ocena

minimum na ocenę

celujący

celujący -

bardzo dobry +

bardzo dobry

bardzo dobry -

dobry +

dobry

dobry -

dostateczny+

dostateczny

dostateczny-

dopuszczający+

dopuszczający

dopuszczający-

niedostateczny+

niedostateczny

100 %

99%-96%

95%-91%

90%

89%-86%

85%-76%

75%

74%-70%

69%-56%

             55%

54%-50%

49%-36%

35%

34%-32%

31%-30%

poniżej 30%

ocena

           punkty

celujący

bardzo dobry

dobry

dostateczny

dopuszczający

niedostateczny

               10

           9,9 – 9,0

           8,9 – 7,5

           6,9 – 5,5

           4,9 – 3,5

           3,4 - 0

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

1. Co to jest historia?

Uczeń rozumie:

• pojęcia: historia (dzieje), historyk.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: historia prywatna,
• konieczność poznawania historii w sposób chronologiczny.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, czym zajmuje się historyk,
• podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: historia rodzinna, historia państw.

Uczeń potrafi:

• podać przykłady wydarzeń należących do historii rodzinnej.

Uczeń rozumie:

• historię jako cykl zmian dokonanych przez człowieka.

Uczeń potrafi:

• podać przykłady wydarzeń należących do historii państw.

Uczeń potrafi:

• opisać Kraków w różnych okresach historycznych.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

2. O mierzeniu czasu

Uczeń zna:

• sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie,
• rzymski sposób zapisu cyfr i liczb.

Uczeń rozumie:

• pojęcia:  oś czasu, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), tysiąclecie, zegar,
• zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego.

Uczeń potrafi:

• określić wiek i połowę wieku dla danego wydarzenia historycznego.

Uczeń zna:

• wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: kalendarz,
• dlaczego korzystamy z osi czasu.

Uczeń potrafi:

• obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na osi czasu.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: chronologia,
• znaczenie umieszczania wydarzeń w kolejności chronologicznej.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas.

Uczeń potrafi:

• wymienić poznane typy zegarów.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć historię zegarów.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

3. Jak poznać przeszłość?

Uczeń zna:

• podział źródeł historycznych.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: źródła historyczne, źródła pisane, źródła materialne, źródła ustne.

Uczeń potrafi:

• podać przykłady źródeł pisanych i materialnych.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: archeologia, archeolog, muzeum.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć, na czym polega praca historyka,
• przedstawić zadania muzeów.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: wykopaliska archeologiczne, kronika,
• związki między archeologią a historią.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć, na czym polega praca archeologa,
• podać przykłady odkryć dokonanych przez archeologów.

Uczeń zna:

• przykłady muzeów.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: dziedzictwo historyczne,
• rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jaki sposób badania archeologiczne przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy o przeszłości,
• wyjaśnić, dlaczego trzeba chronić dziedzictwo historyczne.

Uczeń zna:

• okoliczności powstania i upadku osady w Biskupinie.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o odkryciach dokonanych przez archeologów w Biskupinie.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

4. Moja rodzina

Uczeń zna:

• nazewnictwo stosowane do określenia relacji między poszczególnymi członkami rodziny.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rodzina, krewny, przodek.

Uczeń potrafi:

• na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby wchodzące w skład rodziny małej i rodziny wielkiej.

Uczeń zna:

• tradycje własnej rodziny.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rodzina mała, rodzina wielka, pamiątka rodzinna, tradycje rodzinne.

Uczeń potrafi:

• określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi członkami rodziny,
• wymienić przykłady pamiątek rodzinnych.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: genealogia, drzewo genealogiczne.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o wydarzeniu z historii swojej rodziny,
• wyrazić opinię na temat gromadzenia pamiątek rodzinnych i kultywowania tradycji rodzinnych,
• opowiedzieć o własnej pamiątce rodzinnej.

Uczeń zna:

• sposoby umożliwiające poznanie historii rodziny.

Uczeń rozumie:

• znaczenie zdjęć i innych pamiątek rodzinnych jako źródeł historycznych.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej rodziny.

Uczeń potrafi:

• sporządzić drzewo genealogiczne swojej rodziny.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

5. Ojczyzna małych ojczyzn

Uczeń zna:

• sąsiadów Polski,
• nazwy regionów wchodzących w skład Polski.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: region, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Polskę i jej regiony,
• posługiwać się planem miejscowości.

Uczeń zna:

• lokalizację największych zabytków w Polsce,
• zabytki i wydarzenia związane z historią własnej miejscowości,

Uczeń potrafi:

• opisać główne regiony Polski,
• wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną,

• wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka.

Uczeń zna:

• znane postacie i legendy związane z historią własnej miejscowości,
• herb własnej miejscowości.

Uczeń rozumie:

• rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa mała ojczyzna.

Uczeń potrafi:

• opisać swoją małą ojczyznę.

Uczeń potrafi:

• podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju,
• powiązać najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami i wskazać je na mapie,
• zebrać informacje o własnej miejscowości.

Uczeń potrafi:

• przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

6. Polskie symbole i święta narodowe

Uczeń zna:

• postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego,
• oficjalną nazwę państwa polskiego,
• polskie symbole narodowe.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: symbole narodowe, flaga, godło, hymn państwowy (narodowy).

Uczeń potrafi:

• zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych,
• wymienić najważniejsze święta narodowe,
• odśpiewać trzy zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego.

Uczeń zna:

• najważniejsze miejsca pamięci narodowej.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rzeczpospolita (republika), obywatel, miejsce pamięci narodowej, święto narodowe.

Uczeń potrafi:

• zlokalizować lokalne miejsca pamięci narodowej.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej,
• opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej,
• wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej,
• wyjaśnić, dlaczego obchodzimy święta narodowe.

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze miejsca pamięci narodowej i wytłumaczyć ich znaczenie,

• wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych.

Uczeń potrafi:

• opisać lokalne miejsca pamięci narodowej.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

7. Legendy o początkach Polski

Uczeń zna:

• najważniejsze legendy związane z początkami Polski.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: plemię, gród, legenda.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno.

Uczeń zna:

• głównych bohaterów polskich legend.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: dynastia, kolebka.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć najważniejsze polskie legendy,
• wymienić różnice między legendą a historią.

Uczeń potrafi:

• rozpoznać cechy charakterystyczne legendy,
• odróżniać fikcję od prawdy historycznej,
• wyjaśnić, kim byli Słowianie.

Uczeń rozumie:

• znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie siedziby Słowian.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Dawni Słowianie

Uczeń zna:

• nazwy głównych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie.

Uczeń zna:

• główne zajęcia Słowian.

Uczeń rozumie:

• rolę i znaczenie grodów.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie tereny w Europie zamieszkane przez plemiona słowiańskie.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rzemieślnik.

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd grodu słowiańskiego,
• opisać wygląd słowiańskiej chaty.

Uczeń potrafi:

• opisać warunki naturalne panujące na ziemiach polskich w X w.,
• przedstawić warunki życia Słowian w X w.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

8. Chrzest Polski

Uczeń zna:

• datę: 966,
• postacie: Mieszka I, Dobrawy,
• przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu.

Uczeń rozumie:

Ÿ pojęcie: poganin.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie państwo Mieszka I.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: gród.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, dlaczego Mieszko I przyjął chrzest,
• opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r.,
• wyjaśnić, jak zmieniła się sytuacja polityczna Polski w Europie po chrzcie Mieszka I.

Uczeń zna:

Ÿ datę: ok. 960.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: kultura zachodnioeuropejska,
• znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski.

Uczeń potrafi:

• określić zasięg terytorialny państwa Mieszka I,

• przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: kurhan, palatium.

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd grodu w Gnieźnie,
• wymienić elementy kultury zachodnioeuropejskiej, którą Polska przyjęła po 966 r.

Uczeń potrafi:

• omówić wierzenia Polan.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Początki chrześcijaństwa w Polsce

Uczeń rozumie:

• pojęcie: zakonnik (mnich).

Uczeń rozumie:

• co się zmieniło w państwie Polan po przyjęciu chrztu przez Mieszka.

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze zmiany, jakie w życiu Polan wprowadziła religia chrześcijańska.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: łacina.

Uczeń potrafi:

• opisać życie i obyczaje Polan przed przyjęciem chrztu.

Uczeń rozumie:

• znaczenie niektórych słów Słowian.

Uczeń potrafi:

• dostrzec przykłady wpływu obcych języków na język Polan i język polski.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

9. Pierwszy król Polski

Uczeń zna:

• daty: 992, 1000, 1025,
• postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: zjazd gnieźnieński.

Uczeń potrafi:

• wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego.

Uczeń zna:

• datę: 997.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: wyprawa misyjna, wojowie.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego,
• opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego,
• zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami.

Uczeń zna:

• postać: Ottona III.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: diadem,
• znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego.

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować postać biskupa Wojciecha,

• wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus,
• omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus,
• omówić dokonania Bolesława Chrobrego.

Uczeń rozumie:

• znaczenie symbolicznej koronacji Bolesława Chrobrego dokonanej przez Ottona III,
• znaczenie właściwej koronacji Bolesława Chrobrego.

