daty: 1895, 1921, 1924, 1926, 1928, 1932, 1938,
– postacie: Józefa Kostrzewskiego, Eugeniusza Romera, braci Lumière.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: szkoła lwowsko--warszawska.
Uczeń potrafi:
– przedstawić dokonania wybitnych polskich naukowców.
Uczeń zna:
– przedstawicieli polskiej literatury, sztuki, polskich aktorów i sportowców okresu międzywojennego.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: Instytut Radowy.
Uczeń potrafi:
– omówić działalność szkoły lwowsko-
-warszawskiej,
– omówić dokonania polskich twórców sztuki okresu międzywojennego,
– omówić dokonania polskich sportowców w okresie międzywojennym.
Uczeń potrafi:
– omówić osiągnięcia polskiej literatury okresu międzywojennego.
II Rzeczpospolita – sukcesy i niepowodzenia (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
Wymagania z tematów:
28-31
32. Japońska ekspansja
Uczeń rozumie:
– pojęcie: okres Meiji.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie terytoria opanowane przez Japonię i od niej uzależnione.
Uczeń zna:
– cel polityki zagranicznej Japonii na przełomie XIX i XX w.
Uczeń potrafi:
– wskazać korzyści odniesione przez Japonię w wyniku wojen, w których uczestniczyło to państwo,
– wymienić przyczyny ekspansji Japonii w latach 30. XX w.
Uczeń zna:
– daty: 1894–1895,
1904–1905, 1911, 1924, 1931, 1932, 1933, 1937.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: izolacja, traktaty nierównoprawne, samuraj, militaryzm,
– związek między zawarciem traktatów nierównoprawnych a początkiem reform w Japonii.
Uczeń potrafi:
– omówić reformy przeprowadzone przez władze Japonii w okresie Meiji,
– omówić politykę zagraniczną Japonii na przełomie XIX i XX w.
Uczeń zna:
– postać: Czang
Kaj-szeka.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Republika Chińska, Mandżukuo, masakra nankińska.
Uczeń potrafi:
– opisać sytuację Japonii do połowy XIX w.,
– omówić sytuację panującą w Chinach w XIX w.,
– dostrzec podobieństwa i różnice w położeniu Chin i Japonii w XIX w.,
– wyjaśnić, jaki wpływ na sytuację Chin miał sprzeciw władz wobec reform państwa,
– omówić japońską agresję w Chinach w latach 30. XX w.
Uczeń potrafi:
– przedstawić okoliczności wybuchu rewolucji w 1911 r.,
– omówić sytuację panującą w Chinach po 1911 r.,
– ocenić politykę Japonii prowadzoną w latach 30. XX w.
33. Włochy i Hiszpania
Uczeń zna:
– daty: 1922,
1936–1939,
– postacie: Benito Mussoliniego, generała Francisca Franco.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: faszyzm, marsz na Rzym, duce, ustrój totalitarny (totalitaryzm), wojna domowa,
– zagrożenia, jakie niósł ze sobą faszyzm.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie kolonie włoskie oraz zasięg Włoskiej Afryki Wschodniej.
Uczeń rozumie:
– co oznacza stwierdzenie „okaleczone zwycięstwo”,
– przyczyny sukcesu Mussoliniego.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić, z czego wynikało poparcie dla faszyzmu w Europie.
Uczeń zna:
– daty: 1896, 1919,
1935–1936, 1937,
– grupy wchodzące w\skład zwalczających się obozów w czasie wojny domowej w Hiszpanii.
Uczeń rozumie:
– pojęcie: konkordat.
Uczeń potrafi:
– omówić sytuację panującą we Włoszech po I wojnie światowej,
– przedstawić okoliczności przejęcia władzy we Włoszech przez faszystów,
– omówić przyczyny wybuchu, przebieg i skutki wojny domowej w Hiszpanii,
– przedstawić okoliczności wybuchu wojny w Hiszpanii.
Uczeń rozumie:
– przyczyny włoskiej ekspansji w Afryce,
– znaczenie wojny domowej w Hiszpanii jako wstępu do II wojny światowej.
Uczeń potrafi:
– opisać politykę Włoch przed wybuchem I wojny światowej i w jej trakcie,
– scharakteryzować funkcjonowanie systemu totalitarnego na przykładzie Włoch,
– omówić przebieg wojny włosko-etiopskiej,
– opisać reakcję Europy na politykę zagraniczną Włoch.
Uczeń potrafi:
– wskazać cele udziału w hiszpańskiej wojnie domowej wojsk Trzeciej Rzeszy i faszystowskich Włoch oraz cele udziału ZSRR,
– opisać reakcję demokracji europejskich na wojnę domową w Hiszpanii.
34. Marsz ku wojnie
Uczeń zna:
– daty: 1935–1939, 1937, III 1938, IX 1938, 23 VIII 1939, 25 VIII 1939,
– postacie: Joachima von Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa,
– państwa będące sojusznikami Trzeciej Rzeszy,
– żądania Hitlera wobec Polski,
– postanowienia paktu Ribbentrop–Mołotow.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: Anschluss, układ monachijski, pakt Ribbentrop–Mołotow.
Uczeń potrafi:
– przedstawić cele polityki Hitlera,
– wymienić państwa uczestniczące w konferencji w Monachium,
– wskazać na mapie terytoria opanowane przez Trzecią Rzeszę.
Uczeń zna:
– decyzję układu monachijskiego.
Uczeń rozumie:
– przyczyny prowadzenia przez państwa zachodnie polityki ustępstw.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie okręg sudecki,
– przedstawić reakcję państw zachodnich na agresję Hitlera wobec Czechosłowacji.
Uczeń zna:
– daty: 1935, 1936, X 1938, III 1939, IV 1939,
– postać: Neville'a Chamberlaina.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: remilitaryzacja Nadrenii, oś Berlin–Rzym––Tokio.
Uczeń potrafi:
– omówić kroki podejmowane przez władze Trzeciej Rzeszy w celu zniesienia „dyktatu” wersalskiego,
– przedstawić okoliczności, w jakich doszło do Anschlussu Austrii,
– omówić okoliczności rozpadu Czechosłowacji.
Uczeń rozumie:
– pojęcia: pakt antykominternowski, Wehrmacht,
– związek między podpisaniem paktu o nieagresji między Trzecią Rzeszą i ZSRR a wybuchem II wojny światowej.
Uczeń potrafi:
– wymienić etapy formowania się państw osi,
– wyjaśnić okoliczności konfliktu między Trzecią Rzeszą a Czechosłowacją o okręg sudecki,
– omówić relacje między Polską a Niemcami w pierwszych miesiącach 1939 r.
Uczeń potrafi:
– ocenić stanowisko rządu polskiego wobec żądań Hitlera.
Ku wojnie (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
Wymagania z tematów:
32-34
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Historia KLASA V
Nauczyciel: Anna Owczarzak
Rok szkolny 2024/2025
Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie.