Uczeń potrafi:

• opisać okoliczności powstania Drzwi Gnieźnieńskich i wyjaśnić, co przedstawiają.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Wojna Bolesława Krzywoustego z Niemcami

Uczeń zna:

• postacie: Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rycerz.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, kim byli rycerze,
• wskazać na mapie Głogów.

Uczeń zna:

• datę: 1109,
• postać: Henryka V.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: katapulta, trebusz, wieża oblężnicza.

Uczeń zna:

• przyczyny konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: trybut.

Uczeń potrafi:

• omówić przebieg konfliktu Bolesława Krzywoustego z Henrykiem V,
• opowiedzieć o machinach oblężniczych używanych w dawnych konfliktach.

Uczeń potrafi:

• opisać przebieg oblężenia Głogowa,

• ocenić postawę obrońców Głogowa.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Zakony w Polsce

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, czym zajmowali się

zakonnicy.

Uczeń potrafi:

• opisać tryb życia mnichów.

Uczeń zna:

• postacie: św. Benedykta, św. Franciszka.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: reguła, jałmużna.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: skryba, skryptorium,
• znaczenie działalności zakonów dla rozwoju nauki i kultury na ziemiach polskich.

Uczeń potrafi:

• opisać dokonania św. Franciszka,
• wyjaśnić, czym zajmowali się franciszkanie i dominikanie.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jaki sposób działalność benedyktynów przyczyniła się do rozwoju Europy, w tym ziem polskich,
• opisać wygląd skryptorium,
• przedstawić działalność skrybów.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

10. Król Kazimierz Wielki

Uczeń zna:

• daty: 1333, 1333–1370,
• postać: Kazimierza Wielkiego.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: zakon krzyżacki.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo Kazimierza Wielkiego.

Uczeń zna:

• daty: 1364, 1370.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: żak, uniwersytet.

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego,
• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego.

Uczeń zna:

• datę: 1138,
• postacie: Władysława Łokietka, Mikołaja Wierzynka.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rozbicie dzielnicowe Polski,
• przyczyny utworzenia Akademii Krakowskiej.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej, zjazdu monarchów w Krakowie i uczty u Wierzynka.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rajca.

Uczeń potrafi:

• opisać sytuację państwa polskiego na początku panowania Kazimierza Wielkiego,
• wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną,
• ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego.

Uczeń potrafi:

• opisać okoliczności, w jakich doszło do rozbicia dzielnicowego Polski,
• wymienić uczestników uczty u Wierzynka.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

11. Unia Polski z Litwą

Uczeń zna:

• • daty: 1385, 1386,  1386–1572,
  • postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: unia, dynastia Jagiellonów.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Krewo i Wielkie Księstwo Litewskie oraz obszar państwa polsko‑litewskiego po zawarciu unii.

Uczeń rozumie:

• • dlaczego Jadwigę nazywa się królem Polski.

Uczeń potrafi:

• • scharakteryzować osobę Jadwigi i wymienić jej zasługi dla kultury polskiej,
• wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej.

Uczeń zna:

• • daty: 1384, 1399.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności, w jakich Jadwiga stała się władczynią Polski,
  • przedstawić najważniejsze informacje o państwie litewskim w II połowie XIV w.

Uczeń potrafi:

• opisać okoliczności, w jakich doszło do zawarcia unii Polski i Litwy.

Uczeń rozumie:

• • konsekwencje unii dla relacji między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Rycerze i ich zamki

Uczeń zna:

• • najważniejsze elementy konstrukcji zamków rycerskich służące obronie.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: rycerz.

Uczeń potrafi:

• • opisać wygląd rycerskiego zamku.

Uczeń rozumie:

• • co oznacza określenie rycerz bez skazy.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić, czym się zajmował i jak się utrzymywał rycerz.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

12. Wielka wojna z zakonem krzyżackimi

Uczeń zna:

• • daty: 1409–1411, 15 lipca 1410, 1411,
  • postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa,
  • postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego.

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Grunwald i Toruń.

Uczeń potrafi:

• • opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem,
  • opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem,
• zlokalizować na mapie ziemię dobrzyńską.

Uczeń zna:

• • daty: 1308–1309,
  • postacie najważniejszych uczestników bitwy pod Grunwaldem.

Uczeń rozumie:

• konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego.

Uczeń potrafi:

• • omówić relacje miedzy Polską, Litwą a zakonem krzyżackim po 1386 r.,
  • wyjaśnić, dlaczego w XIV w. Polska nie mogła odzyskać ziem utraconych na rzecz zakonu krzyżackiego.

Uczeń potrafi:

• • opisać relacje polsko-

-krzyżackie w XIV w.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Polska spichlerzem Europy

Uczeń zna:

• • najważniejsze budowle Gdańska.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: żuraw.

Uczeń zna:

• • datę: 1466,
  • postanowienia drugiego pokoju toruńskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: drugi pokój toruński.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie zmiany terytorialne Polski po wojnie trzynastoletniej.

Uczeń zna:

• • daty: 1454–1466.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: wojna trzynastoletnia, spichlerz,
• znaczenie dla Polski odzyskania dostępu do morza.

Uczeń potrafi:

• • omówić zmiany gospodarcze na ziemiach polskich w związku z odzyskaniem Pomorza Gdańskiego,
  • opisać wygląd

XVI-wiecznego Gdańska,

• • wyjaśnić, z czego wynikała potęga Gdańska.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: koga, Hanza.

Uczeń potrafi:

• • opisać wygląd kogi.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

13. O Akademii Krakowskiej

Uczeń zna:

• • postać: Mikołaja Kopernika.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: astronom.

Uczeń potrafi:

• umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: żak, Uniwersytet Jagielloński.

Uczeń potrafi:

• • opisać życie krakowskiego żaka,
  • opisać odkrycie Mikołaja Kopernika.

Uczeń zna:

• • datę: 1400,
  • okoliczności odnowienia Akademii Krakowskiej.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: teolog, absolwent, teoria.

Uczeń potrafi:

• • opowiedzieć o działalności Akademii Krakowskiej w XV w.

Uczeń rozumie:

• • dlaczego odkrycie Mikołaja Kopernika zostało poddane krytyce.

Uczeń potrafi:

• • wymienić przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej,
  • przedstawić poglądy uczonych w XV w. na temat budowy wszechświata.

Uczeń potrafi:

• • opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Złoty wiek kultury polskiej

Uczeń zna:

• • postacie: Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, królowej Bony,
  • ramy chronologiczne złotego wieku w kulturze polskiej.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: czasy zygmuntowskie, złoty wiek.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: arras.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić wkład Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta w rozwój kultury polskiej w XVI w.

Uczeń zna:

• • daty: 1507, 1518.

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować postać Zygmunta II Augusta.

Uczeń rozumie:

• • na czym polegał wpływ królowej Bony na rozwój kultury polskiej w XVI w.

Uczeń potrafi:

• • opisać wygląd zamku królewskiego na Wawelu i kaplicy Zygmuntowskiej.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

14. Założyciel Zamościa

Uczeń zna:

• • postacie: Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego,
  • główne budowle Zamościa.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: szlachta, wolna elekcja, Rzeczpospolita, mąż stanu.

Uczeń potrafi:

• opisać działalność Jana Zamoyskiego.

Uczeń zna:

• • datę: 1572,
  • przyczyny wojny Rzeczpospolitej z Moskwą.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: Moskwa, magnat (magnateria), rozejm.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, na czym polegała różnica między rycerstwem a szlachtą.

Uczeń zna:

• • daty: 1576, 1577–1582.

Uczeń rozumie:

• • na czym polegały zagrożenia związane z wolną elekcją.

Uczeń potrafi:

• • wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z wojną Rzeczpospolitej z Moskwą,
  • wymienić urzędy sprawowane przez Jana Zamoyskiego.

Uczeń zna:

• • daty: 1580, 1581–1582, 1582,
  • postać: Iwana Groźnego.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić cele polityczne Stefana Batorego,
  • omówić politykę prowadzoną przez Stefana Batorego.

Uczeń potrafi:

• • opisać wygląd

XVI-wiecznego Zamościa,

• uzasadnić tezę, że Jan Zamoyski był mężem stanu.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Warszawa stolicą Polski

Uczeń zna:

• • postać: Zygmunta III Wazy.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: stolica.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: srebrny wiek.

Uczeń zna:

• • daty: 1587, 1596.

Uczeń potrafi:

• • opisać rolę i znaczenie Krakowa oraz Warszawy w państwie polsko-litewskim.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

15. Potop

Uczeń zna:

• • daty: 1655, 1660,
  • postacie: przeora Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: potop, wojna szarpana.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Częstochowę.

Uczeń zna:

• • postać: Jana Kazimierza,
  • postanowienia pokoju kończącego wojnę ze Szwecją.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: hetman,
  • znaczenie obrony Jasnej Góry dla przebiegu konfliktu ze Szwecją.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jaki wpływ na przebieg potopu miała taktyka wojny szarpanej.

Uczeń zna:

• • daty: 1654, 1656,
  • postać: Karola X Gustawa.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: oddziały partyzanckie.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny konfliktu Rzeczpospolitej ze Szwecją i z Moskwą w XVII w.

Uczeń potrafi:

• • opisać przebieg konfliktu między Rzeczpospolitej a Szwecją,
  • opisać przebieg obrony klasztoru na Jasnej Górze,
  • wyjaśnić przyczyny reakcji Polaków na wieść o ataku szwedzkim na klasztor.

Uczeń potrafi:

• • opisać jak zakończył się konflikt Rzeczpospolitej z Moskwą,
• opisać skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII w.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

16. Bitwa pod Wiedniem

Uczeń zna:

• • datę: 1683,
  • postać: Jana III Sobieskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: islam, muzułmanie, odsiecz Wiednia, husaria.

Uczeń potrafi:

• usytuować w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego.

Uczeń potrafi:

• • opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego,
  • opisać wygląd pałacu w Wilanowie.

Uczeń zna:

• • daty: 1672, 1673,
  • postać: Kara Mustafy.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: sułtan, imperium, Allah, wielki wezyr, janczar,
  • znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem.

Uczeń zna:

• • elementy uzbrojenia husarza i janczara.

Uczeń potrafi:

• • opisać przebieg oblężenia Wiednia,
  • porównać uzbrojenie husarza i janczara,
  • opisać prywatne życie Jana III Sobieskiego.

Uczeń potrafi:

• opisać organizację państwa tureckiego i jego cele polityczne.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

W czasach Stanisława Augusta

Uczeń zna:

• • daty: 1764–1795,
  • postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: Łazienki Królewskie, czasy stanisławowskie.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jakim celu odbywały się obiady czwartkowe.

Uczeń zna:

• • główne zabytki znajdujące się w zespole pałacowo-parkowym w Łazienkach.

Uczeń rozumie:

• • wpływ Stanisława Augusta Poniatowskiego na kulturę polską w XVIII w.

Uczeń zna:

• • postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Ignacego Krasickiego,
  • ramy chronologiczne czasów saskich.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: czasy saskie.

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o wyglądzie Łazienek Królewskich i znajdujących się tam zabytkach.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić okoliczności wyboru Stanisława Poniatowskiego na króla Polski,
  • opisać przebieg obiadów czwartkowych.

Uczeń potrafi:

• • opisać sytuację Rzeczpospolitej w czasach saskich,
• ocenić dokonania Stanisława Augusta Poniatowskiego w dziedzinie kultury.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

17. Powstanie kościuszkowskie

Uczeń zna:

• • daty: 1772, 3 V 1791, 1793, 1794, 1795,
  • postać: Tadeusza Kościuszki,
  • państwa biorące udział w I, II i III rozbiorze Rzeczpospolitej,
  • przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: rozbiór, kosynierzy.

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie ziemie odebrane Rzeczpospolitej w I, II i III rozbiorze.

Uczeń zna:

• • główne postanowienia Konstytucji 3 maja.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: patrioci, konstytucja, Naczelnik powstania, insurekcja.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności wybuchu i przebieg powstania kościuszkowskiego,
  • wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania kościuszkowskiego.

Uczeń zna:

• • daty: 1792, X 1794,
  • postać: Wojciecha Bartosa.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja i II rozbioru Rzeczpospolitej,
  • opisać okoliczności klęski powstania kościuszkowskiego i III rozbioru Rzeczpospolitej.

Uczeń rozumie:

• • przyczyny utraty niepodległości przez Polskę.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności, w jakich doszło do I rozbioru Rzeczpospolitej,
• wyjaśnić znaczenie polskiego zwycięstwa pod Racławicami.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

18. Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego?

Uczeń zna:

• datę: 1797,
• postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego,
• słowa Mazurka Dąbrowskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: emigracja, Legiony Polskie we Włoszech.

Uczeń potrafi:

• odśpiewać trzy pierwsze zwrotki hymnu narodowego.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić, jak doszło do wyemigrowania części Polaków z kraju po upadku powstania kościuszkowskiego,
  • przedstawić okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech.

Uczeń zna:

• • postać: Napoleona Bonaparte.

Uczeń rozumie:

• • co oznacza sformułowanie: „wolność, równość, braterstwo”.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech,
• wyjaśnić, jak doszło do rozwiązania Legionów Polskich we Włoszech.

Uczeń zna:

• • cele utworzenia Legionów Polskich we Włoszech.

Uczeń potrafi:

• opisać działalność Legionów Polskich we Włoszech.

Uczeń zna:

• • datę: 1927.

Uczeń potrafi:

• • ocenić dokonania Legionów Polskich we Włoszech.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

19. Powstanie styczniowe

Uczeń zna:

• daty: 22/23 I 1863, 1863,
• postać: Romualda Traugutta.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: Królestwo Polskie (Królestwo Kongresowe), branka, tajne państwo,
  • przyczyny wybuchu powstania listopadowego i powstania styczniowego.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić, czym było tajne państwo.

Uczeń zna:

• • daty: 1830, 1831,

1864.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: Rząd Narodowy,
  • charakter powstania styczniowego.

Uczeń potrafi:

• • zlokalizować w przestrzeni powstanie styczniowe.

Uczeń zna:

• • daty: 1799, 1815.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: kongres wiedeński, konfiskata mienia, zsyłka.

Uczeń potrafi:

• omówić funkcjonowanie tajnego państwa.

Uczeń potrafi:

• • porównać stosunek sił między Polakami a wojskiem rosyjskim w 1863 r.,
  • opisać przebieg i okoliczności upadku powstania styczniowego.

Uczeń potrafi:

• • opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830,
• opisać funkcjonowanie Królestwa Polskiego w latach 1815–1830.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

O polską mowę

Uczeń zna:

• • datę: 1901,
  • cele rusyfikacji i germanizacji.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rusyfikacja, germanizacja, strajk szkolny we Wrześni.

Uczeń zna:

• • postać: Michała Drzymały.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić, w jaki sposób Polacy walczyli z rusyfikacją i z germanizacją.

Uczeń rozumie:

• przyczyny podjęcia przez władze rosyjskie polityki rusyfikacyjnej oraz przyczyny podjęcia przez władze niemieckie polityki germanizacyjnej.

Uczeń potrafi:

• omówić działalność władz rosyjskich i władz niemieckich wobec Polaków.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

20. Polska laureatka Nagrody Nobla

Uczeń zna:

• • postać: Marii Skłodowskiej-Curie.

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Nagroda Nobla.

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze wynalazki XIX w.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić sytuację kobiet w XIX w.,
  • wskazać różnice w położeniu kobiet i mężczyzn w XIX w.,
• wyjaśnić, jak zmieniło się życie człowieka dzięki wynalazkom XIX w.

Uczeń zna:

• • postać: Alfreda Nobla,
  • największych wynalazców XIX w.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: pierwiastek.

Uczeń potrafi:

• opisać działalność Marii Skłodowskiej-

-Curie we Francji.

Uczeń potrafi:

• • opisać dzieciństwo Marii Skłodowskiej,
• opowiedzieć o działalności naukowej Marii Skłodowskiej-Curie.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

21. Odzyskanie niepodległości

Uczeń zna:

• • datę: 11 XI 1918,
  • postać: Józefa Piłsudskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: Pierwsza Kompania Kadrowa, Legiony Polskie.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jak doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Uczeń zna:

• • daty: 1914–1918.

Uczeń rozumie:

• • co było przyczyną tzw. kryzysu przysięgowego.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie.

Uczeń zna:

• • datę: VIII 1914.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: państwa centralne, ententa.

Uczeń potrafi:

• • wymienić państwa wchodzące w skład wrogich obozów polityczno-

-wojskowych.

Uczeń zna:

• • przyczyny wybuchu I wojny światowej.

Uczeń rozumie:

• • na czym polegała różnica między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami.

Uczeń potrafi:

• omówić działalność polityczną i wojskową Józefa Piłsudskiego.

Uczeń zna:

• • daty: IV 1917, 1917.

Uczeń potrafi:

• • opisać skutki I wojny światowej,
  • dostrzec związki między sytuacją międzynarodową podczas I wojny światowej a wydarzeniami na ziemiach polskich.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

Wojna polsko-

-radziecka

Uczeń zna:

• • daty: 1919–1921,

13–16 VIII 1920.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: Rosja Radziecka, Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą,
• znaczenie polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej.

Uczeń potrafi:

• • wyjaśnić, dlaczego Bitwę Warszawską nazwano Cudem nad Wisłą,
  • opisać przebieg wojny polsko-radzieckiej.

Uczeń zna:

• • datę: 1921.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: kontratak,
  • cel powstania obrazu Jerzego Kossaka Cud nad Wisłą.

Uczeń potrafi:

• wskazać symboliczne elementy ukazane na obrazie Cud nad Wisłą.

Uczeń zna:

• • daty: 1917, II 1919.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: komunizm.

Uczeń potrafi:

• • opisać sytuację w Rosji po przejęciu władzy przez komunistów.

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować ideologię komunistyczną.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

22. Polskie osiągnięcia

Uczeń zna:

• • postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego,
  • główne budowle w Gdyni okresu międzywojennego,
  • przyczyny budowy Gdyni.

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Gdynię, magistralę kolejową, COP.