Wymagania na oceny uwzględniają zapisy podstawy programowej z 2017 r. oraz zmiany z 2024 r., wynikające z uszczuplonej podstawy programowej.
TEMAT LEKCJI
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Poziom konieczny
ocena dopuszczająca
Poziom podstawowy
ocena dostateczna
Poziom rozszerzający ocena dobra
Poziom dopełniający
ocena bardzo dobra
Poziom wykraczający ocena celująca
1.
Czas
w historii
Uczeń zna:
- sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie
- wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji
- rzymski system zapisywania liczb
Uczeń rozumie:
- pojęcia: nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), historia, tysiąclecie
- zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: prehistoria, epoka
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, czym historia różni się od prehistorii
- wymienić epoki należące do prehistorii i historii
- przedstawić ramy chronologiczne epok historycznych
Uczeń rozumie:
- pojęcie: chronologia
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że podział na epoki jest umowny
2.
Od myśliwych
do rolników
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rewolucja neolityczna
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie obszar Bliskiego Wschodu
- porównać koczowniczy tryb życia z osiadłym
Uczeń rozumie:
- pojęcia: paleolit (starsza epoka kamienna), neolit (młodsza epoka kamienna), rzemiosło
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić skutki rewolucji neolitycznej
Uczeń zna:
- podstawowe zajęcia ludzi epoki paleolitu i neolitu
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze informacje dotyczące warunków życia ludzi w epoce paleolitu i neolitu
- wyjaśnić, dlaczego zmiany w sposobie życia ludzi epoki neolitu nazwano rewolucją neolityczną
Uczeń zna:
- ramy chronologiczne epoki paleolitu i neolitu
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować epokę paleolitu i neolitu
Uczeń rozumie:
- znaczenie rewolucji neolitycznej
3.
Cywilizacje Sumerów,
doliny Indusu
i Chin
Uczeń zna:
- nazwy rzek, nad którymi powstały pierwsze cywilizacje
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Mezopotamia, Żyzny Półksiężyc
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Żyzny Półksiężyc
- zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizacje Starożytnego Wschodu (Mezopotamii), cywilizacje nad wielkimi rzekami (Indie i Chiny)
Uczeń rozumie:
- pojęcie: pismo obrazkowe
Uczeń potrafi:
- wymienić wspólne cechy pierwszych cywilizacji
Uczeń rozumie:
- pojęcia: społeczeństwo, miasto-państwo
Uczeń potrafi:
- wymienić osiągnięcia Sumerów
Uczeń rozumie:
- pojęcia: cywilizacja, podział pracy
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania mieszkańców doliny Indusu oraz Chin
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jaki sposób narodziła się cywilizacja Sumerów
4.
Starożytny
Egipt
Uczeń rozumie:
- pojęcia: państwo, faraon, monarchia
Uczeń potrafi:
- zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizację starożytnego Egiptu
- przedstawić warunki naturalne panujące w Egipcie
- rozpoznać starożytne pismo egipskie
Uczeń zna:
- system sprawowania władzy w Egipcie
- organizację społeczeństwa w starożytnym Egipcie
- rodzaje pisma stosowane w starożytnym Egipcie
Uczeń rozumie:
- pojęcia: pisarz, hieroglify, papirus
Uczeń potrafi:
- umiejscowić w czasie istnienie monarchii w Egipcie
- wytłumaczyć, co oznacza stwierdzenie, że Egipt był darem Nilu i jakie znaczenie miała ta rzeka dla starożytnego Egiptu
Uczeń rozumie:
- pojęcie: danina
- na czym polegała trudność w posługiwaniu się pismem hiero-glificznym
Uczeń potrafi:
- wymienić uprawnienia faraona
- wyjaśnić, jaką rolę w państwie egipskim odgrywali pisarze
Uczeń rozumie:
- pojęcia: ustrój, wezyr, prowincja
- z czego wynikała i na czym polegała nieograniczona władza faraona
Uczeń potrafi:
- dostrzec zależność między położeniem geograficznym a narodzinami cywilizacji egipskiej
- scharakteryzować strukturę społeczeństwa w Egipcie
Uczeń rozumie:
- pojęcie: monarchia despotyczna
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować funkcjonowanie państwa egipskiego
5.
Wierzenia starożytnych Egipcjan
Uczeń zna:
- głównych bogów starożytnego Egiptu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: politeizm (wielobóstwo), mumia, piramida
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować system wierzeń w Egipcie
Uczeń rozumie:
- pojęcia: balsamowanie, sarkofag
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jaką rolę w wierzeniach Egipcjan odgrywał faraon
- opowiedzieć, w jaki sposób faraonowie próbowali zapewnić sobie życie wieczne
Uczeń potrafi:
- przedstawić jedną z teorii na temat sposobu, w jaki budowano piramidy
- przedstawić wyobrażenia Egipcjan na temat życia pozagrobowego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: sąd Ozyrysa, tzw. Księga Umarłych
Uczeń potrafi:
- wymienić etapy procesu mumifikacji zwłok
- omówić poszczególne etapy sądu Ozyrysa nad duszą zmarłego Egipcjanina
6.
Starożytny
Izrael
Uczeń zna:
- postacie: Abrahama, Dawida, Salomona
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Biblia, monoteizm (jedynobóstwo), Stary Testament, Nowy Testament, judaizm, Dekalog
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić różnicę między monoteizmem a politeizmem
- wskazać na mapie Palestynę, królestwo Judy, królestwo Izraela oraz Jerozolimę
Uczeń zna:
- symbole judaizmu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Ziemia Obiecana, Izrael
- dwoistość znaczenia słowa Żydzi
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie pierwsze siedziby Żydów
- scharakteryzować system wierzeń w starożytnym Izraelu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Biblia hebrajska, Tora
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić znaczenie Biblii
- podać różnicę między Biblią hebrajską a Biblią chrześcijańską
Uczeń zna:
- daty związane z dziejami Żydów
Uczeń rozumie:
- pojęcie: tzw. niewola babilońska
- z czego wynika ostrożność, z jaką historycy podchodzą do Biblii jako źródła historycznego
Uczeń potrafi:
- ocenić znaczenie Biblii w dziejach ludzkości
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o losach narodu żydowskiego
Początki
cywilizacji
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
Wymagania z tematów:
1-6
7.
Demokracja ateńska
Uczeń zna:
- postać: Peryklesa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: polis, demokracja
- na czym polegała demokracja ateńska
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Grecję i Ateny
Uczeń rozumie:
- pojęcia: zgromadzenie ludowe, rada pięciuset, sąd ludowy, ostracyzm
- na czym polega wyjątkowość demokracji ateńskiej
Uczeń potrafi:
- umiejscowić w czasie powstanie i rozwój demokracji ateńskiej
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Hellada, Hellenowie, barbarzyńcy
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować organizację polityczną starożytnej Grecji
- przedstawić procedurę ostracyzmu
- porównać pozycję mężczyzny, kobiety i niewolnika w społeczeństwie ateńskim
Uczeń zna:
- organizację społeczeństwa w Atenach peryklejskich
Uczeń rozumie:
- dlaczego Grecy nie utworzyli jednego państwa
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować system sprawowania władzy w Atenach peryklejskich
- dostrzec różnice między demokracją ateńską a demokracją współczesną
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować strukturę społeczeństwa Grecji
8.