Uczeń zna:

• • postanowienia konferencji pokojowej kończącej I wojnę światową dotyczące granic Polski.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy (COP),
• przyczyny powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Uczeń zna:

• • daty: 1922, 1926, 1937.

Uczeń rozumie:

• • z czego wynikały trudności w integracji ziem polskich po rozbiorach.

Uczeń potrafi:

• • opisać okoliczności powstania portu i miasta Gdyni,
  • opisać architekturę Gdyni,
  • omówić proces tworzenia COP.

Uczeń potrafi:

• opisać sytuację gospodarczą na ziemiach polskich po odzyskaniu niepodległości.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

23. Szare Szeregi

Uczeń zna:

• • daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939,
• postacie: Adolfa Hitlera, Aleksego Dawidowskiego „Alka”, Jana Bytnara „Rudego”, Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”,
  • jedną z przyczyn wybuchu II wojny światowej.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: okupacja, hitlerowcy, ruch oporu, Szare Szeregi, Armia Krajowa (AK).

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie państwa, które we IX 1939 r. zaatakowały Polskę.

Uczeń zna:

• • datę: 1943,
  • najważniejsze akcje przeprowadzone przez Szare Szeregi.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: mały sabotaż, Akcja pod Arsenałem.

Uczeń potrafi:

• • omówić działalność Szarych Szeregów.

Uczeń zna:

• • datę: 1941.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: obóz koncentracyjny, kryptonim.

Uczeń potrafi:

• • opisać działalność hitlerowców wobec ludności polskiej na ziemiach okupowanych,
  • omówić organizację Szarych Szeregów w czasie okupacji niemieckiej.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić organizację ruchu oporu na ziemiach polskich,
  • opisać cele i przebieg wybranych akcji przeprowadzonych przez Szare Szeregi.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

24. O żołnierzach niezłomnych

Uczeń zna:

• • daty: 1944, 8 V 1945,
• postacie: Józefa Stalina, Witolda Pileckiego, Danuty Siedzikówny „Inki”.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: rząd londyński (emigracyjny), żołnierze niezłomni (wyklęci).

Uczeń zna:

• • plany Stalina wobec Polski.

Uczeń potrafi:

• • opisać działalność Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny „Inki” w czasie wojny.

Uczeń zna:

• • datę: 1943.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja.

Uczeń potrafi:

• • opisać w jaki sposób Stalin realizował swoje plany wobec Polski,
• przedstawić okoliczności zakończenia II wojny światowej.

Uczeń rozumie:

• • tragedię żołnierzy niezłomnych prowadzących walkę z komunistami w Polsce.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić okoliczności aresztowania, procesu i śmierci Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny „Inki”.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: Urząd Bezpieczeństwa.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić sposoby walki komunistów z przeciwnikami.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

25. Papież Polak

Uczeń zna:

• • daty: 1978–2005,
  • postać: Karola Wojtyły.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL).

Uczeń zna:

• • daty: 1920, 1978,
  • postać: Stefana Wyszyńskiego.

Uczeń potrafi:

• opisać działalność Karola Wojtyły jako papieża Jana Pawła II.

Uczeń zna:

• • daty: 1946, 1956.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: prymas, odwilż.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny odwilży i wskazać jej główne przejawy.

Uczeń rozumie:

• • powód, dla którego władze komunistyczne dążyły do podporządkowania sobie wszystkich organizacji w Polsce.

Uczeń potrafi:

• • opisać życie Karola Wojtyły.

Uczeń potrafi:

• • opisać sytuację w państwie polskim po przejęciu władzy przez komunistów.

Temat lekcji

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy 

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający 

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

26. Pokojowa rewolucja „Solidarności”

Uczeń zna:

• daty: 31 VIII 1980, 13 XII 1981, 1989,
  • postacie: Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Wojciecha Jaruzelskiego.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: porozumienia sierpniowe, NSZZ „Solidarność”, stan wojenny, rozmowy okrągłego stołu.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jakie były skutki rozmów okrągłego stołu.

Uczeń zna:

• • datę: 14 VIII 1980,
  • wybrane żądania robotników zawarte w 21 postulatach.

Uczeń rozumie:

• • pojęcia: postulaty, walka bez przemocy.

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, na czym polegała walka bez przemocy.

Uczeń rozumie:

• • pojęcie: internowani.

Uczeń potrafi:

• • przedstawić stosunek władz komunistycznych do „Solidarności”,
  • opisać okoliczności wprowadzenia i przebieg stanu wojennego w Polsce.

Uczeń zna:

• • daty: 1981, 1983.

Uczeń potrafi:

• • opisać przebieg strajku robotników w Stoczni Gdańskiej,
  • dostrzec krajowy i międzynarodowy odzew, jaki wywołała walka bez przemocy.

Uczeń potrafi:

• omówić gospodarcze skutki rządów .

TEMAT LEKCJI

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

Poziom konieczny

ocena dopuszczająca

Poziom podstawowy

ocena dostateczna

Poziom rozszerzający  ocena dobra

Poziom dopełniający

ocena bardzo dobra

Poziom wykraczający  ocena celująca

1.

Czas

w historii

Uczeń zna:

• sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie
• wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji
• rzymski system zapisywania liczb

Uczeń rozumie:

• pojęcia: nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie),  historia, tysiąclecie
• zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego

Uczeń rozumie:

• pojęcia: prehistoria, epoka

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, czym historia różni się od prehistorii
• wymienić epoki należące do prehistorii i historii
• przedstawić ramy chronologiczne epok historycznych

Uczeń rozumie:

• pojęcie: chronologia

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że podział na epoki jest umowny

2.

Od  myśliwych

do rolników

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rewolucja neolityczna

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie obszar Bliskiego Wschodu
• porównać koczowniczy tryb życia z osiadłym

Uczeń rozumie:

• pojęcia: paleolit (starsza epoka kamienna), neolit (młodsza epoka kamienna), rzemiosło

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić skutki rewolucji neolitycznej

Uczeń zna:

• podstawowe zajęcia ludzi epoki paleolitu i neolitu

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze informacje dotyczące warunków życia ludzi w epoce paleolitu i neolitu
• wyjaśnić, dlaczego zmiany w sposobie życia ludzi epoki neolitu nazwano rewolucją neolityczną

Uczeń zna:

• ramy chronologiczne epoki paleolitu i neolitu

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować epokę paleolitu i neolitu

Uczeń rozumie:

• znaczenie rewolucji neolitycznej

3.

Cywilizacje Sumerów,

doliny Indusu

i Chin

Uczeń zna:

• nazwy rzek, nad którymi powstały pierwsze cywilizacje

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Mezopotamia, Żyzny Półksiężyc

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Żyzny Półksiężyc
• zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizacje Starożytnego Wschodu (Mezopotamii), cywilizacje nad wielkimi rzekami (Indie i Chiny)

Uczeń rozumie:

• pojęcie: pismo obrazkowe

Uczeń potrafi:

• wymienić wspólne cechy pierwszych cywilizacji

Uczeń rozumie:

• pojęcia: społeczeństwo, miasto-państwo

Uczeń potrafi:

• wymienić osiągnięcia Sumerów

Uczeń rozumie:

• pojęcia: cywilizacja, podział pracy

Uczeń potrafi:

• przedstawić dokonania mieszkańców doliny Indusu oraz Chin

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jaki sposób narodziła się cywilizacja Sumerów

4.

Starożytny

Egipt

Uczeń rozumie:

• pojęcia: państwo, faraon, monarchia

Uczeń potrafi:

• zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizację starożytnego Egiptu
• przedstawić warunki naturalne panujące w Egipcie
• rozpoznać starożytne pismo egipskie

Uczeń zna:

• system sprawowania władzy w Egipcie
• organizację społeczeństwa w starożytnym Egipcie
• rodzaje pisma stosowane w starożytnym Egipcie

Uczeń rozumie:

• pojęcia: pisarz, hieroglify, papirus

Uczeń potrafi: 

• umiejscowić w czasie istnienie monarchii w Egipcie
• wytłumaczyć, co oznacza stwierdzenie, że Egipt był darem Nilu i jakie znaczenie miała ta rzeka dla starożytnego Egiptu

Uczeń rozumie:

• pojęcie: danina
• na czym polegała trudność w posługiwaniu się pismem hiero-glificznym

Uczeń potrafi:

• wymienić uprawnienia faraona
• wyjaśnić, jaką rolę w państwie egipskim odgrywali pisarze

Uczeń rozumie:

• pojęcia: ustrój, wezyr, prowincja
• z czego wynikała i na czym polegała nieograniczona władza faraona

Uczeń potrafi:

• dostrzec zależność między położeniem geograficznym a narodzinami cywilizacji egipskiej
• scharakteryzować strukturę społeczeństwa w Egipcie

Uczeń rozumie:

• pojęcie: monarchia despotyczna

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować funkcjonowanie państwa egipskiego

5.