Mitologia
grecka
Uczeń zna:
- najważniejszych bogów greckich
Uczeń rozumie:
- pojęcie: bogowie olimpijscy
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Olimp
- wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów
Uczeń zna:
- bohaterów mitów greckich: Prometeusza, Heraklesa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: mitologia, mit, heros, Hades
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Delfy
- wymienić główne cechy religii starożytnych Greków
Uczeń zna:
- dziedziny życia i zajęcia, którym patronowali bogowie greccy
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować system wierzeń w Grecji
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Chaos, Tartar, wyrocznia, Pytia
Uczeń potrafi:
- przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po śmierci
Uczeń rozumie:
- rolę, jaką w greckiej religii odgrywała mitologia
Uczeń potrafi:
- wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni
9.
Na olimpijskim stadionie
Uczeń zna:
- datę: 776 p.n.e.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Olimpię
- przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie
Uczeń zna:
- dyscypliny sportowe rozgrywane podczas starożytnych igrzysk olimpijskich
Uczeń rozumie:
- pojęcia: dyscypliny lekkoatletyczne, ciężka atletyka, wieniec oliwny
Uczeń potrafi:
- wymienić cechy starożytnych igrzysk olimpijskich
- dostrzec na przykładzie igrzysk olimpijskich wpływ starożytności na współczesność
Uczeń zna:
- zasady obowiązujące zawodników uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich
Uczeń potrafi:
- przedstawić zasady organizacji igrzysk
Uczeń rozumie:
- pojęcia: pokój boży, atleci
- cele wychowania starożytnych Greków
Uczeń potrafi:
- wskazać budowle odnoszące się do sportowego i religijnego charakteru igrzysk
Uczeń rozumie:
- pojęcia: gimnazjon, stadion
- rolę i charakter igrzysk organizowanych w starożytnej Grecji
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg igrzysk olimpijskich
10.
Co zawdzięczamy starożytnym Grekom?
Uczeń zna:
- postacie: Fidiasza, Homera
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Akropol, Partenon, tragedia, komedia
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd ateńskiego Akropolu
- wskazać różnice między grecką tragedią a komedią
Uczeń zna:
- postać: Sokratesa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: filozofia, filozofowie przyrody
- co oznacza stwierdzenie Sokratesa: Wiem, że nic nie wiem
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania Greków w dziedzinie architektury i teatru
- wyjaśnić, czym zajmowali się pierwsi filozofowie
- dostrzec wpływ kultury starożytnej Grecji na współczesną kulturę
Uczeń rozumie:
- pojęcie: maska
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd starożytnego teatru greckiego
- wskazać wyrazy pochodzenia greckiego obecne we współczesnym języku polskim
Uczeń zna:
- postacie: Myrona, Sofoklesa, Archimedesa, Hipokratesa
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o okolicznościach narodzin teatru
- wymienić najważniejsze osiągnięcia naukowe starożytnych Greków
- ocenić dokonania starożytnych Greków
Uczeń potrafi:
- streścić Iliadę i Odyseję
- omówić działalność Sokratesa
Starożytna
Grecja
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
Wymagania z tematów:
7-10
11.
Od republiki
do cesarstwa
Uczeń zna:
- daty: 753 p.n.e., ok. 500 p.n.e.
- postacie: Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Imperium Rzymskie, legion, imperium, republika, cesarstwo
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie Italię i Rzym
- zlokalizować w czasie okres istnienia monarchii w Rzymie
Uczeń zna:
- bohaterów mitów rzymskich: Romulusa i Remusa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: zgromadzenia ludowe, konsulowie, senat, senatorowie, trybun ludowy, prawo weta
Uczeń potrafi:
- określić zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e.
- wymienić elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty
Uczeń zna:
- daty: 49 p.n.e., 30 p.n.e.
- legendę o założeniu Rzymu
Uczeń rozumie:
- pojęcie: arystokracja
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o organizacji armii rzymskiej
Uczeń potrafi:
- przedstawić organizację republiki rzymskiej
- przedstawić organizację cesarstwa rzymskiego
Uczeń rozumie:
- różnice w sposobie rządzenia państwem w okresie istnienia republiki i cesarstwa
Uczeń potrafi:
- porównać republikę rzymską i demokrację ateńską
12.
Społeczeństwo antycznego
Rzymu
Uczeń potrafi:
- przedstawić warunki życia mieszkańców starożytnego Rzymu
Uczeń potrafi:
- przedstawić stosunek Rzymian do niewolników
Uczeń zna:
- różne grupy wchodzące w skład społeczeństwa rzymskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: proletariusze, niewolnik, wyzwoleniec, arystokraci
Uczeń potrafi:
- określić pozycję arysto-kratów i proletariuszy oraz niewolników i wyzwoleńców w rzymskim społeczeństwie
Uczeń zna:
- uprawnienia kobiety i mężczyzny w rzymskiej rodzinie
Uczeń potrafi:
- wymienić najważniejsze informacje na temat trybu życia arystokratów, proletariuszy, niewolników i wyzwoleńców
- opowiedzieć o życiu rzymskiej rodziny
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o wyglądzie Rzymu w starożytności
13.
Osiągnięcia starożytnych Rzymian
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Forum Romanum, akwedukt, amfiteatr, igrzyska, gladiator, amfiteatr Flawiuszów (Koloseum)
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, do czego służyły amfiteatry i akwedukty
Uczeń zna:
- przykłady rozwiązań architektonicznych stosowanych przez Rzymian
Uczeń rozumie:
- pojęcia: łuk architektoniczny, kopuła, Panteon, łuk triumfalny, termy, cyrk, łacina
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, do czego służyły termy i cyrki
- dostrzec na przykładzie prawa rzymskiego i łaciny wpływ starożytności na współczesność
Uczeń rozumie:
- pojęcia: bazylika, Circus Maximus, języki romańskie
- znaczenie dróg w starożytnym Rzymie
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd Forum Romanum
- zinterpretować sformułowanie: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu
- przedstawić sposób budowy akweduktu
- wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi
Uczeń zna:
- postacie: Wergiliusza, Horacego, Owidiusza
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania wybitnych przedstawicieli literatury rzymskiej
14.
Narodziny chrześcijaństwa
Uczeń zna:
- daty: 6 p.n.e., 30 n.e.