Wierzenia starożytnych Egipcjan

Uczeń zna:

• głównych bogów starożytnego Egiptu

Uczeń rozumie:

• pojęcia: politeizm (wielobóstwo), mumia, piramida

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować system wierzeń w Egipcie

Uczeń rozumie:

• pojęcia: balsamowanie, sarkofag

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jaką rolę w wierzeniach Egipcjan odgrywał faraon
• opowiedzieć, w jaki sposób faraonowie próbowali zapewnić sobie życie wieczne

Uczeń potrafi:

• przedstawić jedną z teorii na temat sposobu, w jaki budowano piramidy
• przedstawić wyobrażenia Egipcjan na temat życia pozagrobowego

Uczeń rozumie:

• pojęcia: sąd Ozyrysa, tzw. Księga Umarłych

Uczeń potrafi:

• wymienić etapy procesu mumifikacji zwłok
• omówić poszczególne etapy sądu Ozyrysa nad duszą zmarłego Egipcjanina

6.

Starożytny

Izrael

Uczeń zna:

• postacie: Abrahama, Dawida, Salomona

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Biblia, monoteizm (jedynobóstwo), Stary Testament, Nowy Testament, judaizm, Dekalog

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić różnicę między monoteizmem a politeizmem
• wskazać na mapie Palestynę, królestwo Judy, królestwo Izraela oraz Jerozolimę

Uczeń zna:

• symbole judaizmu

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Ziemia Obiecana, Izrael
• dwoistość znaczenia słowa Żydzi

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie pierwsze siedziby Żydów
• scharakteryzować system wierzeń w starożytnym Izraelu

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Biblia hebrajska, Tora

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić znaczenie Biblii
• podać różnicę między Biblią hebrajską a Biblią chrześcijańską

Uczeń zna:

• daty związane z dziejami Żydów

Uczeń rozumie:

• pojęcie: tzw. niewola babilońska
• z czego wynika ostrożność, z jaką historycy podchodzą do Biblii jako źródła historycznego

Uczeń potrafi:

• ocenić znaczenie Biblii w dziejach ludzkości

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o losach narodu żydowskiego

Początki

cywilizacji

(lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

7.

Demokracja ateńska

Uczeń zna:

• postać: Peryklesa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: polis, demokracja
• na czym polegała demokracja ateńska

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Grecję i Ateny

Uczeń rozumie:

• pojęcia: zgromadzenie ludowe, rada pięciuset, sąd ludowy, ostracyzm
• na czym polega wyjątkowość demokracji ateńskiej

Uczeń potrafi:

• umiejscowić w czasie powstanie i rozwój demokracji ateńskiej

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Hellada, Hellenowie, barbarzyńcy

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować organizację polityczną starożytnej Grecji
• przedstawić procedurę ostracyzmu
• porównać pozycję mężczyzny, kobiety i niewolnika w społeczeństwie ateńskim

Uczeń zna:

• organizację społeczeństwa w Atenach peryklejskich

Uczeń rozumie:

• dlaczego Grecy nie utworzyli jednego państwa

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować system sprawowania władzy w Atenach peryklejskich
• dostrzec różnice między demokracją ateńską a demokracją współczesną

Uczeń potrafi: 

• scharakteryzować strukturę społeczeństwa Grecji

8.

Mitologia

grecka

Uczeń zna:

• najważniejszych bogów greckich

Uczeń rozumie:

• pojęcie: bogowie olimpijscy

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Olimp
• wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów

Uczeń zna:

• bohaterów mitów greckich: Prometeusza, Heraklesa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: mitologia, mit, heros, Hades

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Delfy
• wymienić główne cechy religii starożytnych Greków

Uczeń zna:

• dziedziny życia i zajęcia, którym patronowali bogowie greccy

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować system wierzeń w Grecji

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Chaos, Tartar, wyrocznia, Pytia

Uczeń potrafi:

• przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po śmierci

Uczeń rozumie:

• rolę, jaką w greckiej religii odgrywała mitologia

Uczeń potrafi:

• wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni

9.

Na olimpijskim stadionie

Uczeń zna:

• datę: 776 p.n.e.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Olimpię
• przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie

Uczeń zna:

• dyscypliny sportowe rozgrywane podczas starożytnych igrzysk olimpijskich

Uczeń rozumie:

• pojęcia: dyscypliny lekkoatletyczne, ciężka atletyka, wieniec oliwny

Uczeń potrafi:

• wymienić cechy starożytnych igrzysk olimpijskich
• dostrzec na przykładzie igrzysk olimpijskich wpływ starożytności na współczesność

Uczeń zna:

• zasady obowiązujące zawodników uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich

Uczeń potrafi:

• przedstawić zasady organizacji igrzysk

Uczeń rozumie:

• pojęcia: pokój boży, atleci
• cele wychowania starożytnych Greków

Uczeń potrafi:

• wskazać budowle odnoszące się do sportowego i religijnego charakteru igrzysk

Uczeń rozumie:

• pojęcia: gimnazjon, stadion
• rolę i charakter igrzysk organizowanych w starożytnej Grecji

Uczeń potrafi:

• przedstawić przebieg igrzysk olimpijskich

10.

Co zawdzięczamy starożytnym Grekom?

Uczeń zna:

• postacie: Fidiasza, Homera

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Akropol, Partenon, tragedia, komedia

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd ateńskiego Akropolu
• wskazać różnice między grecką tragedią a komedią

Uczeń zna:

• postać: Sokratesa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: filozofia, filozofowie przyrody
• co oznacza stwierdzenie Sokratesa: Wiem, że nic nie wiem

Uczeń potrafi:

• przedstawić dokonania Greków w dziedzinie architektury i teatru
• wyjaśnić, czym zajmowali się pierwsi filozofowie
• dostrzec wpływ kultury starożytnej Grecji na współczesną kulturę

Uczeń rozumie:

• pojęcie: maska

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd starożytnego teatru greckiego
• wskazać wyrazy pochodzenia greckiego obecne we współczesnym języku polskim

Uczeń zna:

• postacie: Myrona, Sofoklesa, Archimedesa, Hipokratesa

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o okolicznościach narodzin teatru
• wymienić najważniejsze osiągnięcia naukowe starożytnych Greków
• ocenić dokonania starożytnych Greków

Uczeń potrafi:

• streścić Iliadę i Odyseję
• omówić działalność Sokratesa

Starożytna

Grecja

(lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

11.

Od republiki

do cesarstwa

Uczeń zna:

• daty: 753 p.n.e., ok. 500 p.n.e.
• postacie: Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Imperium Rzymskie, legion, imperium, republika, cesarstwo

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie Italię i Rzym
• zlokalizować w czasie okres istnienia monarchii w Rzymie

Uczeń zna:

• bohaterów mitów rzymskich: Romulusa i Remusa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: zgromadzenia ludowe, konsulowie, senat, senatorowie, trybun ludowy, prawo weta

Uczeń potrafi:

• określić zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e.
• wymienić elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty

Uczeń zna:

• daty: 49 p.n.e., 30 p.n.e.
• legendę o założeniu Rzymu

Uczeń rozumie:

• pojęcie: arystokracja

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o organizacji armii rzymskiej

Uczeń potrafi:

• przedstawić organizację republiki rzymskiej
• przedstawić organizację cesarstwa rzymskiego

Uczeń rozumie:

• różnice w sposobie rządzenia państwem w okresie istnienia republiki i cesarstwa

Uczeń potrafi:

• porównać republikę rzymską i demokrację ateńską

12.

Społeczeństwo antycznego

Rzymu

Uczeń potrafi:

• przedstawić warunki życia mieszkańców starożytnego Rzymu

Uczeń potrafi:

• przedstawić stosunek Rzymian do niewolników

Uczeń zna:

• różne grupy wchodzące w skład społeczeństwa rzymskiego

Uczeń rozumie:

• pojęcia: proletariusze, niewolnik, wyzwoleniec, arystokraci

Uczeń potrafi:

• określić pozycję arysto-kratów i proletariuszy oraz niewolników i wyzwoleńców w rzymskim społeczeństwie

Uczeń zna:

• uprawnienia kobiety i mężczyzny w rzymskiej rodzinie

Uczeń potrafi:

• wymienić najważniejsze informacje na temat trybu życia arystokratów, proletariuszy, niewolników i wyzwoleńców
• opowiedzieć o życiu rzymskiej rodziny

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o wyglądzie Rzymu w starożytności

13.

Osiągnięcia starożytnych Rzymian

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Forum Romanum, akwedukt, amfiteatr, igrzyska, gladiator, amfiteatr Flawiuszów (Koloseum)

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, do czego służyły amfiteatry i akwedukty

Uczeń zna:

• przykłady rozwiązań architektonicznych stosowanych przez Rzymian

Uczeń rozumie:

• pojęcia: łuk architektoniczny, kopuła, Panteon, łuk triumfalny, termy, cyrk, łacina

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, do czego służyły termy i cyrki
• dostrzec na przykładzie prawa rzymskiego i łaciny wpływ starożytności na współczesność

Uczeń rozumie:

• pojęcia: bazylika, Circus Maximus, języki romańskie
• znaczenie dróg w starożytnym Rzymie

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd Forum Romanum
• zinterpretować sformułowanie: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu
• przedstawić sposób budowy akweduktu
• wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi

Uczeń zna:

• postacie: Wergiliusza, Horacego, Owidiusza

Uczeń potrafi:

• przedstawić dokonania wybitnych przedstawicieli literatury rzymskiej

14.