- postać: Jezusa Chrystusa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: tolerancja religijna, Ewangelia, chrześcijaństwo, Kościół, chrześcijanie
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Palestynę
- opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa
Uczeń zna:
- daty: 64, 313, 380
- wybranych bogów rzymskich i ich greckich odpowiedników
Uczeń rozumie:
- pojęcie: apostoł
Uczeń potrafi:
- wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian
- przedstawić metody prześladowania pierwszych chrześcijan
- zlokalizować obszary rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w III–V w.
Uczeń zna:
- postacie: Nerona, Konstantyna Wielkiego
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan
Uczeń zna:
- postacie: św. Pawła, św. Piotra
Uczeń rozumie:
- przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o narodzinach chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianiu się w czasach starożytnych
Antyczny
Rzym
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
Wymagania z tematów:
11-14
15.
Cesarstwo bizantyjskie
Uczeń zna:
- daty: 476, 1453
- postać: Justyniana I Wielkiego
- podstawowe różnice między Kościołem katolickim i Kościołem prawosławnym
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Bizancjum, wielka schizma wschodnia, Kościół katolicki, Kościół prawosławny
- przyczyny rozłamu chrześcijaństwa
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Konstantynopol
- wymienić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego
Uczeń zna:
- przyczyny podziału Imperium Rzymskiego na część zachodnią i wschodnią
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Hagia Sophia, spór o pierwszeństwo w Kościele
Uczeń potrafi:
- umiejscowić w przestrzeni zasięg i zmiany terytorialne cesarstwa bizantyjskiego
- wymienić największe osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury
- opowiedzieć o dokonaniach Bizancjum w dziedzinie architektury
Uczeń zna:
- datę: 1054
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Germanie, tzw. Kodeks Justyniana
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd świątyni Hagia Sophia
- scharakteryzować relacje między wschodnimi i zachodnimi chrześcijanami
Uczeń zna:
- datę: 395
Uczeń rozumie:
- pojęcia: „Nowy Rzym”, ikona, patriarcha, klątwa
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności upadku cesarstwa bizantyjskiego
- przedstawić dokonania Justyniana Wielkiego
- przedstawić okoliczności, w których doszło do wielkiej schizmy wschodniej
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności powstania i rozwój Konstantynopola
- ocenić postać Justyniana Wielkiego
16.
Początki
islamu
Uczeń zna:
- datę: 622
- postać: Mahometa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Arabowie, islam, muzułmanin, Koran
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę
- zlokalizować na mapie podboje dokonane przez Arabów od VII do IX w.
Uczeń zna:
- zasady islamu
- przykłady osiągnięć cywilizacji arabskiej
Uczeń rozumie:
- pojęcia: ramadan, dżihad (święta wojna)
Uczeń potrafi:
- opisać warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim
- opowiedzieć o podbojach arabskich
- wskazać wyrazy pochodzenia arabskiego obecne we współczesnym języku polskim
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Al-Kaba, hidżra
- rolę Arabów jako pośredników między cywilizacją Wschodu i Zachodu
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować życie i wierzenia plemion arabskich przed VII w.
- wyjaśnić, co zadecydowało o sukcesach podbojów arabskich
- zlokalizować na mapie główne ośrodki polityczne Arabów
- dostrzec wpływ kultury islamskiej na Europę
Uczeń rozumie:
- pojęcia: kalif, kalifat
- wpływ religii na politykę ekspansji prowadzoną przez Arabów
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować system religijny stworzony przez Mahometa
- opowiedzieć o osiągnięciach cywilizacji arabskiej
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jak doszło do powstania islamu
- dostrzec związki między islamem a judaizmem i chrześcijaństwem
17.
Państwo
Karola
Wielkiego
Uczeń zna:
- postać: Karola Wielkiego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: odrodzenie karolińskie
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zasięg Imperium Karolińskiego
Uczeń rozumie:
- przyczyny, które skłoniły Chlodwiga do przyjęcia chrztu
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie pierwsze siedziby Franków
- określić rolę chrześcijaństwa w umacnianiu państwa Franków
- wyjaśnić, w czym przejawiało się odrodzenie karolińskie
Uczeń zna:
- daty: 756, 800
- postacie: Chlodwiga, Pepina Krótkiego
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o podbojach dokonanych przez Karola Wielkiego
- przedstawić okoliczności odnowienia zachodniego cesarstwa rzymskiego
Uczeń rozumie
- pojęcie: sztuki wyzwolone
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności utworzenia Państwa Kościelnego
- scharakteryzować organizację państwa Karola Wielkiego
Uczeń rozumie:
- znaczenie porozumienia między Pepinem Krótkim a papieżem dla losów obu tych przywódców
Uczeń potrafi:
- porównać Imperium Karolińskie ze starożytnym cesarstwem rzymskim
- ocenić rolę Karola Wielkiego w rozwoju cywilizacji europejskiej
18.
Nowe
państwa
w Europie
Uczeń zna:
- datę: 843
- postać: Ottona I
- postanowienia traktatu w Verdun
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Słowianie
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie państwa powstałe w wyniku postanowień traktatu w Verdun
- wymienić państwa słowiańskie utworzone w X w.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: możnowładca, Święte Cesarstwo Rzymskie
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie obszary wchodzące w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego
- zlokalizować na mapie nowe państwa powstałe w Europie od IX w.
Uczeń zna:
- datę: 962
- postacie: Lotara, Karola Łysego, Ludwika Niemieckiego
- największe zagrożenia dla wczesno-średniowiecznej Europy
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Normanowie
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności rozpadu monarchii Karola Wielkiego
- opowiedzieć o dokonaniach Ottona I
Uczeń zna:
- datę: 955
Uczeń potrafi:
- przedstawić sytuację polityczną w Europie od II połowy IX w.
- przedstawić okoliczności powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego
- scharakteryzować relacje między Słowianami a władcami niemieckimi
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jak doszło do powstania Królestwa Niemiec i Królestwa Węgier
19.
Walka
cesarza
z papieżem
Uczeń zna:
- postacie: Grzegorza VII, Henryka IV
- postanowienia ugody w Wormacji
Uczeń rozumie:
- pojęcie: inwestytura
- istotę sporu o inwestyturę
Uczeń potrafi:
- przedstawić poglądy Grzegorza VII na temat pozycji papieża w Europie
- przedstawić poglądy Henryka IV na temat pozycji cesarza w Europie
Uczeń zna:
- datę: 1122
Uczeń rozumie:
- istotę sporu między Grzegorzem VII a Henrykiem IV
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jaki wpływ na pozycję papieża i cesarza w Europie miał spór o inwestyturę
Uczeń zna:
- daty: 1059, 1077
Uczeń rozumie:
- pojęcie: konklawe
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować sytuację panującą we wczesno-średniowiecznym Kościele
Uczeń rozumie:
- pojęcia: pastorał, reforma kluniacka, kardynał, antypapież
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić założenia reformy kluniackiej
Uczeń potrafi:
- przedstawić relacje między papieżem a cesarzem do X w.
- opisać przebieg sporu o inwestyturę
20.
Wyprawy krzyżowe
Uczeń zna:
- postać: Urbana II
- nazwy zakonów rycerskich utworzonych przez krzyżowców
Uczeń rozumie:
- pojęcia: krucjata (wyprawa krzyżowa), zakon rycerski
- cele istnienia zakonów rycerskich
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie państwa założone na Bliskim Wschodzie przez krzyżowców
Uczeń zna:
- daty: 1095, 1096, 1099
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Turcy seldżuccy
- znaczenie Jerozolimy dla wyznawców trzech wielkich religii monoteistycznych
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny krucjat
- przedstawić skutki wypraw krzyżowych
Uczeń rozumie:
- pojęcie: krzyżowiec
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg pierwszej krucjaty
Uczeń zna:
- daty: 1204, 1291
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rekonkwista
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności, w jakich Jerozolima i Palestyna znalazły się w rękach Turków seldżuckich
- wyjaśnić, co wydarzyło się na synodzie w Clermont
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować organizację państw założonych przez krzyżowców
- przedstawić przebieg i skutki czwartej wyprawy krzyżowej
Czasy średniowiecza (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
Wymagania z tematów:
15-20
21.
Feudalna
Europa
Uczeń zna:
- stany średniowiecznego społeczeństwa
Uczeń rozumie:
- pojęcia: stan, rycerstwo, lenno, senior, wasal, feudalizm
Uczeń potrafi:
- przedstawić prawa oraz obowiązki seniora i wasala
Uczeń zna:
- ramy chronologiczne feudalizmu
- podstawowe zasady obowiązujące w systemie feudalnym
Uczeń rozumie:
- pojęcia: suzeren, poddany, hołd lenny, inwestytura, rozdrobnienie feudalne
- zasady, na jakich opierała się organizacja społeczeństwa średniowiecznej Europy
Uczeń potrafi:
- przedstawić zależności społeczne oparte na prawie lennym
Uczeń rozumie:
- pojęcie: ciężkozbrojny
Uczeń potrafi:
- określić cechy charakterystyczne feudalizmu
- wyjaśnić, jak przebiegała uroczystość nadania lenna
Uczeń rozumie:
- wpływ feudalizmu na sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną średniowiecznej Europy
Uczeń potrafi:
- przedstawić proces kształtowania się rycerstwa
Uczeń potrafi:
- ocenić funkcjonowanie systemu feudalnego
22.
Na rycerskim
zamku
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy
Uczeń potrafi:
- przedstawić cechy charakterystyczne wzoru osobowego średniowiecznego rycerza
Uczeń zna:
- najważniejsze elementy zabudowy średnio-wiecznego zamku
Uczeń rozumie:
- pojęcia: turniej rycerski, rozejm boży, pasowanie na rycerza
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jakie były cele organizowania turniejów rycerskich
Uczeń zna:
- elementy uzbrojenia średniowiecznego rycerza
Uczeń rozumie:
- pojęcia: paź, giermek
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o przebiegu turnieju rycerskiego
- wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem
Uczeń rozumie:
- rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować zamek średniowieczny
- wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem
- przedstawić wycho-wanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza
23.
Średniowieczni mieszczanie
i chłopi
Uczeń zna:
- najważniejsze budowle średniowiecznego miasta
- główne zajęcia mieszkańców średniowiecznych miast
- rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznych chłopów
Uczeń rozumie:
- pojęcia: mury miejskie, rynek, ratusz, mieszczanin, cech
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, czym różniło się średniowieczne miasto od średniowiecznej wsi
Uczeń zna:
- grupy społeczne zamieszkujące średniowieczne miasto
Uczeń rozumie:
- pojęcia: baszta, patrycjat, pospólstwo, plebs, rada miejska, pańszczyzna, dziesięcina
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, kto i w jaki sposób zarządzał średniowiecznym miastem
- przedstawić pozycję chłopów na tle pozycji przedstawicieli innych stanów społecznych
- wyjaśnić znaczenie cechów w życiu gospodarczym miasta
Uczeń rozumie:
- pojęcia: prawa miejskie, sołtys
Uczeń potrafi:
- przedstawić warunki życia w średniowiecznym mieście
- przedstawić warunki życia w średniowiecznej wsi
Uczeń rozumie:
- pojęcia: czeladnik, majstersztyk
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować mieszkańców średniowiecznego miasta i ich życie
- scharakteryzować stan chłopski w średniowieczu
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd średniowiecznego miasta
- porównać kulturę miejską z kulturą rycerską
24. Duchowieństwo
i kultura średniowiecza
Uczeń zna:
- nazwy największych zakonów w średnio-wiecznej Europie
Uczeń rozumie:
- pojęcia: średniowieczny uniwersalizm, benedyktyni, franciszkanie
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić istotę średniowiecznego uniwersalizmu
Uczeń zna:
- cechy charakterystyczne stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze
Uczeń rozumie:
- pojęcia: styl romański, styl gotycki, ostrołuki, uniwersytet
Uczeń potrafi:
- odróżnić styl romański od gotyckiego
- podać przykłady budowli w stylu romańskim i gotyckim
- wymienić miasta, w których powstały pierwsze uniwersytety
Uczeń zna:
- ramy chronologiczne występowania stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zakon żebraczy
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd klasztoru w Sankt Gallen
- wyjaśnić przyczyny powstania uniwersytetów
Uczeń zna:
- postacie: św. Benedykta, św. Franciszka z Asyżu
- główne zalecenia reguły zakonnej benedyktynów
Uczeń rozumie:
- pojęcie: reguła
- znaczenie religii i Kościoła w funkcjonowaniu średniowiecznego społeczeństwa
Uczeń potrafi:
- ocenić rolę uniwersytetów
Uczeń rozumie:
- wkład benedyktynów w rozwój kultury średniowiecznej Europy
Uczeń potrafi:
- przedstawić główne założenia działalności średniowiecznych zakonów
Społeczeństwo średniowiecznej
Europy
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
Wymagania z tematów:
21-24
25.
Początki
Polski
Uczeń zna:
- daty: 966, 972
- postacie: Mieszka I, Dobrawy
- nazwy plemion zamieszkujących ziemie polskie w IX w.