Narodziny chrześcijaństwa

Uczeń zna:

• daty: 6 p.n.e., 30 n.e.
• postać: Jezusa Chrystusa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: tolerancja religijna, Ewangelia, chrześcijaństwo, Kościół, chrześcijanie

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Palestynę
• opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa

Uczeń zna:

• daty: 64, 313, 380
• wybranych bogów rzymskich i ich greckich odpowiedników

Uczeń rozumie:

• pojęcie: apostoł

Uczeń potrafi:

• wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian
• przedstawić metody prześladowania pierwszych chrześcijan
• zlokalizować obszary rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa               w III–V w.

Uczeń zna:

• postacie: Nerona, Konstantyna Wielkiego

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan

Uczeń zna:

• postacie: św. Pawła, św. Piotra

Uczeń rozumie:

• przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o narodzinach chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianiu się w czasach starożytnych

Antyczny

Rzym

(lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

15.

Cesarstwo bizantyjskie

Uczeń zna:

• daty: 476, 1453
• postać: Justyniana I Wielkiego
• podstawowe różnice między Kościołem katolickim i Kościołem prawosławnym

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Bizancjum, wielka schizma wschodnia, Kościół katolicki, Kościół prawosławny
• przyczyny rozłamu chrześcijaństwa

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Konstantynopol
• wymienić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego

Uczeń zna:

• przyczyny podziału Imperium Rzymskiego na część zachodnią i wschodnią

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Hagia Sophia, spór o pierwszeństwo w Kościele

Uczeń potrafi:

• umiejscowić w przestrzeni zasięg i zmiany terytorialne cesarstwa bizantyjskiego
• wymienić największe osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury
• opowiedzieć o dokonaniach Bizancjum w dziedzinie architektury

Uczeń zna:

• datę: 1054

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Germanie, tzw. Kodeks Justyniana

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd świątyni Hagia Sophia
• scharakteryzować relacje między wschodnimi i zachodnimi chrześcijanami

Uczeń zna:

• datę: 395

Uczeń rozumie:

• pojęcia: „Nowy Rzym”, ikona, patriarcha, klątwa

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności upadku cesarstwa bizantyjskiego
• przedstawić dokonania Justyniana Wielkiego
• przedstawić okoliczności, w których doszło do wielkiej schizmy wschodniej

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności powstania i rozwój Konstantynopola
• ocenić postać Justyniana Wielkiego

16.

Początki

islamu

Uczeń zna:

• datę: 622
• postać: Mahometa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Arabowie, islam, muzułmanin, Koran

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę
• zlokalizować na mapie podboje dokonane przez Arabów od VII do IX w.

Uczeń zna:

• zasady islamu
• przykłady osiągnięć cywilizacji arabskiej

Uczeń rozumie:

• pojęcia: ramadan, dżihad (święta wojna)

Uczeń potrafi:

• opisać warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim
• opowiedzieć o podbojach arabskich
• wskazać wyrazy pochodzenia arabskiego obecne we współczesnym języku polskim

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Al-Kaba, hidżra
• rolę Arabów jako pośredników między cywilizacją Wschodu i Zachodu

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować życie i wierzenia plemion arabskich przed VII w.
• wyjaśnić, co zadecydowało o sukcesach podbojów arabskich
• zlokalizować na mapie główne ośrodki polityczne Arabów
• dostrzec wpływ kultury islamskiej na Europę

Uczeń rozumie:

• pojęcia: kalif, kalifat
• wpływ religii na politykę ekspansji prowadzoną przez Arabów

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować system religijny stworzony przez Mahometa
• opowiedzieć o osiągnięciach cywilizacji arabskiej

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jak doszło do powstania islamu
• dostrzec związki między islamem a judaizmem i chrześcijaństwem

17.

Państwo

Karola

Wielkiego

Uczeń zna:

• postać: Karola Wielkiego

Uczeń rozumie:

• pojęcie: odrodzenie karolińskie

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie zasięg Imperium Karolińskiego

Uczeń rozumie:

• przyczyny, które skłoniły Chlodwiga do przyjęcia chrztu

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie pierwsze siedziby Franków
• określić rolę chrześcijaństwa w umacnianiu państwa Franków
• wyjaśnić, w czym przejawiało się odrodzenie karolińskie

Uczeń zna:

• daty: 756, 800
• postacie: Chlodwiga, Pepina Krótkiego

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o podbojach dokonanych przez Karola Wielkiego
• przedstawić okoliczności odnowienia zachodniego cesarstwa rzymskiego

Uczeń rozumie

• pojęcie: sztuki wyzwolone

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności utworzenia Państwa Kościelnego
• scharakteryzować organizację państwa Karola Wielkiego

Uczeń rozumie:

• znaczenie porozumienia między Pepinem Krótkim a papieżem dla losów obu tych przywódców

Uczeń potrafi:

• porównać Imperium Karolińskie ze starożytnym cesarstwem rzymskim
• ocenić rolę Karola Wielkiego w rozwoju cywilizacji europejskiej

18.

Nowe

państwa

w Europie

Uczeń zna:

• datę: 843
• postać: Ottona I
• postanowienia traktatu w Verdun

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Słowianie

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie państwa powstałe w wyniku postanowień traktatu w Verdun
• wymienić państwa słowiańskie utworzone w X w.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: możnowładca, Święte Cesarstwo Rzymskie

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie obszary wchodzące w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego
• zlokalizować na mapie nowe państwa powstałe w Europie od IX w.

Uczeń zna:

• datę: 962
• postacie: Lotara, Karola Łysego, Ludwika Niemieckiego
• największe zagrożenia dla wczesno-średniowiecznej Europy

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Normanowie

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności rozpadu monarchii Karola Wielkiego
• opowiedzieć o dokonaniach Ottona I

Uczeń zna:

• datę: 955

Uczeń potrafi:

• przedstawić sytuację polityczną w Europie od II połowy IX w.
• przedstawić okoliczności powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego
• scharakteryzować relacje między Słowianami a władcami niemieckimi

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jak doszło do powstania Królestwa Niemiec i Królestwa Węgier

19.

Walka

cesarza

z papieżem

Uczeń zna:

• postacie: Grzegorza VII, Henryka IV
• postanowienia ugody w Wormacji

Uczeń rozumie:

• pojęcie: inwestytura
• istotę sporu o inwestyturę

Uczeń potrafi:

• przedstawić poglądy Grzegorza VII na temat pozycji papieża w Europie
• przedstawić poglądy Henryka IV na temat pozycji cesarza w Europie

Uczeń zna:

• datę: 1122

Uczeń rozumie:

• istotę sporu między Grzegorzem VII a Henrykiem IV

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jaki wpływ na pozycję papieża i cesarza w Europie miał spór o inwestyturę

Uczeń zna:

• daty: 1059, 1077

Uczeń rozumie:

• pojęcie: konklawe

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować sytuację panującą we wczesno-średniowiecznym Kościele

Uczeń rozumie:

• pojęcia: pastorał, reforma kluniacka, kardynał, antypapież

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić założenia reformy kluniackiej

Uczeń potrafi:

• przedstawić relacje między papieżem a cesarzem do X w.
• opisać przebieg sporu o inwestyturę

20.

Wyprawy krzyżowe

Uczeń zna:

• postać: Urbana II
• nazwy zakonów rycerskich utworzonych przez krzyżowców

Uczeń rozumie:

• pojęcia: krucjata (wyprawa krzyżowa), zakon rycerski
• cele istnienia zakonów rycerskich

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie państwa założone na Bliskim Wschodzie przez krzyżowców

Uczeń zna:

• daty: 1095, 1096, 1099

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Turcy seldżuccy
• znaczenie Jerozolimy dla wyznawców trzech wielkich religii monoteistycznych

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny krucjat

• przedstawić skutki wypraw krzyżowych

Uczeń rozumie:

• pojęcie: krzyżowiec

Uczeń potrafi:

• przedstawić przebieg pierwszej krucjaty

Uczeń zna:

• daty: 1204, 1291

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rekonkwista

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić okoliczności, w jakich Jerozolima i Palestyna znalazły się w rękach Turków seldżuckich
• wyjaśnić, co wydarzyło się na synodzie w Clermont

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować organizację państw założonych przez krzyżowców
• przedstawić przebieg i skutki czwartej wyprawy krzyżowej

Czasy średniowiecza (lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

21.

Feudalna

Europa

Uczeń zna:

• stany średniowiecznego społeczeństwa

Uczeń rozumie:

• pojęcia: stan, rycerstwo, lenno, senior, wasal, feudalizm

Uczeń potrafi:

• przedstawić prawa oraz obowiązki seniora i wasala

Uczeń zna:

• ramy chronologiczne feudalizmu
• podstawowe zasady obowiązujące w systemie feudalnym

Uczeń rozumie:

• pojęcia: suzeren, poddany, hołd lenny, inwestytura, rozdrobnienie feudalne
• zasady, na jakich opierała się organizacja społeczeństwa średniowiecznej Europy

Uczeń potrafi:

• przedstawić zależności społeczne oparte na prawie lennym

Uczeń rozumie:

• pojęcie: ciężkozbrojny

Uczeń potrafi:

• określić cechy charakterystyczne feudalizmu
• wyjaśnić, jak przebiegała uroczystość nadania lenna

Uczeń rozumie:

• wpływ feudalizmu na sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną średniowiecznej Europy

Uczeń potrafi:

• przedstawić proces kształtowania się rycerstwa

Uczeń potrafi:

• ocenić funkcjonowanie systemu feudalnego

22.