- legendy dotyczące początków państwa polskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Słowianie, Piastowie, Polanie
Uczeń potrafi:
- zlokalizować na mapie obszar państwa Polan oraz terytorium państwa Mieszka I na początku i pod koniec jego panowania
- wymienić najważniejsze przyczyny chrztu Polski
- wskazać na mapie Cedynię
Uczeń zna:
- datę: ok. 960
- ramy chronologiczne panowania dynastii Piastów w Polsce
Uczeń rozumie:
- pojęcia: plemię, monarchia patry-monialna, drużyna
- dlaczego o Polsce w X w. mówi się państwo Mieszka I
- znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka dla państwa polskiego
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jakie zmiany w państwie i w społeczeństwie spowodował chrzest Mieszka
- wymienić tereny podbite przez Mieszka I
Uczeń zna:
- postać: Hodona
- grupy społeczne zamieszkujące państwo Mieszka I
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, w jakich okolicznościach władzę na ziemiach polskich przejęli Piastowie
- przedstawić okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka
Uczeń potrafi:
- przedstawić organizację państwa Mieszka I
Uczeń potrafi:
- przedstawić polityczne i militarne dokonania władcy po przyjęciu chrztu
26.
Polska
Bolesława Chrobrego
Uczeń zna:
- daty: 1000, 1025
- postacie: Bolesława Chrobrego, biskupa Wojciecha
- decyzje dotyczące organizacji kościelnej w Polsce podjęte przez papieża
Uczeń rozumie:
- pojęcie: zjazd gnieźnieński
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o zjeździe gnieźnieńskim
- wskazać na mapie arcybiskupstwo i biskupstwa utworzone w Polsce w 1000 r.
Uczeń zna:
- datę: 997
- postać: Ottona III
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Prusowie, wyprawa misyjna
- znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego
- przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Bolesława Chrobrego
Uczeń zna:
- daty: 1002–1018
Uczeń rozumie:
- pojęcie: wojna podjazdowa
- przyczyny, które skłoniły księcia Bolesława do zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus
Uczeń potrafi:
- przedstawić wygląd i uzbrojenie wojownika należącego do drużyny książęcej
- przedstawić rozwój terytorialny państwa Bolesława Chrobrego
Uczeń zna:
- daty: 1004, 1018
Uczeń potrafi:
- ocenić skutki zjazdu gnieźnieńskiego
- przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wyprawy na Kijów
- ocenić polityczne znaczenie koronacji
Uczeń rozumie:
- rolę i znaczenie drużyny książęcej
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg i skutki wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha
- przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wojen polsko-niemieckich w latach 1002–1018
- ocenić dokonania Bolesława Chrobrego
27.
W najdawniejszej Polsce
Uczeń zna:
- przykładowe obowiązki mieszkańców najdawniejszej Polski
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jakie było przeznaczenie grodów w państwie pierwszych Piastów
Uczeń zna:
- zadania drużyny książęcej
Uczeń potrafi:
- przedstawić organizację państwa polskiego w X i XI w.
- przedstawić strukturę i zadania mieszkańców Polski w X i XI w.
Uczeń zna:
- produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski
Uczeń rozumie:
- zależności między księciem, drużyną a mieszkańcami w państwie Mieszka
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd grodu na Ostrowie Lednickim
Uczeń potrafi:
- przedstawić warunki życia mieszkańców Polski pierwszych Piastów
- opisać życie i obyczaje mieszkańców Polski w X i XI w.
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować państwo pierwszych Piastów
- ocenić wpływ chrztu i tworzenia się państwowości polskiej na życie mieszkańców państwa pierwszych Piastów
28.
Upadek
i odbudowa państwa
Uczeń zna:
- datę: 1031
- postacie: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, biskupa Stanisława
Uczeń potrafi:
- wskazać przyczyny kry-zysu państwa polskiego za panowania Mieszka II
- przedstawić skutki powstania ludowego w Wielkopolsce i najazdu Brzetysława na ziemie polskie
Uczeń zna:
- daty: 1038, 1058, 1076
Uczeń rozumie:
- pojęcie: powstanie ludowe
Uczeń potrafi:
- synchronizować wyda-rzenia w Polsce z wyda-rzeniami w Europie Zachodniej w XI w.
- przedstawić podłoże i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem
Uczeń potrafi:
- omówić sposób utrzymania wojska, który rozwinął się za panowania Kazimierza Odnowiciela
- omówić zmiany terytorialne państwa pierwszych Piastów
Uczeń zna:
- daty: 1039, 1079
- postać: Brzetysława
Uczeń potrafi:
- opisać sytuację na ziemiach polskich po śmierci Mieszka II
- ocenić skutki polityki Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować i ocenić dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego
29.
Polska
Bolesława Krzywoustego
Uczeń zna:
- datę: 1138
- postacie: Bolesława Krzywoustego, Anonima tzw. Galla
- władców piastowskich rządzących Polską od X do XII w.
Uczeń rozumie:
- pojęcia: ustawa sukcesyjna, zasada senioratu, senior, dzielnica senioralna, dzielnice dziedziczne
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny wydania ustawy sukcesyjnej
- wskazać na mapie dzielnice utworzone na mocy ustawy sukcesyjnej
Uczeń zna:
- daty: 1108, 1109
- postacie: Władysława Hermana, Zbigniewa, Henryka V
Uczeń potrafi:
- przedstawić przyczyny sporu między Bolesławem a Zbigniewem i wyjaśnić, jaki był jego finał
- wymienić żądania Henryka V wobec Bolesława
- wskazać na mapie Głogów
- przedstawić założenia ustawy sukcesyjnej
- wskazać skutki wydania ustawy sukcesyjnej
Uczeń zna:
- daty: 1079, 1102
- pojęcie: trybut
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie podział ziem polskich po śmierci Władysława Hermana
- przedstawić charakter działań zbrojnych prowadzonych przez Bolesława w czasie wojny z Niemcami
Uczeń rozumie:
- dlaczego Bolesław Krzywousty zdecydował się na odbycie publicznej pokuty po śmierci Zbigniewa
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wojny Bolesława Krzywoustego z Niemcami
- przedstawić okoliczności podboju Pomorza
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić znaczenie Pomorza dla funkcjonowania gospodarki państwa polskiego
- ocenić dokonania Bolesława Krzywoustego
Polska pierwszych Piastów
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
Wymagania z tematów:
25-29
30.
Rozbicie dzielnicowe
Polski
Uczeń zna:
- daty: 1228, 1230
- postać: Konrada Mazowieckiego
- ramy chronologiczne rozbicia dzielnicowego Polski
Uczeń rozumie:
- pojęcia: rozbicie dzielnicowe Polski, Krzyżacy (zakon krzyżacki)
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich
- wskazać na mapie ziemię chełmińską
Uczeń zna:
- postać: Władysława Wygnańca
- przyczyny upadku zasady senioratu
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Inflanty
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie ziemie utracone przez Polskę w okresie rozbicia dzielnicowego
- przedstawić konsekwencje rozbicia dzielnicowego Polski
Uczeń zna
- daty: 1190, 1283
Uczeń rozumie:
- dlaczego pojawienie się Krzyżaków było zagrożeniem dla państwa polskiego
Uczeń potrafi:
- wskazać przejawy i skutki słabej obronności granic Polski w okresie rozbicia dzielnicowego
- scharakteryzować działalność Krzyżaków prowadzoną na opanowanych terenach
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności wygnania Władysława z Polski
- opowiedzieć o roli Brandenburgii i celach politycznych tego państwa
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować okres rozbicia dzielnicowego
- przedstawić rozwój terytorialny państwa krzyżackiego
- ocenić skutki sprowadzenia zakonu krzyżackiego dla państwa polskiego
31.
Polska
w XIII wieku
Uczeń rozumie:
- pojęcie: kolonizacja niemiecka
Uczeń potrafi:
- określić ramy czasowe kolonizacji niemieckiej
- wskazać na mapie obszary objęte kolonizacją niemiecką
- przedstawić skutki kolonizacji niemieckiej
Uczeń zna:
- postać: Henryka Brodatego
- podstawowe założenia lokacji na prawie niemieckim
Uczeń rozumie:
- pojęcia: czynsz, wolnizna, prawo składu
- na czym polegała lokacja na prawie niemieckim
Uczeń potrafi:
- wskazać szanse i zagrożenia dla Polski i Polaków wynikające z pojawienia się dużej grupy ludności obcej językowo i kulturowo
- wymienić towary sprzedawane przez mieszkańców Polski, a także sprowadzane do Polski ze Wschodu i z Zachodu
Uczeń rozumie:
- pojęcie: gospodarka towarowo-pieniężna
Uczeń potrafi:
- przedstawić politykę Henryka Brodatego
- wyjaśnić, jak doszło do powstania gospodarki towarowo-pieniężnej na ziemiach polskich
Uczeń rozumie:
- przyczyny, które skłaniały osadników niemieckich do przybywania na ziemie polskie
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować rozwój cywilizacyjny Śląska w XIII w.
- dostrzec związki między rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym
Uczeń potrafi:
- przedstawić sytuację gospodarczą miast i wsi w XIII w.
32.
Dążenie
do jedności państwa
Uczeń potrafi:
- wymienić przedstawicieli społeczeństwa polskiego, którzy popierali ideę zjednoczenia ziem polskich
- wyjaśnić, z jakich powodów niektóre grupy społeczeństwa popierały ideę zjednoczenia ziem polskich
Uczeń zna:
- datę: 1241
- postać: Henryka Pobożnego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Mongołowie (Tatarzy)
Uczeń potrafi:
- porównać armię mongolską z europejskim rycerstwem
Uczeń zna:
- postać: Wincentego Kadłubka
Uczeń rozumie:
- znaczenie klęski w bitwie pod Legnicą dla przebiegu procesu jednoczenia ziem polskich
Uczeń potrafi:
- opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Legnicą
- opisać uzbrojenie wojownika mongolskiego
Uczeń zna:
- daty: 1238, 1240
- postać: Czyngis-chana
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności, przebieg i skutki najazdu Mongołów na ziemie polskie
- scharakteryzować rolę Kościoła w procesie jednoczenia ziem polskich
Uczeń potrafi:
- ocenić rolę Kościoła w utrzymaniu jedności ziem polskich
33.
Zjednoczona Polska
Uczeń zna:
- datę: 1320
- postać: Władysława Łokietka
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie ziemie zajęte przez Władysława Łokietka i pozostające poza granicami państwa
Uczeń zna:
- daty: 1296, 1300, 1308, 1309, 1331
- postać: Przemysła II
Uczeń rozumie:
- pojęcie: rzeź Gdańska
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, jak doszło do śmierci Przemysła II
- wskazać na mapie zasięg terytorialny państwa Przemysła II
- wymienić etapy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka
Uczeń zna:
- daty: 1295, 1305,
1327–1332
- postać: Wacława II
Uczeń rozumie:
- pojęcia: starosta, proces w Inowrocławiu
Uczeń potrafi:
- przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Przemysła II
- scharakteryzować rządy Wacława II
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować relacje polsko-
-krzyżackie w latach 1308–1309 oraz w latach 1320–1332
Uczeń potrafi:
- ocenić panowanie Władysława Łokietka
34.
Polska
Kazimierza Wielkiego
Uczeń zna:
- daty: 1333, 1364, 1370
- postać: Kazimierza Wielkiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: uniwersytet, zjazd monarchów w Krakowie
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie panowania Kazimierza Wielkiego
- wyjaśnić przyczyny założenia Akademii Krakowskiej
Uczeń zna:
- datę: 1343
- najważniejsze zagrożenia zewnętrzne państwa polskiego po 1333 r.
- postanowienia pokoju w Kaliszu
Uczeń rozumie:
- pojęcia: pokój wieczysty w Kaliszu, tolerancja religijna
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić rolę Kazimierza Wielkiego w tworzeniu pozycji Polski w Europie
Uczeń zna:
- wyrok sądu papieskiego w Warszawie
Uczeń rozumie:
- pojęcia: proces w Warszawie, statuty praw
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie obronności kraju
Uczeń zna:
- daty: 1339, 1340
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować pozycję międzynarodową Polski na początku panowania Kazimierza Wielkiego
- omówić dokonania Kazimierza Wielkiego w polityce wewnętrznej
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować zmiany struktury społecznej i wyznaniowej na ziemiach polskich po zajęciu Rusi Halickiej
- ocenić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej
Polska rozbita
na dzielnice i zjednoczona (lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
Wymagania z tematów:
30-34
35.
Unia
Polski
z Litwą
Uczeń zna:
- daty: 1370, 1385, 1386
- postacie: Jadwigi Andegaweńskiej, Władysława Jagiełły
- postanowienia umowy o unii zawartej w Krewie
Uczeń rozumie:
- pojęcie: unia personalna
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej
- wskazać na mapie państwo polsko-
-litewskie po zawarciu unii
Uczeń zna:
- datę: 1384
- postać: Ludwika Węgierskiego
- wrogów Wielkiego Księstwa Litewskiego
Uczeń rozumie:
- korzyści wynikające z unii dla Polski i dla Wielkiego Księstwa Litewskiego
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić okoliczności zawarcia unii personalnej między Polską i Węgrami
- wskazać na mapie państwo polsko-
-węgierskiej powstałe w wyniku unii personalnej oraz Wielkie Księstwo Litewskie
Uczeń zna:
- datę: 1400
Uczeń rozumie:
- pojęcie: Uniwersytet Jagielloński
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny nadania przez Ludwika Węgierskiego przywileju polskiemu rycerstwu
- przedstawić okoliczności, w jakich doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej
Uczeń rozumie:
- pojęcie: bojarzy
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania Ludwika Węgierskiego jako króla Polski
- przedstawić najważniejsze problemy Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV w.
Uczeń potrafi:
- ocenić znaczenie odnowienia Akademii Krakowskiej
36.
Wielka
wojna
z zakonem krzyżackim
Uczeń zna:
- daty: 1409–1411, 15 VII 1410, 1411
- siły walczące w bitwie pod Grunwaldem po stronie polsko-
-litewskiej oraz krzyżackiej
- postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: wielka wojna, pierwszy pokój toruński
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie Grunwald
- wskazać na mapie miejsca związane z postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego
Uczeń rozumie:
- znaczenie polsko-
-litewskiego zwycięstwa pod Grunwaldem
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić przyczyny konfliktu polsko-
-krzyżackiego za panowania Władysława Jagiełły
- wyjaśnić okoliczności wybuchu wielkiej wojny z zakonem krzyżackim
Uczeń potrafi:
- przedstawić relacje między Polakami i Litwinami a Krzyżakami po zawarciu unii
- dostrzec dysproporcje między zwycięstwem grunwaldzkim a postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego
- wyjaśnić przyczyny klęski Krzyżaków pod Grunwaldem
Uczeń rozumie:
- dlaczego unia polsko-
-litewska negatywnie odbiła się na sytuacji politycznej zakonu krzyżackiego
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd zamku krzyżackiego w Malborku
- przedstawić przebieg bitwy pod Grunwaldem
Uczeń potrafi:
- ocenić skutki wielkiej wojny dla państwa polsko-litewskiego oraz dla zakonu krzyżackiego
37.
Synowie
Jagiełły
Uczeń zna:
- daty: 1454, 1466
- postacie: Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka
- okres, w którym istniała w Polsce monarchia dziedziczna
- postanowienia drugiego pokoju toruńskiego
Uczeń rozumie:
- pojęcia: monarchia dziedziczna, monarchia elekcyjna, wojna trzynastoletnia, drugi pokój toruński, lenno, Prusy Zakonne, Prusy Królewskie
- charakter monarchii Jagiellonów
Uczeń potrafi:
- wskazać na mapie tereny odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej
Uczeń zna:
- daty: 1444, 1453
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Związek Pruski, inkorporacja, pospolite ruszenie
- charakter monarchii Jagiellonów
Uczeń potrafi:
- wymienić przyczyny wybuchu wojny z Krzyżakami
Uczeń zna:
- datę: 1440
Uczeń rozumie:
- pojęcia: Turcy osmańscy, wojsko najemne
Uczeń potrafi:
- lokalizować na mapie imperium Turków osmańskich i państwa zagrożone ich najazdem
- przedstawić przebieg wojny trzynastoletniej
Uczeń zna:
- daty: 1434, 1447, 1462
Uczeń rozumie:
- znaczenie klęski warneńskiej dla unii Polski z Węgrami oraz z Litwą
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, na czym polegało zagrożenie tureckie w Europie w XV w.
- przedstawić okoliczności zawarcia drugiej unii Polski z Węgrami
- wyjaśnić okoliczności klęski w bitwie pod Warną
- zanalizować przyczyny i skutki wystąpienia Związku Pruskiego przeciw Krzyżakom
Uczeń potrafi:
- przedstawić przebieg wojny z Turcją
- ocenić znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego i ujścia Wisły dla dalszego rozwoju państwa polskiego
38.
Od rycerstwa
do szlachty
Uczeń zna:
- stany sejmujące w sejmie walnym oraz ich uprawnienia
- Uczeń rozumie:
pojęcia: przywilej, szlachta, przywilej szlachecki, posłowie, sejm walny
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić wpływ przywilejów na pozycję króla w Polsce
Uczeń zna:
- treść przywilejów koszyckiego i cerekwicko-
-nieszawskiego oraz wydanych w Czerwińsku, Jedlni i Krakowie
- treść konstytucji Nihil novi
Uczeń rozumie:
- pojęcia: przywilej koszycki, przywilej cerekwicko-nieszawski, sejmiki szlacheckie, sejm walny, monarchia stanowa
- przyczyny słabości miast i mieszczaństwa w Polsce
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, dlaczego wykształciła się polityczna reprezentacja stanu szlacheckiego
- wyjaśnić, dlaczego w Polsce nie doszło do wykształcenia się monarchii stanowej
Uczeń zna:
- daty: 1374, 1422, 1430, 1433, 1454, 1505
Uczeń rozumie:
- pojęcie: konstytucja (ustawa sejmowa)
- wpływ przywilejów na proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę
- relacje między instytucjami sprawującymi władzę w Polsce
Uczeń potrafi:
- opisać wygląd
XVI-wiecznych przedstawicieli stanu szlacheckiego
- opisać wygląd
XVIII-wiecznego dworu szlacheckiego
Uczeń rozumie:
- pojęcie: ustrój monarchiczno-
-szlachecki
- związek między nadawanymi szlachcie przywilejami a jej rosnącą pozycją polityczną w państwie
- znaczenie uchwalenia konstytucji Nihil novi
Uczeń potrafi:
- scharakteryzować rozwój uprawnień stanu szlacheckiego
- wyjaśnić organizację oraz sposób działania sejmu walnego
Uczeń rozumie:
- rolę i znaczenie szlachty w kształtowaniu ustroju Polski
Uczeń potrafi:
- opisać sposób funkcjonowania sejmików szlacheckich
- przedstawić okoliczności wykształcenia się sejmu walnego
- scharakteryzować ustrój Polski od XVI do XVIII w.
- ocenić wpływ rosnącej pozycji szlachty na pozycję króla i innych stanów społecznych
39.
Polska
i Litwa
w XV wieku
Uczeń zna:
- postać: Mikołaja Kopernika
Uczeń rozumie:
- pojęcie: tolerancja religijna
Uczeń potrafi:
- przedstawić dokonania Mikołaja Kopernika
Uczeń zna:
- postacie: Wita Stwosza, Pawła Włodkowica, Jana Długosza
- główne narodowości i wyznania w Polsce średniowiecznej
Uczeń rozumie:
- przyczyny istnienia tolerancji religijnej w Polsce
Uczeń potrafi:
- przedstawić dorobek kultury schyłku średniowiecza w Polsce
- przedstawić dokonania Pawła Włodkowica i Jana Długosza
Uczeń rozumie:
- pojęcia: szkoła parafialna, szkoła katedralna
Uczeń potrafi:
- porównać rozwój cywilizacyjny ziem polskich i Europy Zachodniej w średniowieczu
- opisać wygląd ołtarza Wita Stwosza
- scharakteryzować działalność Akademii Krakowskiej w okresie późnego średniowiecza
Uczeń zna:
- sytuację przedstawicieli innych religii i wyznań w Europie Zachodniej
Uczeń rozumie:
- pojęcie: stypendium
Uczeń potrafi:
- przedstawić strukturę i funkcjonowanie średniowiecznego szkolnictwa
- scharakteryzować społeczeństwo Polski późnego średniowiecza
Uczeń potrafi:
- ocenić rolę Kościoła w systemie edukacji w średniowieczu
Polska
i Litwa
(lekcja powtórzeniowa)
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Sprawdzian wiadomości
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39
Wymagania z tematów:
35-39