Na rycerskim

zamku

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy

Uczeń potrafi:

• przedstawić cechy charakterystyczne wzoru osobowego średniowiecznego rycerza

Uczeń zna:

• najważniejsze elementy zabudowy średnio-wiecznego zamku

Uczeń rozumie:

• pojęcia: turniej rycerski, rozejm boży, pasowanie na rycerza

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jakie były cele organizowania turniejów rycerskich

Uczeń zna:

• elementy uzbrojenia średniowiecznego rycerza

Uczeń rozumie:

• pojęcia: paź, giermek

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o przebiegu turnieju rycerskiego
• wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem

Uczeń rozumie:

• rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować zamek średniowieczny
• wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem
• przedstawić wycho-wanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza

23.

Średniowieczni mieszczanie

i chłopi

Uczeń zna:

• najważniejsze budowle średniowiecznego miasta
• główne zajęcia mieszkańców średniowiecznych miast
• rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznych chłopów

Uczeń rozumie:

• pojęcia: mury miejskie, rynek, ratusz, mieszczanin, cech

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, czym różniło się średniowieczne miasto od średniowiecznej wsi

Uczeń zna:

• grupy społeczne zamieszkujące średniowieczne miasto

Uczeń rozumie:

• pojęcia: baszta, patrycjat, pospólstwo, plebs, rada miejska, pańszczyzna, dziesięcina

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, kto i w jaki sposób zarządzał średniowiecznym miastem
• przedstawić pozycję chłopów na tle pozycji przedstawicieli innych stanów społecznych
• wyjaśnić znaczenie cechów w życiu gospodarczym miasta

Uczeń rozumie:

• pojęcia: prawa miejskie, sołtys

Uczeń potrafi:

• przedstawić warunki życia w średniowiecznym mieście
• przedstawić warunki życia w średniowiecznej wsi

Uczeń rozumie:

• pojęcia: czeladnik, majstersztyk

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować mieszkańców średniowiecznego miasta i ich życie
• scharakteryzować stan chłopski w średniowieczu

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd średniowiecznego miasta
• porównać kulturę miejską z kulturą rycerską

24. Duchowieństwo

i kultura średniowiecza

Uczeń zna:

• nazwy największych zakonów w średnio-wiecznej Europie

Uczeń rozumie:

• pojęcia: średniowieczny uniwersalizm, benedyktyni, franciszkanie

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić istotę średniowiecznego uniwersalizmu

Uczeń zna:

• cechy charakterystyczne stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze

Uczeń rozumie:

• pojęcia: styl romański, styl gotycki, ostrołuki, uniwersytet

Uczeń potrafi:

• odróżnić styl romański od gotyckiego
• podać przykłady budowli w stylu romańskim i gotyckim
• wymienić miasta, w których powstały pierwsze uniwersytety

Uczeń zna:

• ramy chronologiczne występowania stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze

Uczeń rozumie:

• pojęcie: zakon żebraczy

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd klasztoru w Sankt Gallen
• wyjaśnić przyczyny powstania uniwersytetów

Uczeń zna:

• postacie: św. Benedykta, św. Franciszka z Asyżu
• główne zalecenia reguły zakonnej benedyktynów

Uczeń rozumie:

• pojęcie: reguła
• znaczenie religii i Kościoła w funkcjonowaniu średniowiecznego społeczeństwa

Uczeń potrafi:

• ocenić rolę uniwersytetów

Uczeń rozumie:

• wkład benedyktynów w rozwój kultury średniowiecznej Europy

Uczeń potrafi:

• przedstawić główne założenia działalności średniowiecznych zakonów

Społeczeństwo średniowiecznej

Europy

(lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

25.

Początki

Polski

Uczeń zna:

• daty: 966, 972
• postacie: Mieszka I, Dobrawy
• nazwy plemion zamieszkujących ziemie polskie w IX w.
• legendy dotyczące początków państwa polskiego

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Słowianie, Piastowie, Polanie

Uczeń potrafi:

• zlokalizować na mapie obszar państwa Polan oraz terytorium państwa Mieszka I na początku i pod koniec jego panowania
• wymienić najważniejsze przyczyny chrztu Polski
• wskazać na mapie Cedynię

Uczeń zna:

• datę: ok. 960
• ramy chronologiczne panowania dynastii Piastów w Polsce

Uczeń rozumie:

• pojęcia: plemię, monarchia patry-monialna, drużyna
• dlaczego o Polsce w X w. mówi się państwo Mieszka I
• znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka dla państwa polskiego

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jakie zmiany w państwie i w społeczeństwie spowodował chrzest Mieszka
• wymienić tereny podbite przez Mieszka I

Uczeń zna:

• postać: Hodona
• grupy społeczne zamieszkujące państwo Mieszka I

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, w jakich okolicznościach władzę na ziemiach polskich przejęli Piastowie
• przedstawić okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka

Uczeń potrafi:

• przedstawić organizację państwa Mieszka I

Uczeń potrafi:

• przedstawić polityczne i militarne dokonania władcy po przyjęciu chrztu

26.

Polska

Bolesława Chrobrego

Uczeń zna:

• daty: 1000, 1025
• postacie: Bolesława Chrobrego, biskupa Wojciecha
• decyzje dotyczące organizacji kościelnej w Polsce podjęte przez papieża

Uczeń rozumie:

• pojęcie: zjazd gnieźnieński

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o zjeździe gnieźnieńskim
• wskazać na mapie arcybiskupstwo i biskupstwa utworzone w Polsce w 1000 r.

Uczeń zna:

• datę: 997
• postać: Ottona III

Uczeń rozumie:

• pojęcia: Prusowie, wyprawa misyjna
• znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego
• przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Bolesława Chrobrego

Uczeń zna:

• daty: 1002–1018

Uczeń rozumie:

• pojęcie: wojna podjazdowa
• przyczyny, które skłoniły księcia Bolesława do zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus

Uczeń potrafi:

• przedstawić wygląd i uzbrojenie wojownika należącego do drużyny książęcej
• przedstawić rozwój terytorialny państwa Bolesława Chrobrego

Uczeń zna:

• daty: 1004, 1018

Uczeń potrafi:

• ocenić skutki zjazdu gnieźnieńskiego
• przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wyprawy na Kijów
• ocenić polityczne znaczenie koronacji

Uczeń rozumie:

• rolę i znaczenie drużyny książęcej

Uczeń potrafi:

• przedstawić przebieg i skutki wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha
• przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wojen polsko-niemieckich w latach 1002–1018
• ocenić dokonania Bolesława Chrobrego

27.

W najdawniejszej Polsce

Uczeń zna:

• przykładowe obowiązki mieszkańców najdawniejszej Polski

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jakie było przeznaczenie grodów w państwie pierwszych Piastów

Uczeń zna:

• zadania drużyny książęcej

Uczeń potrafi:

• przedstawić organizację państwa polskiego w X i XI w.
• przedstawić strukturę i zadania mieszkańców Polski w X i XI w.

Uczeń zna:

• produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski

Uczeń rozumie:

• zależności między księciem, drużyną a mieszkańcami w państwie Mieszka

Uczeń potrafi:

• opisać wygląd grodu na Ostrowie Lednickim

Uczeń potrafi:

• przedstawić warunki życia mieszkańców Polski pierwszych Piastów
• opisać życie i obyczaje mieszkańców Polski w X i XI w.

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować państwo pierwszych Piastów
• ocenić wpływ chrztu i tworzenia się państwowości polskiej na życie mieszkańców państwa pierwszych Piastów

28.

Upadek

i odbudowa państwa

Uczeń zna:

• datę: 1031
• postacie: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, biskupa Stanisława

Uczeń potrafi:

• wskazać przyczyny kry-zysu państwa polskiego za panowania Mieszka II
• przedstawić skutki powstania ludowego w Wielkopolsce i najazdu Brzetysława na ziemie polskie

Uczeń zna:

• daty: 1038, 1058, 1076

Uczeń rozumie:

• pojęcie: powstanie ludowe

Uczeń potrafi:

• synchronizować wyda-rzenia w Polsce z wyda-rzeniami w Europie Zachodniej w XI w.
• przedstawić podłoże i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem

Uczeń potrafi:

• omówić sposób utrzymania wojska, który rozwinął się za panowania Kazimierza Odnowiciela
• omówić zmiany terytorialne państwa pierwszych Piastów

Uczeń zna:

• daty: 1039, 1079
• postać: Brzetysława

Uczeń potrafi:

• opisać sytuację na ziemiach polskich po śmierci Mieszka II
• ocenić skutki polityki Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować i ocenić dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego

29.

Polska

Bolesława Krzywoustego

Uczeń zna:

• datę: 1138
• postacie: Bolesława Krzywoustego, Anonima tzw. Galla
• władców piastowskich rządzących Polską od X do XII w.

Uczeń rozumie:

• pojęcia: ustawa sukcesyjna, zasada senioratu, senior, dzielnica senioralna, dzielnice dziedziczne

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny wydania ustawy sukcesyjnej
• wskazać na mapie dzielnice utworzone na mocy ustawy sukcesyjnej

Uczeń zna:

• daty: 1108, 1109
• postacie: Władysława Hermana, Zbigniewa, Henryka V

Uczeń potrafi:

• przedstawić przyczyny  sporu między Bolesławem a Zbigniewem i wyjaśnić, jaki był jego finał
• wymienić żądania Henryka V wobec Bolesława
• wskazać na mapie Głogów
• przedstawić założenia ustawy sukcesyjnej
• wskazać skutki wydania ustawy sukcesyjnej

Uczeń zna:

• daty: 1079, 1102
• pojęcie: trybut

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie podział ziem polskich po śmierci Władysława Hermana
• przedstawić charakter działań zbrojnych prowadzonych przez Bolesława w czasie wojny z Niemcami

Uczeń rozumie:

• dlaczego Bolesław Krzywousty zdecydował się na odbycie publicznej pokuty po śmierci Zbigniewa

Uczeń potrafi:

• przedstawić przebieg wojny Bolesława Krzywoustego z Niemcami
• przedstawić okoliczności podboju Pomorza

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić znaczenie Pomorza dla funkcjonowania gospodarki państwa polskiego
• ocenić dokonania Bolesława Krzywoustego

Polska pierwszych Piastów

(lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

30.

Rozbicie dzielnicowe

Polski

Uczeń zna:

• daty: 1228, 1230
• postać: Konrada Mazowieckiego
• ramy chronologiczne rozbicia dzielnicowego Polski

Uczeń rozumie:

• pojęcia: rozbicie dzielnicowe Polski, Krzyżacy (zakon krzyżacki)

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich
• wskazać na mapie ziemię chełmińską

Uczeń zna:

• postać: Władysława Wygnańca
• przyczyny upadku zasady senioratu

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Inflanty

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie ziemie utracone przez Polskę w okresie rozbicia dzielnicowego
• przedstawić konsekwencje rozbicia dzielnicowego Polski

Uczeń zna

• daty: 1190, 1283

Uczeń rozumie:

• dlaczego pojawienie się Krzyżaków było zagrożeniem dla państwa polskiego

Uczeń potrafi:

• wskazać przejawy i skutki słabej obronności granic Polski w okresie rozbicia dzielnicowego
• scharakteryzować działalność Krzyżaków prowadzoną na opanowanych terenach

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności wygnania Władysława z Polski
• opowiedzieć o roli Brandenburgii i celach politycznych tego państwa

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować okres rozbicia dzielnicowego
• przedstawić rozwój terytorialny państwa krzyżackiego
• ocenić skutki sprowadzenia zakonu krzyżackiego dla państwa polskiego

31.

Polska

w XIII wieku

Uczeń rozumie:

• pojęcie: kolonizacja niemiecka

Uczeń potrafi:

• określić ramy czasowe kolonizacji niemieckiej
• wskazać na mapie obszary objęte kolonizacją niemiecką
• przedstawić skutki kolonizacji niemieckiej

Uczeń zna:

• postać: Henryka Brodatego
• podstawowe założenia lokacji na prawie niemieckim

Uczeń rozumie:

• pojęcia: czynsz, wolnizna, prawo składu
• na czym polegała lokacja na prawie niemieckim

Uczeń potrafi:

• wskazać szanse i zagrożenia dla Polski i Polaków wynikające z pojawienia się dużej grupy ludności obcej językowo i kulturowo
• wymienić towary sprzedawane przez mieszkańców Polski, a także sprowadzane do Polski ze Wschodu i z Zachodu

Uczeń rozumie:

• pojęcie: gospodarka towarowo-pieniężna

Uczeń potrafi:

• przedstawić politykę Henryka Brodatego
• wyjaśnić, jak doszło do powstania gospodarki towarowo-pieniężnej na ziemiach polskich

Uczeń rozumie:

• przyczyny, które skłaniały osadników niemieckich do przybywania na ziemie polskie

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować rozwój cywilizacyjny Śląska w XIII w.
• dostrzec związki między rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym

Uczeń potrafi:

• przedstawić sytuację gospodarczą miast i wsi w XIII w.

32.

Dążenie

do jedności państwa

Uczeń potrafi:

• wymienić przedstawicieli społeczeństwa polskiego, którzy popierali ideę zjednoczenia ziem polskich
• wyjaśnić, z jakich powodów niektóre grupy społeczeństwa popierały ideę zjednoczenia ziem polskich

Uczeń zna:

• datę: 1241
• postać: Henryka Pobożnego

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Mongołowie (Tatarzy)

Uczeń potrafi:

• porównać armię mongolską z europejskim rycerstwem

Uczeń zna:

• postać: Wincentego Kadłubka

Uczeń rozumie:

• znaczenie klęski w bitwie pod Legnicą dla przebiegu procesu jednoczenia ziem polskich

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Legnicą
• opisać uzbrojenie wojownika mongolskiego

Uczeń zna:

• daty: 1238, 1240
• postać: Czyngis-chana

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności, przebieg i skutki najazdu Mongołów na ziemie polskie
• scharakteryzować rolę Kościoła w procesie jednoczenia ziem polskich

Uczeń potrafi:

• ocenić rolę Kościoła w utrzymaniu jedności ziem polskich

33.

Zjednoczona Polska

Uczeń zna:

• datę: 1320
• postać: Władysława Łokietka

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie ziemie zajęte przez Władysława Łokietka i pozostające poza granicami państwa

Uczeń zna:

• daty: 1296, 1300, 1308, 1309, 1331
• postać: Przemysła II

Uczeń rozumie:

• pojęcie: rzeź Gdańska

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić, jak doszło do śmierci Przemysła II
• wskazać na mapie zasięg terytorialny państwa Przemysła II
• wymienić etapy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka

Uczeń zna:

• daty: 1295, 1305,

1327–1332

• postać: Wacława II

Uczeń rozumie:

• pojęcia: starosta, proces w Inowrocławiu

Uczeń potrafi:

• przedstawić okoliczności koronacji królewskiej Przemysła II
• scharakteryzować rządy Wacława II

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować relacje polsko-

-krzyżackie w latach 1308–1309 oraz w latach 1320–1332

Uczeń potrafi:

• ocenić panowanie Władysława Łokietka

34.

Polska

Kazimierza Wielkiego

Uczeń zna:

• daty: 1333, 1364, 1370
• postać: Kazimierza Wielkiego

Uczeń rozumie:

• pojęcia: uniwersytet, zjazd monarchów w Krakowie

Uczeń potrafi:

• wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie panowania Kazimierza Wielkiego
• wyjaśnić przyczyny założenia Akademii Krakowskiej

Uczeń zna:

• datę: 1343
• najważniejsze zagrożenia zewnętrzne państwa polskiego po 1333 r.
• postanowienia pokoju w Kaliszu

Uczeń rozumie:

• pojęcia: pokój wieczysty w Kaliszu, tolerancja religijna

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić rolę Kazimierza Wielkiego w tworzeniu pozycji Polski w Europie

Uczeń zna:

• wyrok sądu papieskiego w Warszawie

Uczeń rozumie:

• pojęcia: proces w Warszawie, statuty praw

Uczeń potrafi:

• przedstawić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie obronności kraju

Uczeń zna:

• daty: 1339, 1340

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować pozycję międzynarodową Polski na początku panowania Kazimierza Wielkiego
• omówić dokonania Kazimierza Wielkiego w polityce wewnętrznej

Uczeń potrafi:

• scharakteryzować zmiany struktury społecznej i wyznaniowej na ziemiach polskich po zajęciu Rusi Halickiej
• ocenić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej

Polska rozbita

na dzielnice i zjednoczona (lekcja powtórzeniowa)

Sprawdzian wiadomości

35.

Unia

Polski

z Litwą

Uczeń zna:

• daty: 1370, 1385, 1386
• postacie: Jadwigi Andegaweńskiej, Władysława Jagiełły
• postanowienia umowy o unii zawartej w Krewie

Uczeń rozumie:

• pojęcie: unia personalna

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej
• wskazać na mapie państwo polsko-

-litewskie po zawarciu unii

Uczeń zna:

• datę: 1384
• postać: Ludwika Węgierskiego
• wrogów Wielkiego Księstwa Litewskiego

Uczeń rozumie:

• korzyści wynikające z unii dla Polski i dla Wielkiego Księstwa Litewskiego

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić okoliczności zawarcia unii personalnej między Polską i Węgrami
• wskazać na mapie państwo polsko-

-węgierskiej powstałe w wyniku unii personalnej oraz Wielkie Księstwo Litewskie

Uczeń zna:

• datę: 1400

Uczeń rozumie:

• pojęcie: Uniwersytet Jagielloński

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić przyczyny nadania przez Ludwika Węgierskiego przywileju polskiemu rycerstwu
• przedstawić okoliczności, w jakich doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej